Serce to organ, na którego pracę powinno się zwracać szczególną uwagę – nawet niewielkie zaburzenia mogą oznaczać początki poważnych stanów chorobowych lub zaburzonej pracy organizmu. Jednym z najważniejszych symptomów, które można zaobserwować, jest tzw. kołatanie serca. Z czym może się wiązać oraz czy na pewno palpitacje serca zawsze muszą oznaczać niebezpieczeństwo?
Co to jest kołatanie serca?
Kołataniem serca często określa się jego zbyt szybką pracę. Należy wiedzieć, że bicie serca to skurcz przedsionków i następujący po nim skurcz komór – cały proces przebiega w rytmie generowanym przez węzeł zatokowy, który znajduje się w prawym przedsionku. To właśnie on generuje impulsy elektryczne wywołujące skurcze. Jeśli ich wytwarzanie zostaje zaburzone, ma to odzwierciedlenie w rytmie skurczów.
Objawy kołatania serca
Kołatanie serca to stan, w którym odczuwanie jego pracy sprawia człowiekowi dyskomfort. Może to wynikać ze zmiany rytmu bicia, częstotliwości lub zbyt szybkiego pulsu. Zwykle podczas kołatania serca odczuwa się dyskomfort i lęk. Palpitacja serca zazwyczaj ustępuje samoczynnie i nie jest groźna – występuje jednak zarówno u osób zdrowych, jak i tych, które cierpią na zaburzenia pracy lub choroby serca.
Kołatanie serca – przyczyny
Czym może być spowodowane kołatanie serca? Przyczyny są zróżnicowane – najczęściej to wynik nadmiernego spożycia kofeiny, stresu czy niepokoju. Często pojawia się także w trakcie ciąży. Najczęstsze powody to:
- Silny i długotrwały stres, który może powodować palpitacje serca. W celu poprawy stanu zdrowia niezbędne jest ograniczenie czynników stresowych. Pomocne są też techniki oddechowe oraz ćwiczenia relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga.
- Wysiłek fizyczny, szczególnie intensywny, może powodować pojawienie się przyspieszonej akcji serca. Należy pamiętać, że rodzaj oraz intensywność ćwiczeń powinny być dobrane do kondycji i możliwości fizycznych.
- Źle dobrane leki lub ich dawki – w tej sytuacji należy powiadomić lekarza prowadzącego o efektach niepożądanych. Konieczna będzie zmiana lub modyfikacja wdrożonej terapii.
- Używki takie jak kofeina, nikotyna, alkohol czy narkotyki mogą bezpośrednio wywoływać kołatanie serca. Objawy często towarzyszą także odstawianiu używek.
Niestety lista czynników, które mogą powodować palpitacje serca, jest znacznie dłuższa, a wiele przypadków jest bezpośrednio powiązanych ze stanem organizmu, nie czynnikami zewnętrznymi.
Wewnętrzne czynniki wywołujące kołatanie serca to między innymi:
- Wysoka gorączka – w przypadku jej wystąpienia jest konieczne wprowadzenie odpowiednich leków przeciwgorączkowych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne.
- Nadczynność tarczycy – powinna zostać zdiagnozowana przez endokrynologa, który wdroży odpowiednie leczenie farmakologiczne.
- Zmiany hormonalne w trakcie ciąży (szczególnie w 2. oraz 3. trymestrze) oraz w okresie menopauzy.
- Hipoglikemia, czyli niski poziom cukru we krwi. Ryzyko wystąpienia tego stanu jest szczególnie wysokie u chorych na cukrzycę, którzy przyjmują insulinę.
- Problemy psychiczne – nerwice, napady paniki czy depresja.
- Anemia.
- Odwodnienie.
- Niskie ciśnienie krwi.
Rzadsze przypadki kołatania serca są bezpośrednio związane z chorobami i dysfunkcjami serca. Są to, między innymi:
- choroba wieńcowa,
- arytmia,
- przebyty zawał,
- niewydolność serca,
- problemy z pracą zastawek,
- anomalie w budowie anatomicznej serca.
Samo kołatanie serca w spoczynku nie zawsze musi być alarmujące – ten stan może być wywołany przez wiele czynników. Jeśli jednak kołataniu serca towarzyszą objawy takie jak brak tchu, ból w klatce piersiowej, omdlenia czy zawroty głowy – należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza lub na pogotowie. To istotne także w sytuacji, jeśli zaobserwowana zostanie zmiana rytmu czy charakteru kołatania. Zwróć też uwagę, czy nie odczuwasz kołatania serca w nocy. Nie należy bagatelizować tego stanu, zwłaszcza, jeśli towarzyszą mu zmęczenie oraz duszności.
Diagnostyka przyczyn kołatania serca
Jeśli kołatanie serca występuje często i towarzyszą mu niepokojące objawy lub nie można wskazać bezpośredniej przyczyny wystąpienia tego stanu, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Najszybszy i najprostszy, wstępny, sposób oceny rytmu pracy serca przez lekarza to wykorzystanie stetoskopu.
Lekarz specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad i zleca badanie EKG (elektrokardiograficzne) oraz podstawowe badania laboratoryjne.
Zwykle zlecane badania to:
- morfologia krwi,
- poziom elektrolitów,
- TSH i FT4(w celu wykluczenia nadczynności tarczycy),
- stężenie glukozy,
- stężenie mocznika
- stężenie kreatyniny
Czasami może być potrzebna dalsza diagnostyka u endokrynologa lub w poradni zdrowia psychicznego. Jeżeli istnieje podejrzenie, że przyczyną kołatania serca jest przypadłość związana z pracą serca, lekarz może zalecić echokardiograficzne badanie serca (tzw. echo serca) czy holter EKG (elektrokardiograficzne monitorowanie serca przez kolejne 24 godziny).
Samo kołatanie serca można podzielić na:
- napadowe,
- nienapadowe,
- miarowe (stopniowe),
- niemiarowe (niestopniowe, nagłe).
Kołatanie serca − czy jest niebezpieczne?
Pierwszym sygnałem, że coś złego dzieje się z sercem lub organizmem, jest właśnie kołatanie serca – objawy są dość charakterystyczne, choć nie zawsze muszą oznaczać faktyczne problemy zdrowotne czy psychiczne. Jeśli odczuwasz je nienaturalnie często lub w ostatnim czasie palpitacja serca zmieniła swój charakter lub kołatanie serca w spoczynku jest zdecydowanie częstsze niż w przeszłości, koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej!
Bibliografia:
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016, str. 77-78.
- https://kardio-med.pl/jakie-moga-byc-przyczyny-kolatania-serca/
- Stress coping styles and occupational burnout syndrome of nurses employed in intensive care units- A.Kotarba, E.Borowiak.
- Zaburzenia rytmu serca u dzieci i młodzieży wyczynowo uprawiającej sport — doświadczenia własne – M. Zipser, J.Kwiatkowska, P.Potaż
Przełyk Barretta – objawy, przyczyny i konsekwencje Poprzedni wpis 