Spis treści:
Witamina E należy do grupy antyoksydantów, dzięki którym młodość pozostaje z Tobą na dłużej. Co więcej, zapobiega ona wielu chorobom – jest stosowana m.in. w profilaktyce chorób nowotworowych. Trudno więc wyobrazić sobie, że ten cenny składnik ma jakiekolwiek negatywne konsekwencje dla zdrowia. Okazuje się, że przedawkowanie przynosi szereg nieprzyjemnych skutków, m.in. bóle głowy, pogorszenie wzroku i osłabienie mięśni.
Jaka jest rola witaminy E w organizmie człowieka?
Witamina E odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie. Nie bez powodu nazywana jest eliksirem młodości – hamuje procesy starzenia i pozwala dłużej cieszyć się zdrowiem. Zalicza się do grupy przeciwutleniaczy (antyoksydantów), czyli związków, które likwidują wolne rodniki i tym samym nie dopuszczają do uszkodzenia komórek. Oprócz tego witamina E pozytywnie wpływa na pracę układu krwionośnego – rozszerza naczynia krwionośne i stanowi cenne wsparcie w profilaktyce chorób krwi i serca. Badania wskazują, że zmniejsza także ryzyko miażdżycy, choroby wieńcowej oraz zawału serca.
Po witaminę E sięgają pary, które starają się o poczęcie dziecka. Element ten wpływa szczególnie na męską płodność, ponieważ bierze aktywny udział w procesie spermatogenezy i poprawia jakość nasienia. Na tym zalety witaminy się nie kończą – zmniejsza ona ryzyko rozwoju nowotworów i zapobiega chorobom oczu, takim jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej. Wobec tego trudno wyobrazić sobie, że składnik ten może być w jakikolwiek sposób szkodliwy dla ludzkiego organizmu.
Naturalne źródła witaminy E
Zanim sięgniesz po suplement diety lub preparat witaminowy, dowiedz się, w jakich produktach spożywczych znajduje się witamina E. Są to składniki często używane w kuchni europejskiej i łatwo dostępne. Znajdziesz ją m.in. w: pomidorach, sałacie, szpinaku, brokułach, brukselce, brzoskwiniach, czarnych porzeczkach, suszonych morelach czy botwinie. Pamiętaj, że większość świeżych warzyw i owoców zawiera najważniejsze witaminy i składniki mineralne, dlatego warto po nie sięgać w każdej sytuacji. Oprócz tego witamina E znajduje się w orzechach, migdałach i nasionach słonecznika. Bogate w ten składnik są również oleje roślinne, które możesz wykorzystać do smażenia potraw i doprawiania sałatek.
Czy witaminę E da się przedawkować?
Witaminy można podzielić na dwie podstawowe kategorie – rozpuszczalne w wodzie i w tłuszczach. Te pierwsze są łatwo wydalane z organizmu wraz z moczem, dlatego trudno je przedawkować. Natomiast składniki z drugiej grupy zalegają w tkankach i dużo trudniej pozbyć się ich z organizmu. Witamina E rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego dość łatwo można nabawić się dolegliwości związanych z jej przedawkowaniem. Aby rzeczywiście tak się stało, trzeba regularnie przyjmować dawkę w wysokości 1000 mg na dobę. W praktyce jest to możliwe, jeśli jadłospis zawiera dużo potraw bogatych w ten składnik, a Ty dodatkowo przyjmujesz suplementy diety. Winny może okazać się nieodpowiednio dobrany preparat multiwitaminowy.
