Choroba Gravesa-Basedowa jest schorzeniem autoimmunologicznym, w którego przebiegu stwierdza się obecność przeciwciał przeciwko receptorowi dla hormonu tyreotropowego (TRAb). Badania serologiczne służą nie tylko diagnostyce choroby, ale także kontroli jej leczenia. Kto powinien zbadać przeciwciała przeciwko receptorowi TSH?
Czym są przeciwciała przeciw receptorom TSH?
Przeciwciała TRAb, skierowane przeciwko receptorom dla TSH (tyreotropiny), są autoprzeciwciałami stymulującymi receptor w sposób podobny do działania hormonu tyreotropowego. W rezultacie następuje pobudzenie receptora, skutkujące niekontrolowanym wytwarzaniem tyroksyny i trójjodotyroniny.
Badanie poziomu TRAb jest przydatne w:
- diagnostyce choroby Gravesa-Basedowa (autoprzeciwciała są obecne we krwi prawie wszystkich chorych),
- prognozowaniu przebiegu choroby Gravesa-Basedowa i ustaleniu planu leczenia,
- ocenie odpowiedzi na terapię i ryzyka nawrotu w chorobie Gravesa-Basedowa,
- różnicowaniu przyczyn nadczynności tarczycy,
- ocenie ryzyka zaburzeń czynności tarczycy u noworodka matki chorej na autoimmunologiczne schorzenia tarczycy.
Badanie przeciwciał przeciw receptorom TSH powinna wykonać każda osoba ze stwierdzoną nadczynnością tarczycy lub z objawami mogącymi wskazywać na chorobę Gravesa-Basedowa.
Choroba Gravesa-Basedowa
Choroba Gravesa-Basedowa to schorzenie autoimmunologiczne, w którego przebiegu dochodzi do tyreotoksykozy (wytwarzania nadmiernej ilości tyroksyny i trójjodotyroniny). Stanowi ona najczęstszą przyczynę nadczynności tarczycy (60–80% wszystkich przypadków) i częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Objawy choroby wynikają zarówno z toczącego się procesu autoagresji, jak i ze skutków zbyt dużego stężenia hormonów tarczycy i obejmują:
- orbitopatię tarczycową – to najbardziej charakterystyczny objaw choroby Gravesa-Basedowa. Jest ona spowodowana procesem zapalnym, proliferacją komórek i nadmierną syntezą glikozaminoglikanów, które prowadzą do zwiększenia objętości tkanek oczodołu. W efekcie dochodzi do wytrzeszczu oczu, podwójnego widzenia, obrzęku powiek,
- utratę masy ciała,
- kołatanie serca,
- nietolerancję ciepła,
- nadmierną potliwość,
- nawracające biegunki,
- drżenie,
- zmęczenie, osłabienie,
- obrzęk przedgoleniowy.
W przeciwieństwie do większości schorzeń autoimmunologicznych etiologia choroby Gravesa-Basedowa jest dobrze poznana. Udowodniono, iż za jej wystąpienie odpowiada stymulacja komórek nabłonkowych tarczycy przez przeciwciała stymulujące receptor dla TSH.
Autor: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- Barbesino G., Tomer Y., 2013, Clinical Utility of TSH Receptor Antibodies, The Journal of Clinical Endocrynology & Metabolism, dostęp online: maj 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3667257/.
- Pokhrel B., Bhusal K., 2021, Graves Disease, StatPearls, dostęp online: maj 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448195/.
