Spis treści:
Diety dla cukrzyków w większości eliminują cukier, który negatywnie wpływa na ich zdrowie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, w ilu produktach spożywczych znajduje się cukier, dlatego często nieświadomie go spożywa. Dieta cukrzycowa powinna spełniać kilka warunków: być smaczna, dostarczać ważnych witamin i minerałów, składać się z łatwych do przyrządzenia posiłków. Poznaj zasady żywienia i przykładowy jadłospis.
Kto powinien stosować dietę dla cukrzyka?
Dieta jest bardzo ważna dla wszystkich osób, u których zdiagnozowano cukrzycę typu I i II, a także insulinooporność. Odpowiedni sposób żywienia pozwoli ustabilizować glikemię, wspomoże walkę z nadprogramowymi kilogramami, a także poprawi samopoczucie i zmniejszy dolegliwości. Stosowanie diety cukrzycowej może także pomóc uniknąć powikłań, takich jak stopa cukrzycowa. Dodatkowo osoby chorujące na cukrzycę często mają nadciśnienie tętnicze i cierpią na chroniczne zmęczenie. Dieta może pomóc w ustabilizowaniu tych dolegliwości.
Dieta dla cukrzyka – ogólne zasady
Podstawową zasadą stosowania diety cukrzycowej jest komponowanie posiłków z produktów o niskim indeksie glikemicznym. Jeśli nie masz doświadczenia, możesz posługiwać się tabelami informującymi o indeksie glikemicznym poszczególnych produktów. Dobrym rozwiązaniem jest także skorzystanie z pomocy dietetyka, który pomoże ułożyć jadłospis, a także nauczy Cię, jak komponować swoje posiłki. Powinny one zapewniać szereg witamin i minerałów.
Równie ważne dla diabetyków jest regularne spożywanie niezbyt obfitych posiłków w równych odstępach czasowych. W tej diecie należy wyznawać zasadę – mniej, a częściej. Posiłki muszą być dobrze zbilansowane, aby zawierały węglowodany, tłuszcze i białka. Śniadanie należy spożyć do godziny po przebudzeniu, ponieważ jest pierwszym posiłkiem po dłuższej przerwie żywieniowej. Natomiast kolacja nie może być spożywana później niż 2 godziny przed snem. Najlepiej, gdyby była lekkostrawna.
Wiele osób cierpiących na cukrzycę ma nadwagę, dlatego podczas przyrządzania posiłków istotna jest obróbka termiczna. Należy unikać smażenia, pieczenia w oleju czy duszenia z dużą ilością śmietany. Lepszym rozwiązaniem jest grillowanie, gotowanie na parze czy pieczenie bez dodatku oleju.
Co należy jeść?
Komponowanie posiłków dla cukrzyków nie jest łatwe, ponieważ cukier jest dodawany do wielu produktów, w których się go nie spodziewamy. Na szczęście lista dozwolonych produktów jest długa i bardzo łatwo przygotować z nich wartościowe jedzenie. Należą do nich:
- nabiał,
- chude mięso, ryby i owoce morza,
- warzywa i owoce o niskim indeksie glikemicznym,
- produkty zbożowe, najlepiej z żyta, owsa, orkiszu czy gryki.
Należy pamiętać, że pomimo tego, że owoce są dopuszczalne, to ich ilość powinna być ograniczona do 300 g dziennie. Najlepiej sięgać po te o niskim indeksie glikemicznym – truskawki, maliny, borówki amerykańskie czy owoce leśne.
Bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu, i to nie tylko w przypadku tego rodzaju diety. Najlepsza okazuje się woda niegazowana. Powinno się pić min. 2 litry dziennie. Można także sięgać po herbatę, zioła czy czarną kawę. Kawa z mlekiem jest dozwolona jedynie podczas posiłków, ponieważ spożywana pomiędzy nimi powoduje wzrost glikemii poposiłkowej.
Czego należy unikać w diecie dla cukrzyka?
Istnieje wiele produktów, które są zabronione w diecie cukrzycowej i należy je wyeliminować ze swojego jadłospisu. Są to:
- słodycze, w tym cukierki, czekolada, torty, lody, drożdżówki,
- słodzone jogurty i nabiał,
- słodkie napoje gazowane,
- chleb pszenny, jasne makarony, drobne kasze,
- tłuste mięsa i podroby,
- fast foody,
- sery żółte,
- alkohol.
Na początku najtrudniejsze jest wyeliminowanie z diety cukru, który towarzyszy na co dzień wielu z nas. Można go zastąpić ksylitolem, erytrolem albo stewią, które nadają napojom i potrawom słodki smak, ale są bezpieczne dla diabetyków.
Trudności może sprawić także wybór odpowiedniego pieczywa. W diecie cukrzyków nie powinny znaleźć się produkty pszenne. Warto poszukiwać tych na zakwasie, wykonanych z orkiszu, żyta lub gryki. Są one bardziej wartościowymi węglowodanami, dzięki czemu dłużej się wchłaniają, nie powodując uczucia głodu.
Przykładowy jadłospis
Samodzielne komponowanie posiłków początkowo może sprawiać trudności i być czasochłonne, dlatego warto skorzystać z pomocy dietetyka. Często przed przystąpieniem do układania diety będzie on potrzebował kompletu badań. Pozwoli to ustalić, jakich witamin i minerałów potrzebuje dany organizm.
W sytuacjach, kiedy nie masz pomysłu na skomponowanie posiłku, warto skorzystać z przykładowego jadłospisu:
Śniadanie
- Dwie kanapki chleba żytniego z szynką drobiową i warzywami
- Owsianka na mleku migdałowym z truskawkami i orzechami włoskimi
- Jajecznica z cukinią z pieczywem orkiszowym
Drugie śniadanie
- Smoothie z pomarańczą, truskawkami i borówkami amerykańskimi
- Warzywa z hummusem
- Jogurt z malinami i płatkami migdałowymi
Obiad
- Filet z kurczaka duszony w pomidorach z brązowym ryżem
- Pulpety rybne w sosie koperkowym z kaszą gryczaną i mizerią
- Faszerowana pieczarkami pierś z indyka z pieczonymi ziemniakami i surówką z czerwonej kapusty
Podwieczorek
- Zupa krem pomidorowo-paprykowa
- Sałatka owocowa
- Serek wiejski z rzodkiewką, zielonym ogórkiem i nasionami słonecznika
Kolacja
- Leczo z warzywami i kurczakiem
- Sałatka z tuńczykiem, kukurydzą i jajkiem
- Omlet ze szpinakiem i serem feta
Autor: Sylwia Brodniewska
Bibliografia
- A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna 2020, Wydawnictwo MP, Kraków 2020.
- D. Gajewska i in., Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017, „Dietetyka” 2017, vol. 10.
- D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2014.