Co to jest posiew nasienia? Jak się przygotować? - Badania Krwi
12 grudnia 2022

Kiedy należy wykonać posiew nasienia?

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka

Posiew nasienia jest badaniem mikrobiologicznym wykonywanym w diagnostyce oraz leczeniu stanów zapalnych męskich narządów płciowych. Badanie to polega na ocenie obecności bakterii i grzybów w hodowli próbki nasienia oraz określenia ich wrażliwości na leczenie. To także jedno z badań wykonywanych w diagnostyce niepłodności męskiej. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są wskazania do wykonania badania posiewu nasienia, jak się do niego przygotować oraz jakie czynniki są oznaczane w bakteriologicznym badaniu nasienia.

Czym jest posiew nasienia?

Posiew nasienia to badanie, które służy do potwierdzenia zakażenia męskiego układu moczowo-płciowego. Nasienie nigdy nie jest materiałem całkowicie jałowym, ponieważ okolice ujścia cewki moczowej zasiedlone są przez liczne drobnoustroje. Wędrują one po całym organizmie i mogą z łatwością przedostać się do nasienia z jąder, najądrzy czy gruczołu krokowego. Mikroorganizmy, które powodują wystąpienie objawów chorobowych, to między innymi Escherichia coli, Enterobacter spp., Enterococcus spp., Streptococcus agalactiae, Staphylococcus spp., Proteus spp. i Klebsiella pneumoniae.

Jakie są wskazania do wykonania badania posiewu nasienia?

W większości przypadków wskazaniami do wykonania badania posiewu nasienia są infekcje układu moczowo-płciowego u mężczyzn. 

Do charakterystycznych objawów tych schorzeń należą:

  • obecność krwi w nasieniu,
  • ból odczuwalny w trakcie wytrysku,
  • częste parcie na mocz,
  • oddawanie moczu w małych ilościach,
  • ból w trakcie oddawania moczu,
  • zaczerwienienie lub świąd w okolicy prącia i ujścia cewki moczowej,
  • wydzielina z cewki moczowej.

Wszystkie powyżej opisane symptomy infekcji powinny skłonić mężczyznę do wizyty u lekarza urologa lub lekarza pierwszego kontaktu, który zleci wykonanie badania bakteriologicznego nasienia.

Większość przypadków infekcji toczących się w męskim układzie rozrodczym przebiega jednak bezobjawowo. Nie pozostaje ona jednak bez wpływu na zdrowie mężczyzny. Niektóre przypadki infekcji wpływają na jakość nasienia, powodując niepłodność męską. Z tego też powodu badanie bakteriologiczne nasienia wykonuje się przed każdym zabiegiem zapłodnienia pozaustrojowego.

Wskazaniem do wykonania posiewu nasienia jest też tzw leukocytospermia, czyli obecność leukocytów w nasieniu. Zazwyczaj leukocytospermię stwierdza się w badaniu odólnym nasienia.

Jak się przygotować do badania posiewu nasienia?

Wiarygodność posiewu nasienia bardzo zależy od od odpowiedniego pobrania materiału. Próbka powinna być pozbawiona zanieczyszczeń pochodzących z zewnątrz. W tym celu przed pobraniem materiału należy opróżnić pęcherz moczowy, a następnie dokładnie umyć narządy płciowe i ręce wodą z mydłem. Kolejnym krokiem jest dokładne spłukanie detergentu i osuszenie rąk i okolic krocza czystym ręcznikiem.

Nasienie do badania należy pobrać do jałowego pojemnika na mocz dostępnego w każdej aptece. Niedozwolone jest pobieranie nasienia do prezerwatyw, ponieważ zawierają one środki plemnikobójcze. Materiał pobiera się drogą masturbacji. Aby uniknąć zanieczyszczenia próbki, należy zadbać, aby w żadnym momencie nie dotykać wnętrza pojemnika. Próbkę należy bezzwłocznie dostarczyć do laboratorium. Długie przetrzymywanie próbki w nieodpowiednich warunkach może skutkować uzyskaniem wyniku o niskiej wartości diagnostycznej. Bardzo dobrym pomysłem jest pobranie materiału bezpośrednio w klinice z zachowaniem najwyższych standardów higieny. 

Wykonanie badania bakteriologicznego nasienia wymaga zachowania wstrzemięźliwości seksualnej przez około 3 dni. Dodatkowo zaleca się pacjentom ograniczenie spożycia alkoholu, unikanie dużego wysiłku fizycznego oraz niepalenie papierosów. 

Badanie posiewu nasienia będzie wiarygodne diagnostycznie, jeśli próbka dostarczona do analizy będzie miała około 1,5 mililitra objętości.

Należy również pamiętać, że badanie bakteriologiczne trzeba wykonać przed włączeniem leczenia preparatami zawierającymi w swoim składzie antybiotyk. Działa on bowiem bakteriobójczo. 

Jak interpretować badanie posiewu nasienia?

Wynik dodatni posiewu nasienia potwierdza zakażenie dróg moczowo-płciowych. Nie jest to jednak koniec diagnostyki. Kolejnym etapem badania jest określenie, jaki patogen wywołał objawy chorobowe – czy jest to bakteria, czy grzyb. Następnie należy określić wrażliwość drobnoustroju, aby dobrać odpowiednie leczenie.

Bardzo duża część wyników posiewu nasienia jest niewiarygodna diagnostycznie, ponieważ są one zanieczyszczone. Dochodzi do tego zazwyczaj na etapie pobrania materiału lub jego transportu. Wydłużenie czasu transportu i nieodpowiednie warunki przechowywania próbki mogą doprowadzić do wzrostu patogenów, które nie są odpowiedzialne za wywoływanie objawów chorobowych u pacjenta. 

Czasem też uzyskuje się wynik ujemny mimo obecności infekcji w układzie moczowo-płciowym, dlatego tak niezmiernie ważne jest zachowanie zasad higieny w momencie pobierania próbki oraz odpowiedni czas i warunki transportu.

Jaki jest czas oczekiwania na wynik posiewu nasienia?

Czas oczekiwania na wynik badania bakteriologicznego nasienia wynosi do 10 dni. Na ten czas składa się zarówno hodowla nasienia, jak i określenie czynników powodujących infekcję oraz ich wrażliwości na leczenie. Jeśli wynik badania jest ujemny, to znaczy, że z materiału nie udało się wyhodować drobnoustrojów. Nie ma więc potrzeby określania ich lekowrażliwości. Jeśli wynik badania jest dodatni, to pozostałe etapy badania są konieczne. Określenie lekowrażliwości to inaczej wykonanie badania antybiogramu. Jego głównym celem jest wdrożenie odpowiedniego leczenia u pacjenta. W efekcie można pacjentowi podać odpowiedni antybiotyk lub środek grzybobójczy, jeśli za infekcję układu moczowo-płciowego odpowiada zakażenie grzybicze.

 

Autor: Marta Szarawarska

Bibliografia

  1. K. Łukaszuk i in., Diagnostyka i leczenie niepłodności – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP), „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2018, nr 3, s. 112–140.

 


O Autorze