Objawy stłuczonego kolana

Stłuczenie kolana jest jednym z najczęstszych urazów. Może się przytrafić każdemu. Efektami są ból, obrzęk i zasinienie. Stłuczenie łatwo jednak pomylić ze złamaniem, zwichnięciem i skręceniem. Przeczytaj, po czym jeszcze rozpoznać stłuczone kolano i jak je leczyć.

Jak rozpoznać stłuczone kolano?

Kto z nas chociaż raz nie miał stłuczonego kolana? Zapewne każdy zna ten ból. Stłuczone kolana to nieodłączny element dziecięcych zabaw, ale też dorosłym przytrafiają się urazy. Wszak każdy może się przewrócić, potknąć albo uderzyć, np. o stół lub szafkę. Stłuczenie kolana rozpoznasz przede wszystkim po bólu. To jednak nie wszystkie objawy. W miejscu uderzenia mogą się pojawić:

• obrzęk,
• krwiak,
• nadwrażliwość na dotyk,
• wyższa temperatura,
• możliwe uszkodzenia naskórka,
• zaczerwienienie.

Ból nasila się zwłaszcza podczas dotyku, chodzenia i zginania nogi. Przy silnym urazie może ucierpieć także staw, przez co pojawiają się problemy z poruszaniem się.

Inaczej sytuacja wygląda u osób cierpiących z powodu analgezji. Jest to rzadka choroba genetyczna, polegająca na braku odczuwania bólu. Chory odbiera bodźce takie jak temperatura czy dotyk, jednak przez błędny przekaz między komórkami nerwowymi sygnał bólu nie dociera do mózgu. Choć pozornie może wydawać się, że dzięki temu komfort życia jest większy, sytuacja wygląda zgoła inaczej. Ból bowiem pozwala nam w odpowiednim czasie zareagować i nie dopuścić do rozwoju choroby bądź powiększenia się urazu. Osoby chore na analgezję powinny być wyjątkowo czujne i zwracać uwagę na każde uderzenie czy upadek oraz objawy pozabólowe. Warto także za każdym razem w takim przypadku skonsultować uraz ze specjalistą. Dość łatwo bowiem pomylić go ze złamaniem bądź skręceniem.

Stłuczone kolano – najczęstsze przyczyny

Przyczyn stłuczonego kolana może być wiele. Są jednak grupy wyjątkowo narażone na tego typu urazy. Należą do nich:

• dzieci,
• sportowcy,
• osoby wykonujące prace fizyczne,
• osoby starsze.

Dzieci są ciekawe świata i bardzo ruchliwe. Nie znają pojęć abstrakcyjnych, często obcy im jest strach. Uczą się poprzez doświadczenie. Poza tym dziecięcy organizm dopiero się kształtuje, przez co ruchy są niezborne i nieskoordynowane, co często prowadzi do upadków. Podczas nich zazwyczaj najbardziej cierpią kolana. Z wiekiem tendencja do upadków spada, a dziecko porusza się pewniej, dzięki czemu liczba urazów maleje. 

Na częste stłuczenia kolana narażeni są sportowcy. Zwłaszcza biegacze i rowerzyści. Każdy sport jednak, który wymaga aktywności fizycznej, zwiększa prawdopodobieństwo urazu. Sportowcy powinni szczególnie zwracać uwagę na stłuczenia kolana, każdy uraz może im bowiem przeszkodzić w karierze. Dlatego tak ważne jest, aby po każdym stłuczeniu odpowiednio wcześnie zareagować.

Grupą narażoną na stłuczenia kolan są osoby wykonujące pracę fizyczną. Często się przemieszczają i podnoszą ciężkie przedmioty, co sprzyja uszkodzeniom ciała, zwłaszcza kolan. Z powodu stłuczeń bardzo często cierpią osoby starsze, które nie są już tak sprawne, jak kiedyś. Koordynacja ruchowa jest w tym przypadku słabsza ze względu na wiek, ale także choroby towarzyszące. W przypadku seniorów stłuczenie kolana może skończyć się nawet unieruchomieniem nogi na kilka dni. To ważne, nieleczone urazy u osób starszych leczą się bowiem znacznie dłużej i niekiedy pozostawiają po sobie ślady. 

Nie należy zapominać, że stłuczenie kolana może dopaść każdego z nas, w każdej chwili, nawet podczas spaceru bądź porządków domowych. Warto wówczas wiedzieć, jak odpowiednio zareagować.

Stłuczone kolano – jak postępować?

W przypadku stłuczenia kolana należy zareagować jak najszybciej, aby złagodzić ból i nie dopuścić do powstania obrzęku i krwiaka. O tym, jak postępować w razie stłuczenia, mówi schemat PRICE. Każda litera w tym tajemniczym na pozór słowie oznacza określone działanie, które należy wykonać. Pomoc powinna być udzielona w następującej kolejności:

• P (protection) – ochrona,
• R (rest) – odpoczynek,
• I (ice) – chłodzenie,
• C (compression) – ucisk,
• E (elevation) – uniesienie.

