Spis treści:
Monocytoza to stan podwyższonego poziomu monocytów we krwi. Do zwiększenia ich stężenia dochodzi na skutek infekcji i stanów chorobowych. Monocyty wchodzą w skład układu odpornościowego, a więc wzrost ich poziomu jest naturalną i prawidłową reakcją immunologiczną organizmu. Diagnostyka monocytozy jest prosta i polega na wykonaniu morfologii krwi z rozmazem.
Monocytoza – co to jest?
Monocytoza to stan, w którym dochodzi do podwyższenia poziomu monocytów we krwi obwodowej. W zależności od przyczyny mamy do czynienia z łagodną monocytozą lub poważną, wymagającą poszerzenia diagnostyki.
Czym są monocyty?
Monocyty to komórki krwi, które należą do populacji leukocytów tworzących układ immunologiczny organizmu [1]. Powstają w szpiku kostnym, skąd dostają się do krwi. Następnie zostają rozprowadzone do narządów organizmu, do których przenikają przez ściany naczyń krwionośnych.
Monocyty pełnią w organizmie następujące funkcje:
- biorą udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu;
- podejmują reakcje przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze;
- neutralizują i usuwają martwe i zakaźne komórki chorobotwórcze w miejscach zakażeń lub uszkodzeń;
- przez wydzielanie cytokin prozapalnych uczestniczą w procesach zapalnych organizmu.
Monocyty wykazują zdolności do migracji, dzięki czemu w warunkach patologicznych bardzo szybko reagują, uruchamiając odpowiedź immunologiczną. Ich poziom rośnie w zależności od ekspansji i ilości komórek chorobotwórczych.
Monocytoza – przyczyny
Wzrost poziomu monocytów jest prawidłową odpowiedzią immunologiczną organizmu na rozwijający się stan patologiczny lub chorobowy. W zależności od zakresu zwiększonego stężenia monocytów mamy do czynienia z monocytozą łagodną lub poważną. Dlatego też powinieneś wiedzieć, że monocytoza nie zawsze oznacza groźną chorobę. Jeśli wynik morfologii wskazuje na wzrost poziomu monocytów, wiedz, że w twoim organizmie coś się dzieje lub działo w ostatnim czasie.
Pamiętaj, aby wyniku nie analizować samodzielnie, a skonsultować się z lekarzem rodzinnym. Interpretacja jest bardzo indywidualna i uwzględnia wiele czynników, m.in. choroby przewlekłe, przyjmowane leki, styl życia, rodzaj aktywności fizycznej, niedawno przebyte choroby. Musisz również wiedzieć, że podwyższony poziom monocytów może utrzymywać się po chorobie jeszcze przez kolejne kilka tygodni. Do interpretacji poziomu monocytów niezbędne są również pozostałe parametry morfologii. Tylko w oparciu o wszystkie dane lekarz jest w stanie stwierdzić, czy podwyższony poziom monocytów wymaga dalszej diagnostyki.
Do niewielkiego zwiększenia ilości monocytów dochodzi najczęściej w stanach zapalnych, aktywnych, niedawno przebytych infekcjach wirusowych, lub bakteryjnych. Podwyższony poziom monocytów może również wynikać z nawracających infekcji wirusowych i alergii. Stan monocytozy stwierdzany jest także w przebiegu chorób autoimmunologicznych, m.in.: reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia mięśni, chorób zapalnych jelit (szczególnie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i choroby Leśniowskiego-Croha), tocznia rumieniowatego. Do wzrostu poziomu monocytów dochodzi ponadto na skutek rozwoju chorób hematologicznych, np. białaczki, czy ziarnicy złośliwej. Przyczyną zwiększenia poziomu monocytów u kobiet jest ciąża, natomiast monocytoza u dzieci najczęściej wskazuje na mononukleozę zakaźną.
Nadmierny poziom monocytów wykrywany jest też w chorobach układowych tkanki łącznej. Bardzo wysoka monocytoza może wskazywać na choroby nowotworowe, które przebiegają z podwyższoną liczbą monocytów. Są to m.in.: rak jajnika, piersi, żołądka i białaczki szpikowe.
