Pasożyty ludzkie – poznaj objawy, by zwalczyć wroga

Lista możliwych do zdiagnozowania pasożytów u człowieka jest dosyć długa. Jednak obecność kilku rodzajów mikroorganizmów lekarze stwierdzają szczególnie często. Stąd też warto wiedzieć, jakie symptomy towarzyszą chorobom wywołanym przez pasożyty, by w porę poddać się diagnostyce i podjąć odpowiednie leczenie. 

Owsiki – niegroźne, ale dokuczliwe pasożyty u człowieka

Owsik ludzki (łac. Enterobius vermicularis) jest pasożytem, który zasiedla jelito grube swojego żywiciela. W Polsce z tym zakażeniem zmaga się 17% dorosłych i 38% dzieci w wieku od 7 do 14 lat.

Choć niekiedy owsica nie daje wyraźnych symptomów, to częściej można zaobserwować typowe objawy pasożytów u człowieka:

• świąd odbytu,
• nocne moczenie u dzieci,
• nadmierna pobudliwość,
• bezsenność,
• permanentne zmęczenie,
• stany zapalne sromu i pochwy.

Zwalczanie owsików nie należy do skomplikowanych, a same pasożyty również nie stanowią dużego zagrożenia dla zdrowia. Są jednak dokuczliwe, dlatego po zdiagnozowaniu ich obecności w jelicie grubym należy podjąć leczenie. Podstawą są zabiegi higieniczne i porządkowe. Do zakażenia może bowiem dojść zarówno przez połknięcie jaj (np. wraz z pożywieniem), jak i wdychanie kurzu, w którym się one znajdują. W czasie leczenia konieczne jest częste zmienianie bielizny, pościeli i ręczników. Regularnie należy odkurzać i czyścić kanapy i fotele oraz dywany. Dzięki takiemu postępowaniu leczenie farmakologiczne może być skuteczne.

Włosogłówka ludzka – ludzki pasożyt, którego leczenie stanowi wyzwanie 

Z włosogłówką ludzką (łac. Trichuris trichiura) zmaga się każdego roku 2,3–25% populacji w Polsce. Bytuje ona w jelicie grubym oraz ślepym. Jest, po owsikach, najczęściej diagnozowanym pasożytem, jednak znacznie trudniej jest się jej pozbyć.

Choroba może dać o sobie znać poprzez:

• zaburzenia pracy układu pokarmowego (ból w prawej, dolnej części brzucha, biegunka śluzowa),
• zaburzenia neurologiczne (nerwica),
• zawroty i bóle głowy,
• bezsenność,
• zaburzenia ze strony układu krwiotwórczego (niedokrwistość).

Leczenie farmakologiczne jest czasochłonne i skomplikowane. Dlatego, w myśl zasady „lepiej zapobiegać niż leczyć”, należy przestrzegać zasad higieny osobistej oraz dokładnie myć warzywa i owoce przed ich spożyciem na surowo.

Glista ludzka – często diagnozowany pasożyt ludzki

Glista ludzka (łac. Ascaris lumbricoides) zasiedla jelito cienkie nawet 18% Polaków. Pasożyt ten rozmnaża się bardzo szybko. Każdego dnia składa nawet 200 jaj, z których wylęgają się młode osobniki zdolne do uszkadzania ścian jelit i wątroby. Z powodu glistnicy umiera rocznie 60 000 osób na całym świecie. Są to głównie mieszkańcy biednych regionów. Nie oznacza to jednak, że w wysoko rozwiniętych krajach choroba ta nie występuje. Wystarczy nieprzestrzeganie zasad higieny lub niedokładne mycie rąk przed posiłkiem, by zarazić się tym pasożytem. Do zakażenia może również dojść przez kontakt z przedmiotami, które miały wcześniej styczność z ziemią, gdzie bytowały glisty. 