Po pierwsze stłuczone kolano trzeba chronić tak, aby uraz się nie powiększał. Najlepiej ograniczyć chodzenie do minimum i w miarę możliwości oszczędzać nogę. Przyda się np. opaska elastyczna, która dodatkowo przyspiesza regenerację obitego kolana i stawu, który ucierpiał w wyniku urazu. 

Po drugie po stłuczeniu kolana należy odpoczywać i unikać ruchu, aby kolano miało czas się zregenerować. Kolejny punkt to chłodzenie. Bezpośrednio po uderzeniu, jeśli jest taka możliwość, należy schłodzić stłuczone kolano. Przydadzą się spray chłodzący, który można kupić w każdej aptece lub w sklepie sportowym, worek z lodem, okład żelowy lub okład z mokrego ręcznika. Kończynę należy chłodzić przez 10–15 minut co 3 godziny przez co najmniej 2 dni od powstania urazu. Chłodzenie powoduje skurcz naczyń krwionośnych, a w efekcie zmniejszenie stanu zapalnego, obrzęku i krwiaka. 

Ucisk pomoże pozbyć się opuchlizny. Musisz jednak pamiętać, żeby był delikatny. Możesz go zastosować za pomocą bandaża elastycznego albo opaski uciskowej. Ostatnim etapem jest uniesienie. Jego zadaniem jest zmniejszenie opuchlizny poprzez zwiększony dopływ krwi ze stłuczonej kończyny. Zastosowanie się do schematu PRICE może skutecznie skrócić czas kontuzji i pozwoli szybciej wrócić do formy.

Stłuczone kolano czy poważny uraz?

Niestety uraz kolana to nie zawsze tylko stłuczenie. Czasami zupełnie niepozorny upadek czy uderzenie może skończyć się pęknięciem, złamaniem bądź skręceniem. Jak więc rozpoznać, czy kolano jest stłuczone czy pęknięte?

Stłuczenie to uszkodzenie tkanek miękkich, a złamanie dotyczy uszkodzenia okostnej. Złamanie otwarte rozpoznasz bez problemu, ponieważ w ranie widoczne są fragmenty kości. W przypadku złamania zamkniętego problem może być większy. Objawy są bowiem takie same, tylko różnią się nasileniem. Przy stłuczeniu kolana zazwyczaj ból z czasem staje się coraz mniejszy, a przy złamaniu nasila się i niemal całkowicie uniemożliwia poruszanie się. Jeśli podejrzewasz, że noga jest złamana, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Zignorowane złamanie niesie za sobą bowiem nie tylko olbrzymi ból, ale także, jeśli kość zrośnie się krzywo, może być przyczyną kalectwa.

Podobne objawy jak stłuczenie dają skręcenie i zwichnięcie. W tych przypadkach również pojawiają się ból, obrzęk i krwiak. Uszkodzeniu natomiast ulegają inne struktury. W skręceniu jest to uraz torebek stawowych lub więzadeł, a w zwichnięciu uszkodzeniu ulegają wewnętrzne struktury stawowe.

Jeśli nie masz pewności, czy Twoje dolegliwości spowodowane są stłuczeniem, złamaniem, zwichnięciem, skręceniem bądź inną chorobą kości lub stawów, możesz wykonać badanie ogólne płynu stawowego. Obserwacja mikroskopowa pobranego płynu pozwala określić m.in. aktywności procesu zapalnego, jego powód oraz rokowanie. Pomaga także lekarzowi opracować skuteczny plan leczenia. Badanie ogólne na płyn stawowy polega na pobraniu od pacjenta próbek płynu. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym.

Sposoby na stłuczone kolano

Obecnie w aptekach mamy mnóstwo tabletek, maści i żelów, które kompleksowo poradzą sobie z objawami stłuczenia. Działają przeciwbólowo i przeciwobrzękowo. Są one zazwyczaj dostępne bez recepty. 

Na stłuczone kolano można zastosować domowe sposoby. Poza ochładzaniem kolana warto wykonać okład z liści kapusty. Kapusta zawiera witaminę C, która łagodzi obrzęk. Najlepiej liście przyłożyć do kolana, owinąć bandażem i zostawić na całą noc. Równie skuteczny będzie kompres z roztworem sody lub octu, przykładany na 15 min co kilka godzin. Substancje te przywracają równowagę kwasowo-zasadową, dzięki czemu doskonale łagodzą obrzęki.

Autor: Agata Muchowska

Bibliografia

1. D. Kennedy, Urazy i kontuzje sportowe u dzieci, tłum. J. Kabat-Hużak, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2001.
2. Lang A., Rehabilitacja po stłuczeniu kolana w ostrym i późnym stanie pourazowym, Termedia, Poznań 2021.
3. D. Sieroń, Urazy i kontuzje treningu siłowego i fitness, Edra Urban & Partner, Wrocław 2028.
4. T. Rynkiewicz, Ocena skuteczności holistycznego postępowania fizjoterapeutycznego w leczeniu stłuczenia tkanek miękkich – studium przypadku, Elamed, Katowice 2012.

---