Parametr PDW w morfologii – jak czytać wynik?

PDW jest podstawowym parametrem mierzonym podczas morfologii krwi. Umożliwia on ocenę zróżnicowania płytek krwi w stosunku do ich objętości. Interpretacja poziomu PDW jest indywidualna i zależy od pozostałych parametrów morfologii. Samo oznaczenie wskaźnika PDW nic nie mówi o stanie zdrowia pacjenta. Obniżony wynik nie zawsze wskazuje na proces chorobowy. 

PDW w morfologii – co oznacza ten parametr? 

Parametr PDW, czyli wskaźnik anizocytozy płytek krwi (trombocytów), to jeden z podstawowych wskaźników morfologii krwi. O ile sam nic nie mówi o zdrowiu pacjenta, o tyle interpretowany z pozostałymi parametrami może wskazywać na proces chorobowy. PDW pozwala na ocenę zróżnicowania płytek krwi w stosunku do ich objętości, a właściwie wskazuje na poziom różnicy w objętości płytek krwi (trombocytów) i pozwala ocenić, ile trombocytów ma objętość odbiegająca od normy. Należy jednak pamiętać, że proces tworzenia płytek krwi jest wieloetapowy, co wyklucza, że wszystkie trombocyty w pobranej próbce krwi będą miały tę samą objętość. Za dopuszczalną normę uznaje się wynik PDW w zakresie 40–60% (lub zapis 6,1–11 fl). Co oznacza, że taki zakres trombocytów ma inną niż określona średnia wielkość. 

Czym są trombocyty? To płytki krwi, a właściwie bezjądrzaste fragmenty cytoplazmy, które odpowiadają za procesy krzepnięcia krwi i zapobiegają wykrwawieniu. Produkowane są w szpiku kostnym i co 10 dni ulegają wymianie na nowe. Wieloetapowy proces produkcji trombocytów skutkuje występowaniem we krwi płytek będących na różnym etapie dojrzewania.

Nieprawidłowy wskaźnik PDW w morfologii

Znaczne przekroczenie górnej normy parametru PDW, czyli >60%, może wynikać z następujących przyczyn: 

• infekcji bakteryjnej lub wirusowej, 
• niedoborów witaminowych, w tym niedokrwistości (wynikającej z niedoboru żelaza), 
• chorób układu krążenia, 
• plamicy małopłytkowej,
• zaburzeń pracy nerek,
• uszkodzenia szpiku,
• choroby alkoholowej,
• przewlekłej białaczki.

Podwyższenie parametru PDW powstaje również na skutek długotrwałego leczenia statynami. Podwyższone PDW występuje także w trakcie obfitej miesiączki i ciąży jako naturalne następstwo zachodzących w organizmie zmian i skutek wahania poziomu hormonów. Natomiast wynik PDW poniżej normy może wskazywać na zaburzenia krzepnięcia krwi. 

Co ważne, zarówno zbyt niski, jak i zawyżony wynik parametru PDW nie pozwala na jednoznaczne wskazanie przyczyny. Samodzielny wskaźnik PDW nie jest podstawą do postawienia diagnozy, dlatego niezbędna jest interpretacja pozostałych parametrów morfologii. Wynik PDW jest porównywany z pozostałymi wskaźnikami dotyczącymi płytek krwi: MPV (objętość płytek krwi), PCT (stosunek objętości masy płytkowej do całkowitej objętości krwi), P-LCR (odsetek dużych płytek krwi), PLT (liczbą płytek krwi w określonej objętości). Kiedy wskaźniki morfologii są prawidłowe, a parametr PDW przekracza normę, nie powinno stanowić to powodu do niepokoju. Ostateczna interpretacja i ewentualna decyzja o przeprowadzeniu szczegółowej diagnostyki należy do lekarza. 

