Alergiczny nieżyt nosa, nazywany też katarem siennym, to zmora alergików. Powoduje stan zapalny nosa i nieprzyjemne dolegliwości, takie jak: świąd, kichanie i katar. Dowiedz się, skąd się bierze alergiczny nieżyt nosa i jak z nim walczyć.
Czym jest alergiczny nieżyt nosa?
Alergiczny nieżyt nosa to reakcja obronna organizmu na alergeny znajdujące się w powietrzu. Mogą one być sezonowe (np. pyłki traw bądź drzew) lub całoroczne (np. roztocza, sierść zwierząt, pleśń). Zanieczyszczenia powietrza, spaliny oraz niektóre leki zaostrzają objawy.
Alergiczny nieżyt nosa powoduje zapalenie błony śluzowej, objawiające się m.in.: katarem, bólem zatok, świądem i kichaniem. Szacuje się, że cierpi na niego ok. 20 proc. populacji, a z każdym rokiem liczba chorych rośnie. Powodem jest m.in. zanieczyszczone środowisko oraz niewłaściwy tryb życia. Choroba dotyka najczęściej osoby dorosłe w wieku od 20 do 40 lat. Częściej borykają się z nią mężczyźni i osoby mieszkające w dużych miastach. Rzadko chorują na nią dzieci. Prawdopodobieństwo zachorowania jest większe u osób, u których w rodzinie występują przypadki alergii.
Alergiczny nieżyt nosa można podzielić pod kątem czasu trwania objawów oraz ich nasilenia. Ze względu na czas trwania objawów katar sienny może być:
- okresowy,
- przewlekły.
Nieżyt okresowy trwa zazwyczaj do 4 tygodni, natomiast przewlekły powyżej miesiąca. Jeśli chodzi o nasilenie objawów, można go podzielić na:
- łagodny,
- umiarkowany,
- ciężki.
W przypadku umiarkowanego i ciężkiego przebiegu objawy są na tyle dokuczliwe, że mają negatywny wpływ na jakość życia. Utrudniają wykonywanie codziennych czynności i uniemożliwiają uprawianie sportów, zwłaszcza na świeżym powietrzu.
Alergiczny nieżyt nosa – objawy
Alergiczny nieżyt nosa trudno jest zdiagnozować ze względu na niespecyficzne objawy. Bardzo często jest bagatelizowany albo mylony z przeziębieniem. Najczęściej występujące objawy kataru siennego to:
- wodnista wydzielina z nosa,
- kichanie,
- świąd nosa,
- zaczerwienienie nosa,
- zapalenie spojówek,
- obrzęk nosa,
- ból głowy,
- drapanie i podrażnienie gardła.
Objawy kataru siennego trwają dłużej niż w przypadku przeziębienia. Ponadto przeziębieniu często towarzyszą inne dolegliwości, np.: kaszel, ból gardła, podwyższona temperatura ciała i ogólne osłabienie.
Objawy kataru siennego wzmagają się tym bardziej, im bliższy był kontakt z alergenem. Jeśli uczulenie dotyczy pyłków traw lub drzew, symptomy będą bardziej dokuczliwe poza domem.
Długotrwały kontakt z alergenem może powodować zapalenie zatok przynosowych. Najpierw pojawia się katar i kichanie, a następnie obrzęk błony śluzowej nosa. Prowadzi to do zamknięcia ujścia zatok, przez co tworzy się idealne środowisko do rozwoju infekcji.
Uporczywe objawy mają niekorzystny wpływ na jakość życia i snu. Powodują także problemy ze skupieniem się i prowadzeniem samochodu. Nieleczony alergiczny nieżyt nosa może w przyszłości doprowadzić do chorób płuc, w tym do astmy. Czasami pojawia się alergia krzyżowa, oznacza to, że niektóre osoby uczulone na pyłki mają też alergię pokarmową.
Większość objawów alergicznego nieżytu nosa pojawia się bezpośrednio po zetknięciu z alergenem i zazwyczaj mija wraz z ekspozycją na niego. Jeśli zauważysz u siebie symptomy alergicznego nieżytu nosa, zacznij obserwację. Zestaw czas ich występowania z kalendarzem pylenia. W większości przypadków katar sienny dokucza w okresie wczesnowiosennym i może trwać nawet do jesieni.
Leczenie alergicznego nieżytu nosa
Nie da się całkowicie wyleczyć alergii, jednak skutecznie można walczyć z jej przykrymi objawami. Jeśli w określonych sytuacjach towarzyszą Ci dolegliwości wskazujące na katar sienny, wykonaj badanie na enzynofilię. Eozynofilia to zwiększona liczba jednego z rodzajów białych krwinek, spowodowana m.in. alergią. Badanie polega na ilościowej ocenie komórek z wymazu ze śluzówki nosa. Do badania nie musisz się specjalnie przygotowywać. Jeśli okaże się, że powodem Twojego złego samopoczucia jest alergiczny nieżyt nosa, udaj się do lekarza alergologa, który zaproponuje odpowiednie leczenie.
Przede wszystkim staraj się unikać kontaktu z alergenami. Jeśli Twoim problemem jest uczulenie na pierze, pozbądź się pościeli wypełnionej piórami i zamień ją na syntetyczną. W przypadku uczulenia na kurz i roztocza zadbaj o czystość w domu. Często pierz zasłony, firany i pościel. Zmywaj kurze na mokro oraz pozbądź się z domu rzeczy, które „łapią” kurz.
W przypadku uczulenia na pyłki traw lub drzew unikaj spacerów na łonie natury w okresach kwitnienia. Na przechadzki wybieraj miejsca, w których nie będziesz miał kontaktu z alergenami. Zadbaj także o dobrą jakość powietrza wokół i odpowiedni poziom nawilżenia, zanieczyszczenia atmosferyczne oraz dym papierosowy wzmagają bowiem objawy alergii.
W przypadku łagodzenia objawów alergii stosuje się produkty farmakologiczne, m.in.:
- doustne leki przeciwhistaminowe,
- donosowe leki przeciwhistaminowe,
- glikokortykosteroidy.
Leki przeciwhistaminowe charakteryzują się długim czasem działania i nie powodują senności. Można je kupić bez recepty w aptece. Glikokortykosteroidy natomiast są najsilniejszymi lekami przeciwalergicznymi. Zaczynają działać dopiero po kilkunastu godzinach, jednak efekt utrzymuje się nawet do kilku dni. Środki te są dostępne zazwyczaj wyłącznie na receptę. Można także zastosować odczulanie, czyli tzw. immunoterapię. Nie daje ona gwarancji wyleczenia, jednak w wielu przypadków znacząco łagodzi objawy uczulenia. Jako uzupełnienie leczenia zaleca się stosowanie domowych sposobów. Należą do nich m.in. inhalacje i płukanie zatok solą fizjologiczną.
Autor: Agata Muchowska
Bibliografia
- P. Rapiejko, A. Lipiec, Alergiczny nieżyt nosa: 50 pytań i odpowiedzi, Oficyna Wydawnicza Medical Education, Warszawa 2015.
- A. Emeryk, Alergiczny nieżyt nosa u dzieci, Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2011.
- P. Kuna, M. Kołacińska-Flont, Alergiczny nieżyt nosa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.
- T. Kobosz, Sposób na alergiczny nieżyt nosa, Lekarski Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 2010.
- T. Zatoński, Choroby nosa i zatok przynosowych, Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.
