Kreatynina – normy, badania. Co to jest? - Badania Krwi
2 czerwca 2022

Kreatynina – norma, przyczyny nieprawidłowego wyniku

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka

Badanie stężenia kreatyniny może pomóc w diagnozie zaburzeń pracy nerek. Dowiedz się, jakie są normy kreatyniny, kiedy wykonać to badanie i jak się do niego przygotować.

Czym jest kreatynina?

Kreatynina jest produktem rozpadu białek w organizmie człowieka. Jej wartość zależy od wieku, płci i masy mięśniowej badanej osoby, stosowanej diety, obecności chorób towarzyszących czy stosowanych leków. W warunkach prawidłowych kreatynina jest przesączana przez kłębuszki nerkowe i wydalana z moczem – jej stężenie w surowicy krwi zależy zatem bezpośrednio od niezaburzonej funkcji nerek. Oznaczenie poziomu kreatyniny we krwi umożliwia oszacowanie wskaźnika filtracji kłębuszkowej nerek (eGFR), który służy ocenie czynności wydalniczej tego narządu.

Badanie stężenia kreatyniny – jak należy się do niego przygotować?

Oznaczenie stężenia kreatyniny jest standardowo wykonywane w próbce krwi żylnej. Przed zgłoszeniem się do laboratorium zaleca się pozostawać na czczo – ostatni posiłek przed pobraniem krwi powinien być spożyty najpóźniej o godzinie 18 poprzedniego dnia. Należy także powstrzymać się od nadmiernego wysiłku fizycznego na 24 h przed badaniem.

Kreatynina – jaka jest norma?

Wartości referencyjne stężenia kreatyniny we krwi to 0,6–1,3 mg/dl (53–115 µmol/l) [1]. Wartości te zależnie od choroby mogą ulegać zwiększeniu lub (rzadziej) zmniejszeniu.

Kreatynina – przyczyny zwiększonego stężenia

Podwyższone stężenie kreatyniny we krwi wiąże się najczęściej z ostrymi i przewlekłymi chorobami nerek. Może być także skutkiem nadmiernego wysiłku przed wykonaniem badania, stosowania niektórych leków, ciąży. Należy podkreślić, że wzrost stężenia kreatyniny następuje dopiero po uszkodzeniu ponad połowy miąższu nerek, dlatego do oceny jej funkcji we wczesnej fazie choroby nerek niezbędne jest wyliczenie eGFR.

Przyczyny ostrej niewydolności nerek:

  • zmniejszony przepływ krwi przez nerki w wyniku utraty krwi, odwodnienia, upośledzonej funkcji serca, wstrząsu. Szybkie leczenie w tym wypadku umożliwia całkowity powrót do zdrowia,
  • uszkodzenie miąższu nerek: w wyniku niedokrwienia, toksycznego działania leków, zatrucia metanolem czy glikolem polietylenowym,
  • zapalenie nerek,
  • uszkodzenie drobnych naczyń nerek w wyniku zapalenia naczyń lub mikrozakrzepów,
  • zatrzymanie odpływu moczu: w wyniku kamicy moczowej, zmian nowotworowych, obecności skrzepu krwi w drogach moczowych.

Przyczyny przewlekłej (powyżej 3 miesięcy) niewydolności nerek:

  • nefropatia cukrzycowa,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • zapalenia nerek,
  • wrodzone wady układu moczowego,
  • kamica układu moczowego.

Przyczyny obniżonego stężenia kreatyniny we krwi

Niskie stężenie kreatyniny może towarzyszyć stanom fizjologicznym – ciąży. Bywa także stwierdzane u osób stosujących dietę eliminacyjną bezmięsną, np. u wegetarian, wegan. 

Na obniżenie stężenia kreatyniny może wpływać obniżona masa mięśniowa u osób niedożywionych, z zanikiem mięśni, po rozległych amputacjach kończyn lub stosujących leki moczopędne.

 

A: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia:

  1. Interna Szczeklika, pod red. Piotra Gajewskiego, Medycyna Praktyczna, 2018.

O Autorze