Badanie morfologii – wskazania

Badanie morfologii należy do podstawowego badania profilaktyki i diagnostyki stanu zdrowia. Dlatego powinno być wykonywane raz w roku, nawet jeśli swój stan zdrowia oceniamy na bardzo dobry. Należy wiedzieć, że wiele procesów chorobowych, a także niegroźnych zaburzeń może przebiegać bezobjawowo. Morfologia w takim przypadku pozwoli na ocenę rzeczywistego stanu zdrowia. Osoby chorujące na przewlekłe schorzenia badanie morfologii powinny wykonywać przynajmniej co pół roku. Natomiast w okresie ciąży morfologię należy powtórzyć 5–6 razy w ciągu 9 miesięcy. Ostateczną decyzję o częstotliwości badania podejmuje lekarz prowadzący ciążę. 

Morfologię warto również wykonać w przypadku niektórych niejasnych objawów, na których pojawienie się wpływ ma wiele czynników. Są to m.in.:

• chroniczne zmęczenie – może być wynikiem stresu, niewystarczającego wypoczynku i snu, a także wskazywać na poważniejsze stany chorobowe, np. cukrzycę, niedokrwistość; 
• nawracające infekcje – mogą wskazywać na zaburzenia pracy układu immunologicznego;
• nieuzasadniona utrata wagi, nadmierne wypadanie włosów, suchość skóry – mogą wskazywać na zaburzenia immunologiczne lub anemię; 
• trudno gojące się rany i skaleczenia lub częste, samoistne krwawienia z nosa – wskazują na zaburzenia krzepnięcia krwi. 

Wskazaniem do badania morfologii pod kątem sprawdzenia parametru PDW są łatwo powstające siniaki, które pojawiają się w licznych ilościach, tworząc na ciele fioletowe plamy. 

Jak się przygotować do badania morfologii? 

Morfologia, chociaż jest podstawowym badaniem diagnostyki i oceny zdrowia, wymaga odpowiedniego przygotowania. Ponieważ często wykonywana jest jednocześnie z innymi badaniami, warto przestrzegać kilku prostych zasad.

• Badanie morfologii powinno być przeprowadzone na czczo, najlepiej w godzinach porannych, gdyż niektóre parametry krwi zmieniają się w ciągu doby. 
• W dniu badania nie należy przyjmować żadnych leków. Chociaż większość preparatów nie ma wpływu na wynik morfologii, zalecane jest wykonanie badania krwi przed przyjęciem preparatów. W przypadku wątpliwości zalecana jest konsultacja z lekarzem. 
• Przed badaniem wskazane jest wypicie szklanki niegazowanej wody. 
• Ostatni posiłek (najlepiej lekkostrawny) należy spożyć od 8 do 12 godzin przed oddaniem próbki krwi. Dotyczy to również picia kawy, a nawet herbaty.
• Dobę przed badaniem należy powstrzymać się od ciężkiego treningu. Nadmierny wysiłek fizyczny zaburza gospodarkę węglowodanową, co prowadzi do zagęszczenia krwi. Ponadto dochodzi do spadku poziomu glukozy i uwalniania niektórych enzymów (np. AST i LDH, które w nadmiarze wskazują na choroby wątroby, jednak przekroczenie normy u osoby ćwiczącej i zdrowiej jest w pełni dopuszczalne). Wynik taki będzie więc niewiarygodny. 
• Przynajmniej dwa dni przed badaniem nie należy pić alkoholu i palić papierosów. Dym papierosowy może wpływać na wzrost stężenia hemoglobiny, natomiast alkohol podwyższać wskaźniki enzymów wątrobowych ALT i AST. 

Wpływ na wynik morfologii ma również krwawienie miesiączkowe. Dlatego zaleca się wykonanie badania po zakończeniu menstruacji. 

Autor: Emilia Kruszewska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian 

Bibliografia

1. A.Teległów, Diagnostyka hematologiczna – podstawowe badanie: morfologia krwi, 2020, s. 212–221.

Oceń artykuł