Spis treści:
Mioglobina to niezwykle istotne białko, które odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu mięśni szkieletowych i sercowych. Jej obecność we krwi i w moczu może dostarczyć cennych informacji na temat stanu zdrowia organizmu, zwłaszcza w kontekście uszkodzeń tkanki mięśniowej. Dlatego badanie mioglobiny stanowi ważne narzędzie diagnostyczne, wykorzystywane w wielu dziedzinach medycyny. Sprawdź, na czym polega badanie mioglobiny i kiedy jest wykonywane.
Czym jest mioglobina?
Mioglobina to białko występujące w komórkach mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego. Ma zwiniętą strukturę globularną, która składa się z pojedynczego łańcucha polipeptydowego, podobnego w swojej strukturze do hemoglobiny (czerwonego barwnika krwi, białka zawartego w krwinkach czerwonych). Zawiera grupę hemową (hem), która jest odpowiedzialna za wiązanie tlenu. W grupie hemowej znajduje się żelazo, które wiąże się z cząsteczką tlenu.
W organizmie człowieka wyróżnia się cztery podstawowe formy mioglobiny:
- oksymioglobina – utlenowana postać białka, gromadząca tlen w tkance mięśniowej;
- karboksymioglobina – postać związana z tlenkiem węgla;
- apomioglobina – forma pozbawiona grupy prostetycznej;
- metmioglobina – utleniona forma, niewiążąca tlenu.
Głównym zadaniem mioglobiny jest magazynowanie i dostarczanie tlenu do tych tkanek, co umożliwia im wytwarzanie energii niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania i skurczu.
Przeczytaj także: https://badaniakrwi.pl/jakie-wyniki-morfologii-powinny-niepokoic/
Mioglobina – jakie funkcje pełni w organizmie?
- Magazynowanie tlenu:
- Mioglobina magazynuje tlen w mięśniach, co zapewnia jego dostępność w warunkach niedotlenienia, np. podczas intensywnego wysiłku fizycznego.
- Dzięki mioglobinie mięśnie mogą utrzymywać rezerwy tlenu, które są wykorzystywane, gdy zapotrzebowanie na tlen przewyższa jego dostarczanie przez krew.
- Transport tlenu:
- Mioglobina ułatwia transport tlenu z błony komórkowej mięśni do mitochondriów, gdzie jest zużywany w procesie produkcji energii (fosforylacji oksydacyjnej).
- Buforowanie tlenu:
- Mioglobina działa jako bufor tlenu, zapewniając jego stałą dostępność i pomagając w utrzymaniu równowagi między dostarczaniem a zużyciem tlenu w komórkach mięśniowych.
- Ochrona przed stresem oksydacyjnym:
- Mioglobina może również działać jako antyoksydant, chroniąc komórki mięśniowe przed uszkodzeniami spowodowanymi przez reaktywne formy tlenu (ROS).
Dzięki swojej roli w transporcie i w magazynowaniu tlenu mioglobina jest kluczowa dla prawidłowego metabolizmu komórek mięśniowych i zapewnienia im energii potrzebnej do skurczu.
Kiedy wykonuje się badanie mioglobiny?
Badanie mioglobiny jest szczególnie użyteczne w sytuacjach nagłych i w stanach wymagających szybkiej diagnozy i interwencji, takich jak zawał serca, rabdomioliza czy poważne urazy mięśni. Poziom mioglobiny w krwi i w moczu dostarcza cennych informacji diagnostycznych i pomaga w monitorowaniu stanu pacjenta oraz skuteczności leczenia. Oznaczenie stężenia mioglobiny we krwi lub w moczu jest zalecane w następujących przypadkach:
Diagnostyka zawału mięśnia sercowego
Mioglobina jest jednym z markerów sercowych, które uwalniane są do krwiobiegu w wyniku uszkodzenia mięśnia sercowego, np. podczas zawału. Jej szybki wzrost we krwi (już po 2–4 godzinach) czyni ją cennym narzędziem w diagnostyce świeżego zawału. Pozwala ona na szybką identyfikację uszkodzenia i podjęcie natychmiastowych działań leczniczych.
Ocena leczenia fibrynolitycznego zawału
Monitorowanie stężenia mioglobiny umożliwia ocenę skuteczności leczenia fibrynolitycznego zawału. Gwałtowny wzrost jej poziomu po podaniu leków fibrynolitycznych świadczy o powodzeniu terapii i udrożnieniu naczynia.
Diagnostyka uszkodzeń mięśni szkieletowych
Badanie mioglobiny wykorzystywane jest w przypadku podejrzenia uszkodzenia mięśni szkieletowych, np. w wyniku urazu, intensywnego wysiłku fizycznego czy chorób mięśni. Jej podwyższone stężenie we krwi i w moczu odzwierciedla skalę uszkodzenia tkanki mięśniowej.
