Co to jest kwercetyna? Działanie i właściwości - Badania Krwi
8 grudnia 2022

Kwercetyna – co warto o niej wiedzieć?

Artykuł napisany przez: Redakcja Diagnostyka

Kwercetyna to flawonoid o działaniu antyoksydacyjnym. Znajduje się w wielu produktach spożywanych na co dzień, takich jak: jabłka, pomidory, papryka czy zielona herbata. Ma wiele cennych dla zdrowia właściwości. Osoby zmagające się ze zbyt wysokim ciśnieniem krwi, alergiami, niską odpornością czy stanami zapalnymi w organizmie powinny sięgać po produkty, które zawierają kwercetynę.

Co to jest kwercetyna?

Kwercetyna jest jednym z flawonoidów, a dokładnie flawonoli, które wykazują działanie antyoksydacyjne. Znajduje się w roślinach, nadaje im odpowiednią barwę, głównie odcienie żółci, bieli, a rzadziej bezbarwne. Wykazuje wiele cennych dla zdrowia właściwości, dlatego warto włączyć do diety zawierające ją produkty. Ponadto kwercetyna w roślinach pełni ważne funkcje, takie jak: ochrona przed promieniowaniem słonecznym, wabienie owadów koniecznych do zapylania, ochrona przed rozwojem grzybów, pleśni i bakterii.

Należy pamiętać, że kwercetyna w największej ilości występuje w odsłoniętych częściach owoców i warzyw, dlatego lepiej je spożywać dokładnie umyte, ale nie obrane. Dobrze zbilansowana dieta zapewnia odpowiednią podaż tego związku, jednak niekiedy można go znaleźć w postaci suplementów diety.

Właściwości kwercetyny

Kwercetyna jest związkiem o wielu cennych dla zdrowia właściwościach. Poza działaniem antyoksydacyjnym, czyli opóźniającym oznaki starzenia się organizmu, wykazuje działanie:

  • przeciwzapalne,
  • obniżające ciśnienie krwi,
  • antynowotworowe,
  • zwiększające odporność organizmu,
  • zmniejszające objawy alergii,
  • zwiększające wydolność organizmu, w szczególności podczas ćwiczeń,
  • utrzymujące organizm w dobrej kondycji.

Obecnie wiele osób cierpi na wysoki poziom cholesterolu. Brak aktywności fizycznej, nieodpowiednia dieta i zły tryb życia mogą powodować wiele chorób, takich jak otyłość, cukrzyca czy hipercholesterolemia. Zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu” to zwiększone ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, dlatego zaleca się wykonywanie badań przynajmniej raz w roku. Aby mieć komplet informacji, warto zrobić lipidogram, który przedstawi nie tylko poziom złego cholesterolu, ale również stężenie dobrego.

Po kwercetynę powinny sięgać osoby, które chcą się odchudzić. Związek ten pomaga kontrolować masę ciała, hamując proces tworzenia się nowych komórek tłuszczowych. Ułatwia również utrzymywanie stałego poziomu glukozy we krwi. Ponadto wpływa na wzrost lipolizy, która jest enzymatycznym procesem rozpadu trójglicerydów. 

Działanie przeciwutleniające kwercetyny pomaga neutralizować wolne rodniki, które są odpowiedzialne za powstawanie stresu oksydacyjnego. Dzięki temu chroni ona nie tylko przed starzeniem się skóry, nadmierną suchością czy podrażnieniami, ale również przed rozwojem miażdżycy, a także zmian nowotworowych. Pomaga w usuwaniu uszkodzonych oraz nieprawidłowych komórek organizmu, hamuje namnażanie się nowych.

Gdzie naturalnie występuje kwercetyna?

Źródłami kwercetyny są owoce i warzywa, dlatego dostarczana jest do organizmu wraz z pożywieniem. Najwięcej można znaleźć jej w surowych warzywach, w szczególności w cebuli, pomidorach, kapuście, papryce, brokułach, brukselce, czosnku czy burakach. Jest obecna także w jabłkach, gruszkach, owocach jagodowych, winogronach, cytrusach, żurawinie czy owocach czarnego bzu. Kwercetynę można znaleźć również w sokach owocowych, w szczególności pomarańczowym, jabłkowym czy z cytryn. 

Na zawartość związku wpływa dojrzałość owoców, kolor, obróbka termiczna oraz mechaniczna. Najwięcej znajduje się go w niedojrzałych owocach, które są spożywane w całości oraz na surowo. W dużej ilości kwercetynę można znaleźć w zielonej herbacie. Powinno się ją spożywać w ilości około 4 filiżanek dziennie. Regularne picie herbaty może działać przeciwnowotworowo, jednak nie należy spożywać jej zbyt dużo, ponieważ może zaburzać wchłanianie żelaza i prowadzić do anemii.

Kwercetyna jest obecna w przyprawach i ziołach, takich jak: oregano, kapary, kolendra, koper włoski, liście laurowe, pietruszka, skrzyp polny, rumianek, gryka, dziurawiec, kasztanowiec. Można ją znaleźć również w miodzie oraz w pyłku pszczelim. Włączenie do diety składników bogatych w kwercetynę pozwala zmniejszyć zachorowalność na choroby serca czy miażdżycę.

Czy warto suplementować kwercetynę?

Kwercetyna jest składnikiem suplementów diety oraz leków. Znajduje się w produktach przeznaczonych do leczenia cukrzycy, a także w tych o działaniu przeciwalergicznym. Kwercetynę często można znaleźć w towarzystwie wapnia. Dzięki jej obecności reakcja alergiczna nie będzie aż tak gwałtowna. Ważne, aby suplementacja była dobrze przemyślana, ponieważ nadmiar tego związku może być szkodliwy dla organizmu. 

Omawiany flawonoid zmniejsza krzepliwość krwi oraz rozszerza naczynia krwionośne, dlatego osoby z niską krzepliwością krwi oraz ze skłonnością do hipotencji powinny uważać ze stosowaniem produktów zawierających kwercetynę. Ryzyko przedawkowania jej wskutek spożywania jedynie warzyw i owoców jest niewielkie. Wzrasta, kiedy jest dostarczana w postaci suplementów diety. Stosowanie ich powinno odbywać się pod kontrolą lekarza w dawkach ściśle przez niego określonych. Po spożyciu zbyt dużej ilości kwercetyny mogą pojawić się zaburzenia pracy serca, podniesienie ciśnienia krwi, a w dłuższej perspektywie zaburzenie wchłaniania wapnia oraz działania antybiotyków.

Polifenole stały się w ostatnim czasie bardzo popularne. Coraz więcej osób sięga po nie, układając swój jadłospis. Kwercetyna ma korzystne działanie na organizm, dlatego nie należy jej unikać, jednak warto zachować umiar podczas jej stosowania. 

 

Autor: Sylwia Brodniewska

Bibliografia

  1. J. Mieszkowski, A. Pałys, E. Budzisz, Kwercetyna – struktura, funkcje, zastosowanie kliniczne, „Farmacja Polska” 2011, nr 1, s. 18–24.
  2. A. Kobylińska, K.M. Janas, Prozdrowotna rola kwercetyny obecnej w diecie człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2015, nr 69, s. 51–62.
  3. R.V. Pateli i in., Therapeutic potential of quercetin as a cardiovascular agent, „European Journal of Medicinal Chemistry” 2019, nr 155, s. 889–904.

O Autorze