MCH w morfologii. Interpretacja wyniku

Parametr MCH to jeden ze wskaźników morfologii krwi. Określa, jaką średnią masę ma hemoglobina zawarta w krwince czerwonej. Badanie MCH pozwala wykryć nieprawidłowości w erytrocytach, np. w przypadku niedokrwistości z niedoboru witamin z grupy B lub żelaza. Norma MCH jest jednakowa dla obu płci i nie zależy od wieku pacjenta. Jakie objawy powinny skłonić Cię do zbadania poziomu MCH?

Co oznacza parametr MCH?

MCH (ang. Mean Corpuscular Hemoglobin) jest jednym z parametrów morfologii krwi. Informuje o tym, jaka jest średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej. 

Normy parametru MCH

Prawidłowe wartości referencyjne parametru MCH wynoszą 27–32 pg u obydwu płci bez względu na wiek. Każde odstępstwo od normy jest wynikiem nieprawidłowym i może wskazywać na stan chorobowy. Wyjątkiem jest ciąża czy menstruacja, które wpływają na zmianę wartości parametru [1].

Co oznacza podwyższone MCH?

Podwyższone MCH jest wynikiem nieprawidłowym i może świadczy o chorobach lub zaburzeniach układu krwionośnego. Gdy dojdzie do wzrostu masy hemoglobiny, mówi się o krwinkach hiperchromicznych. Do niewielkiego podwyższenia poziomu MCH może dojść w wyniku niedoboru witaminy B12 i B9 (kwasu foliowego). Nieznaczne przekroczone wartości parametru wskazują na niedokrwistość megaloblastyczną. 

Do stwierdzenia niedokrwistości niezbędne jest porównanie wartości MCH z parametrem MCV (wskaźnik objętości krwinek czerwonych). Jego prawidłowa wartość dla obu płci wynosi 80–96 fl. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia o niedokrwistości mówimy wtedy, gdy poziom stężenia hemoglobiny wynosi: 

• < 12 g/dl u kobiet,
• < 11 g/dl u kobiet w ciąży,
• < 13 g/dl u mężczyzn, 
• < 11 g/dl u dzieci w wieku do 6 lat, 
• < 12 g/dl u dzieci w wieku 6–14 lat. 

W zależności od stężenia hemoglobiny wyróżnia się niedokrwistość łagodną, umiarkowaną i ciężką [1]. 

Objawy niedokrwistości – kiedy wykonać badanie MCH?

Charakterystyczne objawy niedokrwistości to bladość skóry, spojówek i warg. Ich intensywność i szybkość narastania zależy od poziomu niedokrwistości, ogólnego stanu chorego i występowania chorób towarzyszących. Czas pojawienia się objawów zależy również od wieku pacjenta. U osób młodych niedokrwistość daje o sobie znać, gdy poziom hemoglobiny spadnie do wartości 7–8 g/dl. Natomiast u osób starszych objawy są odczuwalne przy stężeniu hemoglobiny na poziomie 10–12 g/dl. 

W zależności od przyczyny, niedokrwistość może przybrać też niecharakterystyczny przebieg i sygnalizować się objawami, które mogą wydawać się nietypowe i mylące, jak np. bóle kostne i stawowe. W przebiegu zaburzenia dochodzi do nadwrażliwości skóry na światło słoneczne. Niektórzy pacjenci zgłaszają obecność krwi w kale, krwiomocz lub przewlekłe ściemnienie barwy moczu bez względu na nawodnienie organizmu. Pojawia się duszność i kołatanie serca nawet podczas minimalnego wysiłku. W zaawansowanej postaci choroby możesz doświadczyć omdlenia. Alarmującymi objawami są również utrata apetytu, przewlekłe bóle i zawroty głowy. Ze strony układu nerwowego i mięśniowego rozwijają się niekontrolowane ruchy mięśniowe, trudności w poruszaniu się, szybka męczliwość, osłabienie siły mięśniowej i senność. U kobiet pojawiają się zaburzenia miesiączkowe. Wystąpienie którychś z objawów i utrzymywanie się ich przez kilka tygodni powinno skłonić Cię do wykonania morfologii. 

