Spis treści:
Według najnowszych danych, obserwuje się stały wzrost występowania nowotworu jajnika wśród kobiet. Jakie czynniki sprzyjają jego rozwojowi? Sprawdź, czym objawia się rak jajnika oraz jakie badania wykonać, by zdiagnozować chorobę i jak najszybciej rozpocząć odpowiednie leczenie.
Rak jajnika – co to za choroba?
Badania jasno wskazują, że rak jajnika z roku na rok dotyka coraz większej liczby kobiet. Naukowcy plasują tę chorobę na drugiej pozycji wśród najczęściej występujących nowotworów żeńskich narządów rodnych. Największą grupę pacjentek ze zdiagnozowanym nowotworem jajnika stanowią kobiety w wieku 55 – 70 lat.
Nie bez powodu rak jajnika nazywany jest „cichym zabójcą” – symptomy choroby długo nie dają o sobie znać, dlatego wykrywalność tego nowotworu w większości przypadków jest zbyt późna. Objawy zaczynają pojawiać się dopiero wtedy, gdy guz na jajniku jest na tyle duży, że sprawia silny ból.
Lekarze wyróżniają dwa typy raka jajnika. Typ I występuje rzadziej i w początkowej fazie ma łagodną postać. Rośnie w formie guza, by dopiero później rozprzestrzenić się w jamie otrzewnej. Najczęściej wykrywany jest w I lub II stopniu zaawansowania.
Z kolei typ II to od początku nowotwór złośliwy. Często nie objawia się jako guz, a choroba bardzo szybko zajmuje całą jamę otrzewnej. Ma bardzo złe rokowania – zwykle wykrywa się go dopiero w III lub IV stopniu.
Nowotwór jajnika – badania diagnostyczne
Jak diagnozuje się nowotwór jajnika? Pamiętaj, że nie każdy guz na jajniku to nowotwór złośliwy – rak. Często przyjmują one formy torbieli, które mogą wchłonąć się samoistnie, zdarza się także, że zauważony przez lekarza guz to potworniak jajnika.
Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest przezpochwowe badanie USG oraz USG jamy brzusznej. Jeśli lekarz podejrzewa, że nowotwór rozprzestrzenił się w jamie otrzewnej, może zlecić także tomografię jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej.
Bardzo przydatna jest też analiza stężenia markerów nowotworowych we krwi – CA125 i HE4. Ich monitorowanie pozwala przede wszystkim jednak na ocenę wpływu leczenia na cofanie się zmian. Warto pamiętać, że u ok. 20% chorych, rak jajnika nie produkuje antygenu CA125. Dodatkowo, stężenie tego markera rośnie także we krwi zdrowych kobiet, np. w czasie miesiączki, czy ciąży. Jego wzrost może świadczyć także o endometriozie. Właśnie dlatego, należy wykonać również oznaczenie markera HE4. Pozwala on wykryć nowotwór jajnika nawet wtedy, gdy poziom CA125 utrzymuje się w normie. Stężenie markerów raka jajnika we krwi nie może być traktowane jako wyłączny czynnik przesądzający o obecności lub nieobecności tego nowotworu u badanej kobiety.
Rak jajnika – objawy
Z jakimi dolegliwościami wiąże się rak jajnika? Objawy, które występują najczęściej z dużym opóźnieniem to przewlekłe uczucie wzdętego podbrzusza, szybkie odczuwanie sytości po zjedzeniu posiłku, znaczne powiększenie obwodu brzucha i częstsze niż dotychczas oddawanie moczu.
Dzieje się tak, ponieważ guz nowotworowy uciska narządy – zwłaszcza pęcherz moczowy i moczowody, w wyniku czego dochodzi do zastojów moczu i różnego rodzaju infekcji.
Równocześnie mogą pojawić się symptomy ginekologiczne – krwawienia z dróg rodnych, uczucie dyskomfortu w okolicach macicy i całej miednicy.
Symptomy te są charakterystyczne dla wielu schorzeń i problemów z funkcjonowaniem układu pokarmowego, dlatego często przypisuje się je dolegliwościom jelitowym i bagatelizuje.
Guz na jajniku – przyczyny
Jedną z najbardziej znanych i potwierdzonych naukowo przyczyn raka jajnika jest nosicielstwo mutacji dwóch genów – BRCA1 oraz BRCA2. Obecnie dostępne są badania, które pozwalają wykryć obecność mutacji i dzięki temu, wnikliwiej monitorować swój stan zdrowia pod kątem rozwoju ewentualnego nowotworu
Oprócz uwarunkowań genetycznych, lekarze wskazują także inne czynniki rozwoju raka jajnika:
- wczesne dojrzewanie płciowe,
- późny pierwszy poród (po 35. roku życia),
- zaburzenia hormonalne,
- długotrwałe przyjmowanie leków hormonalnych (także zbyt długa estrogenowa terapia zastępcza – powyżej 10 lat),
- późna menopauza,
- bezdzietność.
Badania nad przyczynami rozwoju raka jajnika cały czas trwają. Dzięki temu, proces wykrywania i leczenia nowotworu może być szybszy i skuteczniejszy.
Nowotwór jajnika – do czego prowadzi nieleczona choroba?
Zbyt późno wykryty lub w ogóle nieleczony rak jajnika nieuchronnie prowadzi do śmierci. Zanim jednak do tego dojdzie, nowotwór zajmuje kolejne narządy, znajdujące się w jamie brzusznej czy klatce piersiowej. Wiąże się to z dużym bólem i cierpieniem chorej, dlatego nie wolno zaniedbywać profilaktyki i jak najszybciej rozpoczynać leczenie choroby.
Dzięki badaniom pozwalającym wykryć obecność mutacji genów BRCA1 i BRCA2, ich nosicielka może monitorować stan swojego zdrowia, regularnie odwiedzając gabinet ginekologa i wykonując badania USG oraz analizę stężenia markerów nowotworowych we krwi. Pamiętaj, że wykrycie raka jajnika w pierwszych stadiach rozwoju daje szanse na wyleczenie, dlatego jeśli możesz być w grupie ryzyka, zgłoś się do laboratorium Diagnostyki, w celu pobrania próbek krwi do analizy.
Bibliografia:
- Bal J., Gabryś M.S., Jałocha I., Wybrane szlaki molekularne komórki w patogenezie potworniaków jajnika, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, R.2009, nr 63, s. 242 – 249.