Typowymi objawami tych pasożytów w organizmie człowieka są:

• pokrzywka i świąd skóry,
• zaburzenia neurologiczne (nadpobudliwość, padaczka),
• bezsenność,
• zaburzenia pracy jelit,
• obrzęk rąk i twarzy,
• zapalenie spojówek oraz nadmierne łzawienie,
• suchy kaszel.

Świerzbowce – pasożyty w organizmie człowieka

Świerzbowiec ludzki (łac. Sarcoptes scabiei varietas hominis)  jest typem pasożyta, który może zakażać pośrednio. Poza organizmem swojego żywiciela jest w stanie przeżyć nawet 72 godziny. Do zainfekowania może dojść więc nie tylko przez bezpośrednią styczność z chorym, ale też za sprawą dotykania jego przedmiotów (np. ubrań).

Typowymi dla tych pasożytów ludzkich objawami są:

• świąd skóry wzmagający się wraz ze wzrostem temperatury,
• grudki i pęcherze na skórze (zwłaszcza między palcami, w pachwinach, pod pachami i na pośladkach),
• stany zapalne skóry powstałe w wyniku drapania.

Do zlikwidowania świerzbowca konieczne jest stosowanie leków aplikowanych na skórę (zarówno przez osobę chorą, jak i wszystkich, którzy mieli z nią styczność). W zależności od wybranego środka stosuje się jednorazową aplikację lub powtarza się zabieg przez kilka kolejnych dni. Ponadto po zakończeniu leczenia konieczne jest wypranie w wysokiej temperaturze odzieży, pościeli i ręczników.

Wszy odzieżowe i głowowe – pasożyty w ciele człowieka nie tylko okresu przedszkolnego

Wszy odzieżowe i głowowe (łac. Pediculus humanus, Pediculus capitis) bytują wyłącznie na ciele człowieka. Składają jaja w odzieży (zwłaszcza na szwach) lub owłosionej skórze głowy, by po zaledwie kilku tygodniach przeobrazić się w dorosłego osobnika. Do przeniesienia choroby dochodzi przez bezpośredni lub pośredni kontakt z osobą zakażoną, np. za sprawą używania tej samej odzieży, grzebienia czy zetknięcia się głowami. Dlatego jest to tak powszechna choroba pasożytnicza okresu przedszkolnego. 

Typowymi objawami wszawicy są:

• świąd skóry,
• czerwone wykwity na skórze,
• strupowate zmiany skórne,
• zlepianie się włosów płynem surowiczym.

Tasiemce bąblowcowe i tasiemiec wielojamisty – rodzaje pasożytów ludzkich

Tasiemce bąblowcowe i tasiemiec wielojamisty (łac. Echinococcus granulosus i Echinococcus multilocularis) w postaci larwalnej mogą zasiedlać ludzkie narządy wewnętrzne, choć osobniki dojrzałe bytują przede wszystkim w jelitach cienkich psów. Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku kontaktu z chorym zwierzęciem, ale nierzadko także przez styczność z przedmiotami, na których bytowały jaja tasiemca lub spożycie zainfekowanych produktów.

W razie stwierdzenia obecności pasożytów w ludzkim organizmie niezbędne jest natychmiastowe podjęcie leczenia. W skrajnych przypadkach zainfekowanie mózgu bąblowicą może doprowadzić do śmierci.

Aby uniknąć zakażenia przez tasiemca, regularnie odrobaczaj psa preparatami przepisanymi przez weterynarza, a nie tymi kupionymi w sklepie zoologicznym. Pamiętaj również o zachowaniu higieny w pomieszczeniach, gdzie przebywa zarówno zwierzę, jak i ludzie (a zwłaszcza dzieci).

Autor: Katarzyna Grzyś-Kurka

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

 

Bibliografia

1. E. Hadaś, M. Derda, Pasożyty – zagrożenie nadal aktualne, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, nr 95(1), s. 6–13.
2. M. Petryniak, Świerzb – diagnostyka i leczenie, „Kosmetologia Estetyczna” 2016, vol. 5, nr 6, s. 648–650.

---