Spis treści:
Ból głowy podczas kaszlu często towarzyszy infekcjom i najczęściej jest pierwszym objawem choroby. Dolegliwość zwykle ma charakter obustronny, jest ostra, ciągła i uciskowa. Napadowy ból podczas kaszlu, kichania i schylania może też wskazywać na znacznie poważniejsze choroby wymagające konsultacji z lekarzem.
Skąd się bierze ból głowy przy kaszlu?
Ból głowy podczas kaszlu, kichania lub schylania najczęściej jest pierwszym objawem infekcji. Kasłanie, ale też wydmuchiwanie nosa i kichanie powodują chwilowy wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki. Pojawia się już na etapie wylęgania choroby. Przez pacjentów opisywany jest jako tętniący lub uciskowy i obustronny. Dolegliwość ma łagodne lub umiarkowane natężenie. W większości przypadków mija wraz z wyzdrowieniem i nie wymaga diagnostyki, ale tylko jeśli występuje sporadycznie, nie ulega nasileniu i nie towarzyszą jej inne objawy. Ból głowy o charakterze napadowym z towarzyszącymi mu niepokojącymi objawami w postaci zaburzenia widzenia wymaga pilnej konsultacji lekarza. Objawy te mogą wskazywać m.in. na zespół nadciśnienia śródczaszkowego.
Zespół nadciśnienia śródczaszkowego
Zespół nadciśnienia śródczaszkowego (określany też jako idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe) to stan, w którym doszło do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Schorzenie nie jest związane z procesami zapalnymi w obrębie czaszki lub układu neurologicznego, urazem głowy, zmianami w płynie mózgowo-rdzeniowym. Czynnikami ryzyka są natomiast:
- otyłość;
- ciąża i okres połogu;
- nieregularne miesiączkowanie;
- stosowanie doustnej antykoncepcji;
- choroba Addisona;
- niedoczynność przytarczyc;
- niewydolność nerek;
- prawokomorowa niewydolność serca;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc;
- niedokrwistość i niedobory żelaza;
- toczeń układowy;
- pląsawica Sydenhama;
- zakażenia bakteryjne i wirusowe;
- długotrwałe przyjmowanie leków zawierających substancje: tetracykliny, danazol, amiodaron, nitrofurantoina, węglan litu;
- przyjmowanie steroidów anabolicznych.
Ból obejmuje całą głowę, jest tępy i jednostajny. W większości przypadków występuje wraz z objawami towarzyszącymi. Około 60% chorych doświadcza obustronnych szumów usznych, u 68% pacjentów dochodzi do pogorszenia ostrości wzroku. W niektórych przypadkach rozwija się przemijające zaniewidzenie lub podwójne widzenie. Znaczna część chorych zgłasza odczuwalną bolesność przy ruchu gałek ocznych. Charakterystycznym objawem towarzyszącym są również nudności [1].
Idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe rozwija się wolno. Początkowo objawy mają umiarkowane nasilenie. Dolegliwości pojawiają się szczególnie rano, po przebudzeniu. Natężenie i występowanie objawów obserwowane jest również przy wysiłku fizycznym. Ból głowy pojawia się podczas kaszlu, kichania, wydmuchiwania nosa i schylania. Dolegliwość początkowo nie wzbudza niepokoju, gdyż ma charakter przemijający. Dopiero pojawienie się objawów towarzyszących jest alarmujące i skłania chorego do konsultacji lekarskiej. Zespół nadciśnienia śródczaszkowego wymaga podjęcia leczenia, gdyż bagatelizowany może doprowadzić do zaniku nerwów wzrokowych, a w konsekwencji do ślepoty.
Ból głowy podczas kaszlu a infekcje wirusowe lub bakteryjne
Ból głowy podczas kaszlu jest charakterystycznym objawem infekcji wirusowej lub bakteryjnej dróg oddechowych. Najczęściej jest on związany z gorączką, która przyczynia się do rozszerzenia naczyń i wzrostu ciśnienia. Dolegliwość występuje wraz z objawami towarzyszącymi, jak np. ból gardła, nudności, powiększenie węzłów chłonnych. Nasilenie bólu głowy w przebiegu infekcji dróg oddechowych opisywane jest przez pacjentów jako łagodne lub umiarkowane. Ból głowy podczas kaszlu jest obustronny, a jego epicentrum zlokalizowane jest w okolicy czołowej lub skroniowej. Natomiast silny ból podczas kaszlu w okolicy czołowej to charakterystyczny objaw grypy. Jego nasilenie wynika z zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.
Ból głowy podczas kaszlu a infekcje zatok
Ból głowy podczas schylania i kaszlu to charakterystyczny objaw zapalenia zatok. Ma charakter obustronny lub połowiczy i promieniuje do części potylicznej. Ból głowy w przebiegu infekcji zatok opisywany jest przez pacjentów jako rozpierający. Jego natężenie jest określane od umiarkowanego do silnego. Wraz z rozwojem infekcji mogą pojawić się inne charakterystyczne dolegliwości bólowe, obejmujące oczodoły, zęby, a nawet całą twarz. Chorobie towarzyszą również: wysoka gorączka, upośledzenie węchu, wyciek z nosa lub niedrożność nosa i niemożność usunięcia zalegającej wydzieliny, uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Dolegliwość w zależności od przebiegu choroby podstawowej może utrzymywać się od kilku dni nawet do dwóch tygodni.
Diagnostyka bólu głowy podczas kaszlu
Umiarkowany ból głowy podczas kaszlu w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych lub zatok w większości przypadków nie wymaga szczegółowej diagnostyki. Z powodzeniem można się z nim uporać, stosując leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jednak w przypadku nikłej skuteczności preparatów i występowania silnego, nieustępliwego bólu głowy wskazana jest konsultacja z lekarzem. Rozpoznanie opiera się o wywiad lekarski, na podstawie którego specjalista podejmuje decyzję o dalszych krokach diagnostycznych. Podstawą są badania laboratoryjne z oznaczeniem wskaźników morfologii i markerów stanu zapalnego. Jeśli ból głowy nie występuje z objawami infekcji, pomocne w diagnostyce jest określenie w surowicy poziomu przeciwciał, np. w kierunku zakażenia Chlamydia pneumoniae. To bakteria odpowiedzialna za ostre i często bezobjawowe zakażenia dróg oddechowych. W przypadku silnego, napadowego i nawracającego bólu głowy wykonywane jest badanie obrazowe, np. tomografia komputerowa.
Autorka: Emilia Kruszewska
Bibliografia
- A. Stępień, Bóle głowy związane ze zmianą ciśnienia śródczaszkowego, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2006, nr 2, s. 96–102.
- P. Harat-Smętek, E. Pilarska, Bóle głowy w wybranych chorobach ogólnoustrojowych u dzieci, „Neurologia dziecięca” 2015, nr 24, s. 37–42.
- J. Fliciński, M. Żarowski, B. Steinborn, Nowa klasyfikacja Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy. Różnice i podobieństwa między ICHD-3 beta i ICHD-2, „Neurologia” 2014, nr 23, s. 39–44.
Ucisk w głowie, czyli napięciowy ból głowy
Poprzedni wpis