Ocena ryzyka niewydolności nerek
Wysoki poziom mioglobiny we krwi i w moczu stanowi wskaźnik ryzyka uszkodzenia nerek, szczególnie w przypadku rabdomiolizy (rozpadu mięśni szkieletowych). Nadmiar mioglobiny jest bowiem toksyczny dla tych narządów.
Jak przebiega badanie mioglobiny?
Badanie mioglobiny wykonuje się z próbki krwi z żyły łokciowej lub z przygodnej próbki moczu.
Badanie mioglobiny we krwi
Krew jest pobierana z żyły, zazwyczaj w zgięciu łokciowym. Miejsce pobrania jest dezynfekowane, a następnie za pomocą igły pobiera się próbkę krwi do probówki. Próbkę krwi przesyła się do laboratorium, gdzie za pomocą specjalistycznych metod biochemicznych mierzy się poziom mioglobiny. Stosowane są techniki, takie jak immunoenzymatyczne testy (ELISA) lub inne metody immunochemiczne.
Badanie mioglobiny w moczu
Pacjent jest proszony o dostarczenie próbki moczu, najlepiej porannego, ponieważ jest on bardziej skoncentrowany i daje bardziej wiarygodne wyniki. Próbka powinna być pobrana do czystego, suchego pojemnika. Następnie przesyła się ją do laboratorium, które przeprowadza testy na obecność mioglobiny. Często stosowane są testy paskowe, zawierające odczynniki zmieniające kolor w obecności mioglobiny. W przypadku podejrzenia obecności mioglobiny wykonuje się dokładniejsze testy potwierdzające, takie jak testy immunoenzymatyczne (ELISA) lub inne techniki immunochemiczne.
Przygotowanie do badania mioglobiny
Zwykle nie jest wymagane specjalne przygotowanie do badania mioglobiny we krwi. Pacjent nie musi być na czczo, chyba że lekarz zaleci inaczej. Należy poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wpływać na wyniki testu. Zaleca się jedynie unikanie znacznego wysiłku fizycznego i iniekcji domięśniowych na kilka dni przed pobraniem próbki, gdyż mogą one fałszywie zawyżać wyniki.
Normy stężenia mioglobiny
Dla mioglobiny nie ma jednoznacznie ustalonych standardowych zakresów referencyjnych. Wartości te zależą od wielu czynników, takich jak: metoda oznaczania, płeć, wiek. Dlatego interpretacja wyniku badania powinna być dokonywana we współpracy z lekarzem, który uwzględni kontekst kliniczny pacjenta.
Orientacyjne normy stężenia mioglobiny to:
- we krwi: poniżej 50 ng/ml,
- w moczu: do 17 μg na 1 g kreatyniny.
Interpretacja wyników badania mioglobiny
Wysoki poziom mioglobiny
Podwyższone stężenie mioglobiny we krwi i moczu może wskazywać na:
- uszkodzenie mięśni sercowych (zawał),
- uszkodzenie mięśni szkieletowych (urazy, choroby mięśni),
- rabdomiolizę (rozpad komórek mięśniowych),
- choroby nerek (zagrożenie niewydolnością tego narządu),
- stany zapalne,
- intensywny wysiłek fizyczny,
- zatrucia (alkoholem, lekami, toksynami),
- choroby metaboliczne (cukrzycę, niedoczynność tarczycy).
Dlatego w celu właściwej interpretacji konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, takich jak elektrokardiogram (EKG), badanie troponiny czy inne testy diagnostyczne, w celu określenia przyczyny podwyższonego poziomu mioglobiny. Właściwa interpretacja wyników badania mioglobiny, w powiązaniu z innymi markerami i badaniami klinicznymi, pozwala lekarzom na postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie skutecznego leczenia. Dlatego też badanie to stanowi ważny element kompleksowej oceny stanu zdrowia pacjenta.
Prawidłowy poziom mioglobiny
Prawidłowe stężenie mioglobiny we krwi (brak jej wzrostu w ciągu 12 godzin) w przypadku podejrzenia zawału serca pozwala na wykluczenie tego schorzenia z wysokim prawdopodobieństwem.
Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska
Bibliografia
- E. Ercikan Abali, S.D. Cline, D.S. Franklin i wsp., Lippincott® Illustrated Reviews: Biochemia, Edra Urban & Partner, Wrocław 2023.
- R. Kincaid Murray, D.K. Granner, V.W. Rodwell, Biochemia Harpera ilustrowana, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- A. Szutowicz, A. Raszei-Specht, Diagnostyka laboratoryjna, t. 1, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2009.
