Ciąża to szczególny czas, w którym bez wątpienia najważniejsze jest zdrowie przyszłej mamy i nowonarodzonego dziecka. Jak zadbać o prawidłowy rozwój płodu już na samym początku ciąży, a nawet jeszcze przed zapłodnieniem? Sprawdź, dlaczego warto suplementować kwas foliowy!
Czym jest kwas foliowy?
Kwas foliowy jest syntetyczną postacią witaminy B9. Ludzki organizm nie jest w stanie samodzielnie jej wytwarzać, dlatego niezbędna jest jej suplementacja. To ważne szczególnie w przypadku kobiet w wieku rozrodczym – przygotowujących się do zajścia w ciążę i będących w I trymestrze.
Kwas foliowy pełni w organizmie wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim, uczestniczy w tworzeniu struktury DNA, dlatego jest jednym z ważniejszych składników, niezbędnych do prawidłowego rozwoju płodu w łonie matki.
Dodatkowo, razem z innymi witaminami z grupy B, bierze udział w procesach krwiotwórczych, a także ma wpływ na płodność u kobiet oraz mężczyzn.
W żywności witamina B9 występuje w postaci folianów, od których kwas foliowy różni się przyswajalnością. Organizm łatwiej i szybciej przyswaja właśnie foliany, jednak w pożywieniu jest ich zbyt mało, by zaspokoić dzienne zapotrzebowanie dorosłej osoby na ten składnik. Ponadto, w pożywieniu zawarte są także inne związki, które mogą zaburzać wchłanianie kwasu foliowego.
Dlaczego kwas foliowy w ciąży jest tak istotny?
Ginekolodzy zalecają swoim pacjentkom, by przyjmowały kwas foliowy w ciąży, a w miarę możliwości, nawet na etapie starań o dziecko. Jest to szczególnie ważne, ponieważ witamina B9 zapobiega wadom cewy nerwowej u płodu. Cewa nerwowa to zawiązek układu nerwowego, z którego w późniejszym okresie rozwija się rdzeń kręgowy i mózg.
Do wad cewy nerwowej zalicza się różne nieprawidłowości, m.in. bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklinę oponową oraz rozszczep czaszki utajony. Zaburzenia te powstają najczęściej w pierwszych 4 tygodniach ciąży (ok. 6 tygodni od ostatniej miesiączki) – to czas, gdy przyszła mama często nie ma jeszcze pojęcia o swoim stanie.
Kwas foliowy przyjmowany regularnie jeszcze przed zajściem w ciążę, pozwala nie tylko uniknąć wielu wad rozwojowych u płodu, ale także chroni zdrowie matki. Zapobiega pojawieniu się niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego, chorób serca oraz miażdżycy.
Do kiedy należy przyjmować kwas foliowy? Właściwości witaminy B9 są szczególnie niezbędne w I trymestrze ciąży. To właśnie wtedy ma miejsce najbardziej intensywny rozwój płodu. Najlepiej więc zażywać zalecaną przez lekarza dawkę przynajmniej do końca 12. tygodnia ciąży.
Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego w ciąży − objawy i badania
Oprócz ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu, brak odpowiedniej podaży kwasu foliowego w czasie ciąży jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości z jego niedoboru u matki. Objawami anemii tego typu bywają zwykle: utrata zmysłu smaku, apetytu, masy ciała, pojawiają się nudności oraz biegunki lub zaparcia. Często dochodzi też do obniżenia nastroju, a nawet urojeń. Żeby monitorować swój stan zdrowia, przyszła mama powinna regularnie monitorować morfologię krwi. W przypadku anemii, należy również pod obserwacją lekarza kontrolować poziom kwasu foliowego we krwi. Badania pozwolą potwierdzić diagnozę lekarską w kierunku anemii z niedoboru kwasu foliowego i zaplanować suplementację odpowiednio dobraną dawką witaminy B9.
Warto zmierzyć również stężenie witaminy B12, ponieważ z kolei nadmiar kwasu foliowego może maskować jej niedobór, również prowadząc do rozwoju niedokrwistości.
Szczególnie groźne są powikłania po długo nieleczonym niedoborze kwasu foliowego – zalicza się do nich niepłodność, chorobę wieńcową oraz nowotwory jelita grubego.
Kwas foliowy w ciąży – jaką dawkę należy przyjmować?
Już wiesz, że warto przyjmować kwas foliowy przed ciążą i obowiązkowo przez cały okres I trymestru. Oprócz spożywania produktów bogatych w foliany, lekarze zalecają swoim pacjentkom zażywanie 0,4 mg witaminy B9 dziennie. W niektórych sytuacjach, dawka ta może ulec zmianie – w przypadku wystąpienia niedoboru kwasu foliowego, ginekolog może znacząco ją zwiększyć, nawet do 4 mg.
Do bardzo rzadkich sytuacji należy wystąpienie nadmiaru kwasu foliowego w organizmie ciężarnej. W tym szczególnym okresie wzrasta zapotrzebowanie na witaminę B9, dlatego bez względu na codzienną dietę, należy przyjmować ją w zalecanej dawce 0,4 mg.
Kwas foliowy w ciąży − w jakich produktach jest go najwięcej?
W ciąży warto spożywać produkty bogate w foliany – wśród nich są warzywa takie jak szpinak, sałata, brokuły, brukselka, kapusta, kalafior, szparagi, czy pomidory. Również rośliny strączkowe stanowią cenne źródło witaminy B9, dlatego warto sięgać po soczewicę, soję, groch oraz fasolę. Jeśli masz ochotę na zdrową przekąskę, zjedz garść orzechów, nasion słonecznika, banana, lub pomarańczę. Włącz do diety również wątróbkę i jaja – one również są bogate w foliany.
Pamiętaj, że suplementacja kwasu foliowego i zdrowa dieta to bardzo ważne elementy profilaktyki zdrowia Twojego oraz dziecka. Dbaj o siebie i wykonuj wszystkie zlecone badania – większość z nich zrobisz w laboratoriach Diagnostyki.
Bibliografia:
- Falkowska A., Ostrowska L., Niedokrwistość u kobiet ciężarnych, Borgis – Nowa Medycyna, R. 2020, nr 3, s. 96 – 103.
Nowotwór jajnika – jak wykryć go wcześnie? Poprzedni wpis 