Kiedy nie można oddać krwi?

Krew to największy dar, jaki można dać drugiemu człowiekowi. Nie da się jej wyprodukować ani pozyskać syntetycznie. Nie każdy może jednak zostać krwiodawcą. Dowiedz się, jakie są przeciwwskazania.

Dlaczego warto oddawać krew?

Krew jest nam niezbędna do życia. Nie wynaleziono jeszcze jej substytutu, dlatego jest ona bezcenna. Gdy Ty bądź Twoi bliscy zachorujecie lub ulegniecie wypadkowi, krew może uratować Wam życie. Dlatego tak ważne jest, aby się nią dzielić.

W organizmie każdego człowieka znajduje się około 5–6 litrów krwi – po 70 ml na kilogram ciała. Ze względu na większą masę ciała mężczyźni mają zatem więcej krwi. Powyższe oznacza, że ta substancja stanowi około 8% naszego organizmu. Utrata w szybkim tempie już 500 ml krwi może powodować dolegliwości i stanowić szok dla organizmu. Zagrożenie jest mniejsze, gdy utrata krwi następuje powoli. Szacuje się, że strata około 30% krwi stanowi realne zagrożenie dla życia i zdrowia.

Najczęściej krew jest potrzebna ofiarom wypadków, chorym wymagającym poważnych operacji chirurgicznych oraz osobom po krwotokach wewnętrznych. Jedyną metodą na pozyskanie krwi jest jej pobranie od dawcy. Im więcej osób zarejestruje się jako dawcy krwi, tym więcej tego bezcennego płynu uda się pozyskać, zwłaszcza że krew może w przyszłości uratować życie każdemu z nas. Niestety nie każdy może zostać dawcą krwi. Niektóre choroby i okoliczności wykluczają bowiem tę możliwość.

Kto może zostać dawcą krwi?

Aby zostać dawcą krwi, wystarczy udać się do centrum krwiodawstwa i zarejestrować w bazie. Najpierw jednak sprawdź, czy możesz oddać krew. Krwiodawcą może zostać osoba, która:

• jest w wieku od 18 do 65 lat,
• ma przy sobie dokument tożsamości,
• porozumiewa się biegle w języku polskim w mowie i piśmie,
• ma niebudzący zastrzeżeń stan zdrowia.

Zanim zarejestrujesz się jako dawca, musisz spodziewać się wywiadu lekarskiego i podstawowych badań. Pełna morfologia krwi pozwala na ogólną ocenę Twojego zdrowia i określenie jakości krwi. Stężenie we krwi czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi pozwoli zdiagnozować m.in. niedokrwistość oraz inne choroby. Gdy okaże się, że wszystkie parametry są w normie, możesz zostać dawcą. 

Pamiętaj, aby na zabieg wybrać dzień, kiedy będziesz wyspany i wypoczęty. Utrata krwi może powodować dyskomfort w postaci osłabienia, a nawet omdleń, ważne więc, abyś był w dobrej kondycji. Nie oddawaj krwi na czczo, przed wizytą w centrum krwiodawstwa zjedz lekki posiłek. W dniu zabiegu pij dużo wody i unikaj wysiłku fizycznego. Gdy oddajesz krew, masz prawo do dnia wolnego w pracy.

Oddawanie krwi jest procedurą bezpieczną, wykonywaną w sterylnych warunkach. Pobieranych jest zazwyczaj 450 ml krwi, przedtem jednak pielęgniarka pobierze kilka probówek, które zostaną przekazane do badania, aby mieć pewność, że jesteś zdrowy. Po zabiegu odczekaj kilkanaście minut w poczekalni, możesz bowiem czuć osłabienie. Dorosły mężczyzna może oddać krew maksymalnie 6 razy w roku, natomiast kobieta – 4 razy w roku. Dzieje się tak, ponieważ kobieta ma mniejszą masę ciała, a co za tym idzie – mniej krwi w organizmie. Traci także krew w wyniku menstruacji.

Kto nie może oddawać krwi?

Niestety, aby zostać dawcą krwi, dobre chęci nie wystarczą. Jest grono osób, które nie mogą tego zrobić. Przeciwwskazaniami są:

• choroby układu krążenia,
• choroby układu nerwowego,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• nawracające omdlenia lub drgawki,
• przewlekłe choroby układu pokarmowego, oddechowego, immunologicznego, moczowo-płciowego,
• choroby metaboliczne,
• choroby krwi,
• choroby skóry,
• cukrzyca,
• nowotwory,
• choroby zakaźne,
• stosowanie leków iniekcyjnych,
• ryzykowne zachowania seksualne (np. prostytucja),
• waga poniżej 50 kg,
• zaburzenia psychiczne.

Abyś mógł zostać dawcą krwi, stan Twojego zdrowia nie może budzić żadnych wątpliwości. Chodzi tu nie tylko o ewentualnego biorcę, ale także o Twoje bezpieczeństwo. Nie możesz oddawać krwi, jeśli cierpisz na jakąkolwiek chorobę przewlekłą lub zakaźną albo jesteś w trakcie leczenia nowotworu. Z grona krwiodawców wyklucza Cię także waga poniżej 50 kg. Dzieje się tak, ponieważ im niższa jest waga, tym mniej krwi krąży w organizmie. W takim przypadku pobranie jednorazowo 450 ml mogłoby być dla Ciebie niebezpieczne. 

Dlaczego warto zostać krwiodawcą?

Krwiodawcą warto zostać, aby pomóc uratować zdrowie i życie ludzi, którzy tego potrzebują. Nigdy nie wiemy, czy kiedyś my nie będziemy tej pomocy potrzebować. Świadomość, że dajemy coś od siebie innym, działa doskonale na naszą psychikę, czujemy się wówczas potrzebni i mamy poczucie sprawstwa. Honorowi dawcy krwi obdarzeni są szacunkiem i mają poważanie w społeczeństwie. To jednak nie wszystko. Krwiodawstwo łączy się także z pewnymi przywilejami.

Każdy krwiodawca ma prawo do zwolnienia w pracy w dniu, w którym oddaje krew. Przysługuje mu także posiłek regenerujący; najczęściej są to czekolady lub inne słodycze. W roku, w którym oddajesz krew, możesz skorzystać ze specjalnej ulgi podatkowej. Jej wysokość zależy od ilości pobranej krwi. Za każdy litr dostajesz 130 zł ulgi. Dostaniesz też zwrot kosztów dojazdu do centrum krwiodawstwa i z powrotem. Co bardzo ważne, jesteś na bieżąco badany i masz zapewnioną opiekę medyczną. Dzięki temu, gdy w Twoim organizmie będzie się działo coś złego, dowiesz się tego na wczesnym etapie i szybciej będziesz mógł rozpocząć leczenie.

Autor: Agata Muchowska

Bibliografia

1. J. Fabijańska-Mitek, Badania immunohematologiczne i organizacja krwiolecznictwa: kompendium, Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2017.
2. T. Niechwiadowicz-Czapka, A. Klimczyk, Leczenie krwią. Podręcznik dla studiów medycznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
3. D. Bochenek-Jantczak, K. Szczudło, Organizacja i zasady funkcjonowania szpitalnego banku krwi, Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2022.
4. E. Wiszniewska-Gauer, Przetaczanie krwi, Edra Urban & Partner, Wrocław 2010.

Oceń artykuł