Pocenie się to – podobnie jak oddawanie moczu – naturalna funkcja organizmu. Dzięki temu ciało ochładza się i pozbywa toksycznych substancji, a skóra zachowuje optymalną wilgotność. Mimo tych dobroczynnych funkcji pot kojarzy się przede wszystkim z nieprzyjemnym zapachem i bywa wstydliwym problemem dla mężczyzn, kobiet czy dzieci. Jeśli pot ma kwaśny zapach, samo używanie antyperspirantu może okazać się niewystarczające. Taki objaw towarzyszy różnym dolegliwościom, wśród których są m.in. choroby nerek.
Pot – co to jest i jakie funkcje pełni w organizmie?
Pot to bezbarwny roztwór soli, który sam w sobie nie ma zapachu, ale ma charakterystyczny, słony smak. W 98% składa się z wody, a pozostałe 2% to związki, które się w niej rozpuszczają: amoniak, mocznik, chlorek sodu, kwas mlekowy, węglowodany, tłuszcze oraz mikroelementy (wapń, magnez, żelazo, potas). Te proporcje zależą w dużej mierze od diety, czynników klimatycznych i hormonalnych. Z tego wynika zróżnicowany zapach potu.
Pocenie się możliwe jest dzięki gruczołom potowym, które znajdują się w wielu miejscach ciała, nie tylko pod pachami. Pocą się przecież twarz, skóra głowy, pachwiny, dłonie czy stopy. W ciele człowieka mamy do czynienia z dwoma rodzajami gruczołów potowych: ekrynowymi (stanowiącymi elementy skóry) i apokrynowymi (powstającymi w okresie dojrzewania pod pachami, w uszach, na powiekach i w okolicach narządów płciowych).
Kwestia pocenia się przedstawiana jest przede wszystkim jako problem, który wymaga stosowania antyperspirantów lub blokerów. Ale trzeba zdawać sobie sprawę, że mechanizm ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pot – niezależnie od intensywności czy zapachu – pełni kilka ważnych funkcji:
- pozwala utrzymać prawidłową temperaturę ciała;
- usuwa toksyny z organizmu;
- pomaga zachować optymalną wilgotność skóry i zapobiega tworzeniu się zmarszczek;
- usuwa nadmiar wody z organizmu.
Nie bez powodu jednak wiele osób chciałoby wyeliminować go ze swojego życia.
Dlaczego pot śmierdzi? Przyczyny fizjologiczne
Pot kojarzy się źle ze względu na nieprzyjemny zapach. Wynika on z tego, że spocona powierzchnia skóry staje się pożywką dla bakterii oraz mikroorganizmów. Można też zauważyć związek między zapachem potu a dietą, paleniem papierosów czy przyjmowaniem niektórych medykamentów. Zachodzi tu prosta zależność – im więcej toksyn dostaje się do organizmu, tym brzydszy staje się zapach potu. Do tego dochodzi oczywiście kwestia odpowiedniej higieny osobistej. Osoby, które unikają prysznica w upalne dni lub nie używają kosmetyków (dezodorantów, antyperspirantów etc.), zazwyczaj wydzielają jeszcze intensywniejszy i brzydszy zapach.
Co ciekawe, zapach potu zależy od płci. W pocie mężczyzn znajduje się więcej kwasów tłuszczowych, a pod pachami i stopami panów jest bardzo dużo gruczołów. U kobiet – nawet tych dbających o odpowiednią dietę oraz higienę osobistą – w pocie mieści się więcej związków siarki, które odpowiadają za jego nieprzyjemny zapach.
Kwaśny zapach potu – skąd się bierze?
Pot staje się problemem wtedy, gdy wydziela się w nadmiernej ilości lub ma wyjątkowo nieprzyjemny zapach. Jego kwaśny zapach może być wynikiem czynników genetycznych, niewłaściwej diety, problemów hormonalnych lub poważniejszych chorób ogólnoustrojowych.
Genetyka
Każdy człowiek pachnie inaczej i nie ma w tym nic niepokojącego. Niektórzy – mimo perfekcyjnej higieny oraz prawidłowych nawyków żywieniowych – obserwują u siebie kwaśny zapach potu. Za ten stan mogą odpowiadać czynniki genetyczne. Skóra każdego człowieka pomimo biologicznych cech wspólnych ma także indywidualne właściwości. Należą do nich zróżnicowana budowa i ilość gruczołów, które wydzielają pot, a także znajdujące się w nim proporcje wody i innych substancji.
Niewłaściwa dieta
Nieprzyjemny, kwaśny zapach potu często wynika z diety. Będzie on tym bardziej przykry, jeśli w codziennym jadłospisie znajduje się dużo:
- wysokoprzetworzonej żywności (np. konserw, gotowych sosów i zup instant);
- tłustych potraw;
- ostrych przypraw;
- cukrów prostych, zawartych m.in. w słodyczach, białym pieczywie, ciastach;
- dań typu fast food.
Kwaśny zapach potu występuje także u osób, które intensywnie trenują i jednocześnie wykluczają ze swojej diety węglowodany.
Hormony
„Burza hormonów” w okresie dojrzewania może być przyczyną kwaśnego zapachu potu u dzieci, które wchodzą w wiek nastoletni. Zaburzenia hormonalne pojawiają się także u dorosłych, powodując nieprzyjemny zapach potu. Dzieje się tak np. przy nieprawidłowym działaniu hormonów tarczycy – w przypadku nadczynności metabolizm przyspiesza, a produkcja potu się zwiększa. W takiej sytuacji umów się na konsultację z endokrynologiem, który zleci kompleksowe badania tarczycy.
Choroby
Kwaśny zapach potu przypominający mocz może wskazywać na chorobę nerek. Jeśli jest ona zaawansowana, da się zaobserwować także inne objawy, takie jak: suchość skóry i jej zmieniony kolor, bóle kości i ogólne osłabienie organizmu. Jeśli pojawią się takie symptomy, skontaktuj się z lekarzem, ponieważ nieleczone schorzenia nerek i układu moczowego prowadzą do poważnych powikłań.
Kwaśny zapach potu u dzieci
Kwaśny zapach potu u dzieci może pojawić się w okresie dojrzewania. Jeśli jest on zbyt intensywny i dokuczliwy, warto poszukać jego głównej przyczyny i upewnić się, że problem nie wynika z chorób nerek. Ponieważ dziecko może z tego powodu paść ofiarą złośliwości ze strony rówieśników, lepiej od początku edukować pociechę w kwestii higieny osobistej.
Kwaśny zapach potu – jak pozbyć się problemu?
Antyperspiranty hamują rozwój bakterii na powierzchni skóry i minimalizują przykry zapach potu. Czasem ten środek może okazać się niewystarczający w walce ze wstydliwym problemem. Jeśli przyczyna kwaśnego potu leży w chorobie nerek, trzeba w pierwszej kolejności wyleczyć główne schorzenie, a używanie dezodorantów będzie jedynie dodatkiem do właściwej terapii.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- H. Keller i in., Choroby nerek, Wydawnictwo Astrum, Wrocław 2014.
- B. Kwiatkowska, Jak dbać o skórę z problemami? Holistyczne podejście do pielęgnacji skóry, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2022.
- A. Głyda, Równowaga. Jak ogarnąć dietę i odzyskać spokój, Wydawnictwo Publicat, Poznań 2021.
