Wydzielana przez przysadkę mózgową lutropina jest hormonem niezbędnym do prawidłowej czynności wydzielniczej jajników i jąder. Właściwe stężenie estrogenów i testosteronu umożliwia partnerom zajście w ciążę. Sprawdź, jaki powinien być poziom lutropiny i co może wskazywać na jej niedobór.
LH – co to jest? Za co odpowiada?
Hormon luteinizujący (LH), zwany także lutropiną, to glikoproteina, wydzielana przez przedni płat przysadki mózgowej u każdego człowieka. Jego wydzielanie jest stymulowane przez gonadoliberyny (GnRH) powstające w podwzgórzu i hamowane zwrotnie przez hormony płciowe – estrogen u kobiet i testosteron u mężczyzn.
Prawidłowy poziom lutropiny jest niezbędny do powstania pierwotnych komórek płciowych w gonadach (jajnikach i jądrach). U mężczyzn LH pobudza znajdujące się w jądrach komórki Leydiga do produkcji testosteronu. U kobiet stymuluje jajniki do wytwarzania hormonów steroidowych, reguluje długość cyklu menstruacyjnego i odpowiada za wystąpienie owulacji. Prawidłowe stężenie hormonu luteinizującego jest konieczne do rozwoju ciąży – pozwala powstałemu zarodkowi na implantację w macicy.
Norma LH u kobiet i mężczyzn
Poziom hormonu luteinizującego jest różny w zależności od płci, wieku i fazy cyklu menstruacyjnego u kobiet. Z uwagi na pulsacyjne wydzielanie lutropiny i zmienność jej stężenia w ciągu doby kolejne badania należy wykonywać zawsze o podobnej porze.
Wartości referencyjne LH u kobiet:
- w fazie folikularnej – 2–6 j./l,
- podczas owulacji – 6–20 j./l,
- w fazie lutealnej – 3–8 j./l,
- po menopauzie > 30 j./l.
Wartości referencyjne LH u mężczyzn:
- przed pokwitaniem – 0,2–0,8 j./l,
- po pokwitaniu – 0,8–8,3 j./l.
Hipogonadyzm – co to jest?
Zaburzenie czynności wydzielniczej jajników lub jąder (hipogonadyzm) może objawiać się nieprawidłowym wykształceniem drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych oraz niepłodnością.
Hipogonadyzm dzielimy na:
- hipogonadyzm pierwotny – wynikający z pierwotnego zaburzenia czynności gonad. Obniżeniu stężenia hormonów płciowych towarzyszy wysokie stężenie hormonu luteinizującego,
- hipogonadyzm wtórny – niskie stężenie hormonów płciowych wynika z obniżonej stymulacji przez hormony gonadotropowe (LH, FSH). Poziom LH jest w tym przypadku obniżony.
Niskie LH – przyczyny
Przyczyną hipogonadyzmu wtórnego mogą być schorzenia wrodzone (np. zespół Kallmana) lub nabyte, w których przebiegu uszkodzeniu ulega proces wytwarzania gonadotropin w podwzgórzu lub ich wydzielania przez przysadkę mózgową. Są to m.in.:
- zapalenie, niedokrwienie, uraz lub nowotwór przysadki mózgowej,
- urazy lub zmiany nowotworowe w podwzgórzu,
- sarkoidoza,
- anoreksja,
- ciężkie choroby ogólnoustrojowe.
Wysokie LH – u kogo występuje?
Wysokie stężenie lutropiny stwierdza się w hipogonadyzmie pierwotnym.
Wrodzone przyczyny tego schorzenia to m.in.:
- wady genetyczne (zespół Turnera),
- brak wykształcenia jajników lub jąder,
- wrodzony defekt wytwarzania estrogenów.
Choroby i stany nabyte przebiegające z hipogonadyzmem pierwotnym to:
- hiperprolaktynemia,
- przebyta kastracja,
- przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników,
- uszkodzenie jajników lub jąder w wyniku stanu zapalnego, nowotworów, stosowania leków.
A: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- B. Neumeister i in., Diagnostyka laboratoryjna – poradnik kliniczny, Wrocław 2013.
- A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny, Wrocław 2005.
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018, s. 1261–1291.
- D. Nedresky, G. Singh, Physiology, Luteinizing Hormone, “StatPearls Publishing; Treasure Island (FL)” 2021, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539692/, dostęp: kwiecień 2022.
Rola estradiolu w organizmie kobiety Poprzedni wpis 