Podwyższone MCH jest wykrywane również w przebiegu chorób tarczycy, chorób i zaburzeń pracy wątroby, zakażeń wirusowych i bakteryjnych organizmu.

O czym świadczy obniżone MCH?

Obniżony poziom MCH świadczy o krwinkach hipochromicznych, czyli erytrocytach z niską zawartością hemoglobiny. Wśród najczęstszych przyczyn tego stanu wskazuje się anemię (niedokrwistość). Warto zaznaczyć, że anemia nie jest chorobą, ale objawem. Na zaburzenie cierpi nawet około 2 miliardy populacji [2]. 

Anemia może wynikać z różnych przyczyn:

• Niedobór żelaza – prowadzą do tego najczęściej niedobory pokarmowe, zaburzenia miesiączki u kobiet, choroby układu pokarmowego (np. zaburzenia motoryki jelit), które upośledzają proces wchłaniania żelaza.
• Choroby przewlekłe – do rozwoju anemii na skutek chorób przewlekłych szczególnie predysponują schorzenia autoimmunologiczne i zapalne.
• Choroby wrodzone – schorzeniem wrodzonym, które może wywołać anemię, jest talasemia, w której przebiegu dochodzi do zaburzenia procesu wytwarzania erytrocytów w szpiku kostnym. 
• Choroby pasożytnicze – anemii sprzyjają m.in. malaria i infekcja tęgoryjcem.
• Przyjmowanie leków – rozwojowi anemii szczególnie sprzyja antybiotykoterapia.

Niski poziom MCH wykrywa się także u osób nadużywających alkoholu. 

MCH w ciąży

Podwyższone MCH w ciąży jest stanem naturalnym i w większości przypadków nie świadczy o nieprawidłowościach. Wynika to m.in. ze zmian zachodzących w gospodarce hormonalnej. Przyczyną podwyższenia MCH w ciąży mogą być również silne wymioty kobiety. Wzrost MCH może być jednak sygnałem anemii wynikającej z niedoboru kwasu foliowego (witaminy B9) i witaminy B12. Taki stan wynika ze zwiększonego zapotrzebowania na te związki podczas ciąży. Witaminy z grupy B, szczególnie B9 i B12, są kluczowe w pierwszych tygodniach rozwoju dziecka. Dlatego kobieta powinna zadbać o zwiększoną podaż tych witamin nawet już na etapie planowania ciąży. Zalecanym przez specjalistów sposobem zwiększenia podaży witaminy B9 i B12 jest stosowanie suplementacji. Jednak należy uważać, by preparaty były wcześniej skonsultowane z lekarzem. Trzeba pamiętać, że nieodpowiedzialna suplementacja w ciąży może poważnie zagrozić rozwojowi dziecka. 

MCH podczas menstruacji

Miesiączka ma wpływ na niektóre parametry krwi, m.in. poziom hemoglobiny. Chociaż morfologia krwi nie jest odradzana w trakcie miesiączki, to jeśli zależy Ci na najbardziej wiarygodnych wynikach, a w szczególności analizie parametru MCH, badanie powinnaś wykonać przynajmniej 3 dni po ustaniu krwawienia. 

Jak przygotować się do badania MCH?

Oznaczenie parametru MCH wykonuje się w ramach morfologii krwi. Na badanie trzeba zgłosić się na czczo, w godzinach porannych. Od ostatniego posiłku powinno upłynąć minimum 8 godzin. Wpływ na parametry morfologii mają wysiłek fizyczny, alkohol i tłusta dieta. Dlatego postaraj się zrezygnować z nich przynajmniej dobę przed badaniem, a przede wszystkim zadbaj o wypoczynek i całonocny sen. W przypadku kobiet morfologii nie zaleca się wykonywać podczas menstruacji. Ma ona wpływ na parametr MCH i fałszuje wyniki badań.

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian 

Bibliografia

1. M. Chełstowska, K. Warzocha, Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, „Onkologia w Praktyce Klinicznej”, 2006, 2(3), s.105–116.
2. M. Dugdale, Anemia, „Obstetrics and Gynecology Clinics of North America”, 2001, 28(2), s.363–382.

Oceń artykuł