Kwas linolowy – właściwości i występowanie

Kwas linolowy należy do grupy kwasów omega-6 i jest jednym z najważniejszych składników odżywczych. Nie jest wytwarzany przez organizm człowieka, dlatego powinien być dostarczany wraz z pożywieniem. Kwas linolowy wpływa m.in. na funkcjonowanie układu krwionośnego, a także jest ważny w profilaktyce wielu chorób, m.in. miażdżycy, cukrzycy i nowotworów. 

Czym jest kwas linolowy i gdzie występuje?

Kwas linolowy (LA) to wielonienasycony kwas tłuszczowy zbudowany z łańcucha węglowodorowego. Jest prekursorem grupy kwasów omega-6, do której należy również kwas arachidonowy (AA). Kwas linolowy jest zdrowym tłuszczem niezbędnym do funkcjonowania organizmu ludzkiego. Przyjmuje się, że musi stanowić 4% diety, czyli na każde 1000 kcal powinny przypadać minimum 4 g kwasu. Wytyczne te dotyczą zarówno dzieci, jak i dorosłych oraz osób starszych. Organizm nie wytwarza kwasu linolowego samodzielnie, dlatego musi być on dostarczany wraz z pożywieniem. Głównym źródłem najważniejszego składnika z grupy omega-6 są produkty odzwierzęce, m.in. mleko i jego przetwory. Kwas linolowy występuje również w olejach roślinnych: słonecznikowym, z pestek winogron, sojowym, krokoszowym, kukurydzianym, arachidowym, sezamowym, z kiełków pszenicy, konopnym, z wiesiołka i rzepakowym. Znajdziemy go także w nasionach ogórecznika lekarskiego, nasionach czarnej porzeczki, orzechach laskowych, orzechach pekan, pistacjach i orzechach włoskich. 

Znaczenie kwasu linolowego dla organizmu

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe mają pozytywny wpływ na wiele układów i procesów zachodzących w organizmie. Kwas linolowy oddziałuje przede wszystkim na czynności fizjologiczne serca i naczyń krwionośnych, dlatego jest ważnym elementem profilaktyki chorób tego układu. Obniża poziom złego cholesterolu (LDL), a jednocześnie podwyższa parametry dobrego cholesterolu (HDL). Ponadto reguluje ciśnienie krwi i hamuje nadmierny rozpad płytek krwi. U osób chorujących na cukrzycę utrzymuje prawidłowy poziom glukozy we krwi. Kwas linolowy ma również znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób żołądka i dwunastnicy (głównie choroby wrzodowej). Składnik grupy omega-6 ma także pozytywny wpływ na skórę, a zwłaszcza spowalnia procesy jej starzenia się. Kwas linolowy wspiera barierę naskórkową, a wraz z ceramidami i lipidami tworzy cement międzykomórkowy. Ponadto reguluje procesy zatrzymywania wody w skórze, utrzymywania jej prawidłowego pH i oddychania, dzięki czemu zachowuje ona swoją prawidłową strukturę. Warto podkreślić również wpływ kwasu linolowego na kształtowanie się i pracę układu nerwowego. Jest to także składnik będący prekursorem hormonów tkankowych, które wpływają na funkcjonowanie układu pokarmowego. Kwas linolowy działa również profilaktycznie, a także wspomaga leczenie chorób nowotworowych, cukrzycy, osteoporozy i alergii. 

Niedobory kwasu linolowego

Niedobór kwasu linolowego występuje bardzo rzadko. Na stan taki narażone są osoby z niedoborami enzymów biorących udział m.in. w przekształcaniu tego kwasu, a także pacjenci będący na diecie wykluczającej tłuszcze. Charakterystycznym objawem niskiego stężenia kwasu linolowego jest pogorszenie stanu skóry w postaci jej napięcia, szorstkości i skłonności do pękania oraz nadmiernych zmarszczek. Ponadto niedobór kwasu linolowego w diecie osób z trądzikiem lub łojotokowym zapaleniem skóry nasila stany zapalne i sprzyja reakcjom alergicznym. U dzieci niedobór kwasu linolowego przyczynia się do zaburzenia wzrostu. 

Toksyczność kwasu linolowego

Zarówno niedobór, jak i nadmiar kwasu linolowego może mieć negatywne skutki. Spożywanie tego składnika w nadmiarze prowadzi do zaburzeń procesów metabolicznych i działa prozapalnie. Najczęściej do tego stanu dochodzi na skutek nadmiernej ilości kwasu omega-6 w diecie (również w suplementach) przy zbyt małej ilości kwasu omega-3. 

Analiza poziomu kwasów tłuszczowych we krwi

Analiza poziomu kwasów tłuszczowych we krwi, nazywana też testem omega, jest prostym badaniem pozwalającym na ocenę stężenia kwasów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Oznaczone zostają takie parametry jak: kwasy omega-3, kwasy omega-6, jednonienasycone kwasy tłuszczowe, poziom tłuszczów TRANS. Badanie jest kluczowe w diagnostyce i profilaktyce chorób układu krążenia, schorzeń układu nerwowego, chorób układu kostno-stawowego, nadwagi i otyłości oraz zespołu metabolicznego.  Wskazaniem do wykonania testu jest również kontrola suplementacji stosowanej na własną rękę. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia 

1. E. Materac, Z. Marczyński, K. H. Bodek, Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, „Bromatologia Chemia Toksykologiczna”, 2013, XLVI(3), s. 225–233.
2. P. Sicińska i in., Suplementacja kwasami omega w różnych chorobach, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, 2015, 69, s. 838–852.

Oceń artykuł