Panel pediatryczny 28 alergenów – co to jest?

Panel pediatryczny 28 alergenów jest badaniem przeznaczonym dla dzieci manifestujących objawy alergii. Panel polega na oznaczeniu miana IgE, swoistego dla najczęstszych alergenów powodujących uciążliwe symptomy w populacji pediatrycznej. Sprawdź, jakie są najczęstsze alergeny u dzieci i kiedy warto wykonać badanie.

Czym jest alergia?

Klasyczna definicja alergii określała ją jako swoiste, niekorzystne dla ustroju reakcje, zależne od układu odpornościowego, występujące po zetknięciu się z alergenem nieszkodliwym dla innych osób. Dziesiątki lat badań naukowych i nowe odkrycia dotyczące chorób alergicznych spowodowały zmiany w zakresie nazewnictwa i klasyfikacji alergii. Uwarunkowaną genetycznie skłonność do nadmiernej produkcji swoistych względem alergenów przeciwciał w klasie IgE nazwano atopią. Wystąpienie alergii u dziecka z atopią jest wynikiem współdziałania czynników genetycznych i środowiskowych. Szacuje się, iż częstość alergii u dzieci wciąż rośnie i sięga około 35% populacji dziecięcej.

Alergia atopowa (zależna od IgE) obejmuje szereg jednostek chorobowych, takich jak:

alergiczny nieżyt nosa – objawia się u dzieci wodnistym wyciekiem z nosa, zatkaniem, świądem nosa, kichaniem, chrapaniem podczas snu, oddychaniem przez otwarte usta. Dzieci cierpiące na alergiczny nieżyt nosa częściej chorują na zakażenia układu oddechowego, nawracające zapalenia uszu i zatok,
alergiczne zapalenie spojówek – łzawienie i zaczerwienienie oczu,
atopowe zapalenie skóry – zwykle zaczyna się w wieku niemowlęcym, cierpi na nie około 10% dzieci. Jest to przewlekła choroba objawiająca się najczęściej obecnością zaczerwienienia, grudek, pęcherzyków w typowych miejscach na ciele. U mniejszych dzieci zmiany skórne obejmują często skórę karku, rejony za uszami, wyprostne części kończyn. U starszych dzieci zajęte są szczególnie doły podkolanowe i łokciowe. Zmianom towarzyszy zwykle świąd,
astma – obecność nadreaktywności oskrzeli, prowadząca do ich skurczu po kontakcie z alergenem, najczęściej wziewnym.

Czynniki ryzyka alergii u dzieci

Udowodniono, że zwiększone ryzyko wystąpienia alergii dotyczy dzieci:

z dodatnim wywiadem atopii w najbliższej rodzinie,
urodzonych przez kobiety, które paliły w ciąży,
u których wcześnie wystąpiła ekspozycja na alergeny pokarmowe i wziewne – m.in. szybkie włączenie mleka modyfikowanego i zbyt wczesne rozszerzanie diety,
narażonych na wdychanie dymu tytoniowego w dzieciństwie.

Rodzaje alergii u dzieci

Za większość przypadków alergii u dzieci odpowiada nadwrażliwość na:

alergeny wziewne – to najczęściej: pyłki roślin (w Polsce zwykle traw, zbóż, chwastów, drzew), roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt (kota, psa, świnki morskiej, królika, konia), grzyby (pleśnie, grzyby drożdżopochodne),
alergeny pokarmowe – przede wszystkim: mleko krowie, jaja, soja, pszenica, orzeszki ziemne, owoce morza. Warto wspomnieć, że niektóre alergeny pokarmowe mogą tworzyć reakcje krzyżowe z alergenami wziewnymi.

Panel pediatryczny (28 alergenów) – co to jest?

Panel pediatryczny (28 alergenów) to badanie immunoenzymatyczne, przeprowadzane z surowicy krwi. Polega na oznaczenia miana swoistych przeciwciał IgE u dziecka z podejrzeniem choroby alergicznej. Panel wykrywa IgE swoiste dla 28 najczęściej powodujących reakcje alergiczne alergenów u dzieci (wziewnych i pokarmowych). U osób zdrowych przeciwciała te są nieobecne lub niewykrywalne.

Jakie alergeny wykrywa panel pediatryczny?

Panel pediatryczny 28 alergenów polega na oznaczeniu miana przeciwciał w klasie IgE, swoistych dla najczęściej występujących alergenów wziewnych i pokarmowych w populacji pediatrycznej. Są to:

brzoza brodawkowata,
bylica,
roztocza kurzu domowego: Dermatophagoides pteronyssinus, Dermatophagoides farinae,
alergeny pochodzenia zwierzęcego: naskórek psa, kota i konia,
grzyby: Cladosporum herbarium, Aspergilllus fumigatus, Alternaria alernata,
białko jaja kurzego, żółtko kurze,
mleko,
dorsz,
składniki mleka krowiego: alfa-laktoalbumina, beta-laktoglobulina, kazeina,
albumina surowicy wołu,
mąka pszenna,
ryż,
soja,
orzechy ziemne, laskowe,
marchew,
ziemniaki,
jabłko,
CCD – (cross-reactive carbohydrate determinants) – przeciwciała anty-CCD, wytwarzane po kontakcie z wysoce immunogennymi fragmentami węglowodanowymi, zawartymi m.in. w pyłkach roślin, roztoczach kurzu domowego. Charakteryzują się dużą reaktywnością krzyżową.

Panel pediatryczny (28 alergenów) – kiedy warto go wykonać?

Wykonanie panelu pediatrycznego 28 alergenów jest wskazane po konsultacji z lekarzem, najlepiej alergologiem dziecięcym, w przypadku podejrzenia u dziecka choroby alergicznej. Występowanie objawów mogących świadczyć o alergii pokarmowej lub wziewnej (atopowego zapalenia skóry, alergicznego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia spojówek, astmy) powinno skłonić do diagnostyki mającej na celu identyfikację czynnika wywołującego symptomy.

Dodatnie IgE u dziecka – co dalej?

W zależności od wieku dziecka i rodzaju alergenu wywołującego objawy postępowanie może obejmować m.in.:

jeśli to możliwe, unikanie kontaktu z alergenem wziewnym będącym przyczyną choroby (np. sierścią kota, psa, konia),
dietę eliminacyjną, wykluczającą z jadłospisu alergen (np. mleko krowie, orzechy, pszenicę),
stosowanie leków antyhistaminowych,
włączenie wziewnych leków rozkurczających oskrzela w przypadku astmy (beta-2-agonistów), wziewnych glikokortykosteroidów lub leukotrienów,
swoistą immunoterapię alergenową, tzw. odczulanie, u starszych dzieci.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

P. Gajewski i in., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2018, s. 2133–2194.
Z. Chad, Allergies in children, Paediatrics Child Health, 2001, dostęp online: maj 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2805592/.