Monocytoza – objawy zaburzenia
Stan monocytozy nie ma charakterystycznych objawów, gdyż sam w sobie nie jest chorobą. Do wzrostu poziomu monocytów dochodzi na skutek określonego zaburzenia lub choroby. Dlatego ewentualne odczuwalne objawy odpowiadają danej jednostce chorobowej, z którą boryka się pacjent.
Na czym polega diagnostyka monocytozy?
Stan monocytozy wykrywany jest w rutynowej morfologii krwi z rozmazem, która umożliwia ocenę ilości monocytów w pobranej próbce krwi. Rozmaz ręczny pozwala również na analizę wyglądu komórek i ewentualnych nieprawidłowości w ich budowie. Badanie stężenia monocytów należy do podstawowej diagnostyki stanu zdrowia każdego człowieka, dlatego powinno być wykonywane raz w roku. Wskazaniem do wykonania morfologii z rozmazem są również nieprawidłowości uwidocznione w morfologii podstawowej. Parametr monocytów w morfologii krwi oznaczany jest skrótem MONO.
Morfologia jest badaniem wymagającym od pacjenta przygotowania. Polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Badanie wykonywane jest na czczo, w godzinach porannych. Należy jednak unikać stanu odwodnienia i tuż przed badaniem wypić szklankę niegazowanej wody. Ostatni posiłek pacjent powinien spożyć minimum 12 godzin wcześniej. Dobę przed morfologią nie należy palić papierosów, pić alkoholu ani wykonywać ciężkich treningów. Powinieneś wiedzieć, że czynniki te wpływają na wynik badania, a w szczególności na poziom krwinek białych.
Oznaczenie poziomu monocytów pozwala na ocenę zdrowia pacjenta, ale też jest pomocne w diagnostyce wielu chorób, w tym problemów z odpornością. Badanie monocytów wykonywane jest również w trakcie leczenia i wówczas jest pomocne w monitorowaniu jego postępów. Diagnostykę laboratoryjną warto wykonać po okresie przebytej infekcji wirusowej lub bakteryjnej i po przyjmowaniu leków. Wówczas badanie to umożliwia ocenę odporności pacjenta i to, w jakim zakresie układ odpornościowy został zregenerowany po chorobie. W przypadku wykrycia podwyższonego poziomu monocytów, a więc monocytozy, wynik należy skonsultować z lekarzem rodzinnym lub specjalistą kierującym na badanie.
Błędny wynik monocytozy
Z błędnym wynikiem monocytozy najczęściej mamy do czynienia w przypadku, kiedy pozostałe parametry morfologii są prawidłowe. Niekiedy też w sytuacji, gdy pacjent nie zgłasza żadnych objawów klinicznych. Najczęściej do zafałszowania wyniku dochodzi na skutek błędu laboratoryjnego lub nieprawidłowego przygotowania pacjenta do badania. Dlatego, jeśli nie odczuwasz żadnych objawów, a pozostałe wyniki morfologii są prawidłowe, wskazane jest powtórzenie badania poziomu monocytów.
Czy monocytoza jest groźna i jak wygląda jej leczenie?
Pamiętaj, że monocytoza sama w sobie nie jest chorobą, a stanem, który świadczy o odpowiedzi organizmu na zaburzenia i stany chorobowe. Wysoki poziom monocytów nie zawsze jest groźny, gdyż może wynikać np. z alergii, jak również być wynikiem złego przygotowania do badania. Każdy wynik przekraczający normę wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym. Wiedz, że sam parametr poziomu monocytów jest niewystarczający do postawienia jednoznacznej diagnozy. W takim przypadku niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań pomocnych w diagnostyce zaburzenia.
Leczenie monocytozy polega na terapii choroby podstawowej, która jest przyczyną nadmiernego poziomu monocytów we krwi.
Autor: Emilia Kruszewska
Weryfikacja merytoryczna: lek. Wiktor Trela
Bibliografia:
- J. Kopeć-Szlęzak, Zróżnicowanie monocytów krwi obwodowej, „Journal of Transfusion Medicine” 2010, nr 3(2), s. 62–66.
- M. Prochorec-Sobieczek, Nowotwory mielodysplastyczne/mieloproliferacyjne, „Hematologia” 2010, nr 1(3), s.185–194.