Jak uniknąć nadmiaru witaminy E? Poznaj dzienne normy spożycia
Aby uniknąć przedawkowania witaminy E, w pierwszej kolejności poznaj normy dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Różnią się one w zależności od wieku i płci. Oto dzienne zakresy referencyjne wyrażone w miligramach (mg):
- dla niemowląt do 6. miesiąca życia – 4 mg;
- dla niemowląt od 6. miesiąca do ukończenia 1. roku życia – 5 mg;
- dla dzieci od 1. do 3. roku życia – 6 mg;
- dla dzieci od 4. do 9. roku życia – 7 mg;
- dla dzieci od 10. do 13. roku życia – 11 mg;
- dla nastolatków w wieku 14–18 lat – 15 mg;
- dla dorosłych – 15 mg;
- dla kobiet w ciąży – 15 mg;
- dla kobiet karmiących piersią – 19 mg [1].
Wyraźnie widać, że zapotrzebowanie na witaminę E wzrasta wraz z wiekiem. O odpowiednią zawartość tego składnika w codziennej diecie powinny dbać przede wszystkim kobiety karmiące piersią. W pierwszej kolejności staraj się dostarczać witaminę E wraz z pożywieniem, a jeśli nie pokrywa ono dziennego zapotrzebowania, sięgnij po suplement diety, najlepiej w porozumieniu z lekarzem.
Nadmiar witaminy E – jak go rozpoznać?
Przedawkowanie witaminy E daje szereg nieprzyjemnych objawów. Należą do nich:
- chroniczne zmęczenie;
- bóle głowy;
- osłabienie mięśni;
- zaburzenia pracy jelit i dolegliwości ze strony układu pokarmowego;
- pogorszenie wzroku.
Większość wymienionych objawów – oprócz pogorszenia wzroku – łatwo pomylić z innymi dolegliwościami lub nawet całkowicie przeoczyć. Przecież każdego od czasu do czasu boli głowa, a zmęczenie i dolegliwości układu pokarmowego mogą świadczyć np. o przepracowaniu. Dlatego niepokojące objawy zawsze konsultuj z lekarzem. Aby znaleźć przyczynę dolegliwości, możesz zrobić badania na obecność witaminy E w surowicy krwi. Dzięki nim dowiesz się, czy Twoje nawyki żywieniowe są prawidłowe.
Nadmiar witaminy E – skutki
Nadmiar witaminy E daje szereg przykrych objawów, które niestety łatwo zignorować. Nie każdy ma czas, aby diagnozować bóle głowy czy chroniczne zmęczenie. Jeśli dolegliwości te utrzymują się przez długi czas, komfort codziennego życia znacznie spada, a wraz z tym mogą pojawić się stany depresyjne. Z kolei pogorszenie wzroku może utrudnić Ci wykonywanie pracy i codziennych zajęć, szczególnie jeśli wymagają one sprawnych oczu (np. fotografia, reklama, zawody artystyczne, praca administracyjna). Nie czekaj więc na negatywne skutki nadmiaru witaminy E, ale udaj się do lekarza od razu, gdy zaobserwujesz niepokojące symptomy.
Suplementacja witaminy E – komu jest zalecana?
Do suplementacji witaminy E trzeba podchodzić z dużą rozwagą. Składnik ten znajdziesz w łatwo dostępnych produktach spożywczych, dlatego w pierwszej kolejności dbaj o dostarczanie go wraz z dietą. Suplementy są przeznaczone przede wszystkim dla osób, które z różnych powodów cierpią na niedobór witaminy E, np. mają alergię na zawierające ją produkty spożywcze. Po preparat witaminowy powinny sięgnąć także mamy karmiące, u których obserwuje się większe zapotrzebowanie na ten składnik. Jeśli nie znajdujesz się w żadnej z wymienionych grup, wybieraj naturalne źródła witaminy E.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- E. Rychlik i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf (dostęp z 25.05.2022).
- J. Dąbrowski, Witaminy i minerały, Wydawnictwo Adamascenicum, Warszawa 2017.
- K. Świątkowska i in., Jedz mądrze. Fakty i mity o zdrowym odżywianiu, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2021.
- A. Papas, Wielka kariera witaminy E, tłum. D. Karpowicz-Kulesza, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2001.