Pęknięte naczynko w oku – co może być jego przyczyną?

Pęknięte naczynka w oku to jedna z częstych dolegliwości okulistycznych. Zwykle nie stanowią objawu poważnych problemów zdrowotnych, ale niekiedy towarzyszą zaburzeniom krzepnięcia krwi, chorobom ogólnoustrojowym lub reakcjom na leki. Sprawdź, co może powodować taki wylew i czy da się go uniknąć. 

Dlaczego pękło naczynko w oku?

Pęknięcie naczynka w oku oznacza przerwanie ciągłości ściany naczynka i wydostanie się pewnej ilości krwi do przestrzeni między twardówką a spojówką – to tzw. wylew podspojówkowy. W efekcie na powierzchni oka możesz zaobserwować czerwoną, ograniczoną, ale niekoniecznie ostro oddzieloną plamę. Może ona obejmować niewielki obszar lub znaczną część spojówki gałkowej widocznej w szparze powiekowej. Znaczne wylewy mogą powodować dodatkowo uniesienie spojówki, przez co da się odnieść wrażenie obecności ciała obcego w oku lub pełności. Najczęściej jednak pęknięte naczynko w oku nie powoduje bólu ani żadnego dyskomfortu. Nie wpływa także na jakość widzenia i nie stanowi przyczyny tworzenia się wydzieliny czy łzawienia. Mimo to jest nieestetycznym defektem utrzymującym się kilka- lub kilkanaście dni, w czasie których wraz z postępującym procesem wchłaniania się wylewu krwi traci swoją żywą barwę i ewoluuje do formy zwanej podbiegnięciem krwawym. 

Pęknięte naczynko w oku to jedna z najczęściej zgłaszanych nagłych dolegliwości okulistycznych, ale, ze względu na brak dodatkowych objawów, nie powinna stanowić powodu do niepokoju. Wylew podspojówkowy często bywa mylony z intensywnym przekrwieniem, tzw. czerwonym okiem, lub też rozszerzeniem naczynka w oku. Oba stany odróżnia od pękniętego naczynka patomechanizm. Pierwszy z nich ma podłoże zapalne, w drugim natomiast nie dochodzi do perforacji i wylewu. Pęknięte naczynko w oku ma różnorodne przyczyny – od przemęczenia organizmu i niedoborów żywieniowych po skoki ciśnienia i przewlekłe choroby ogólnoustrojowe lub innego podłoża. 

Pęknięte naczynko w oku – przyczyny niechorobowe

Pęknięte naczynko w oku najczęściej uznawane jest za idiopatyczne lub samoistne, to znaczy, że jego przyczynę trudno jest ustalić. Kluczowe dla postawienia diagnozy może być podanie przez Ciebie szczegółów dotyczących okoliczności jego powstania podczas wywiadu. Pęknięte naczynko w oku bowiem nierzadko stanowi konsekwencję mechanicznego tarcia i uszkodzenia gałki. Takie sytuacje mogą się zdarzyć podczas bezpośredniego urazu oka lub jego okolic. Podrażnienie na skutek uderzenia, ucisku czy pocierania ręką to jedna z powszechnych przyczyn odpowiadających za pęknięte naczynko w oku u dziecka. Często powstaje podczas zabawy. Podobnej reakcji ze strony narządu możesz doświadczyć w wyniku niewłaściwego użytkowania lub noszenia źle dopasowanych lub zanieczyszczonych soczewek kontaktowych. Wylew podspojówkowy bywa ponadto związany z rzadką zmianą soczewek, czyli wynika ze zbyt długiego noszenia jednego kompletu. Na nieprzyjemny stan narażasz się także, długo pracując przed monitorem lub ekranem innego urządzenia mobilnego, zwłaszcza jeśli jest ono pozbawione filtra światła niebieskiego. Wówczas mogą spotkać Cię nie tylko popękane naczynka w oku od komputera, ale również suchość i zmęczenie oczu oraz obrzęk powiek, które są widoczne zwłaszcza rano. 

Wylew mogą powodować także fizjologiczne odruchy organizmu, głównie związane z silnym i nagłym wzrostem ciśnienia wewnętrznego, np. podczas kichania, kaszlu, wymiotów czy intensywnego wysiłku fizycznego. Dlatego nierzadko spotyka się pęknięte naczynka krwionośne w oku u niemowlaka i seniorów oraz kobiet w ciąży, u których ich wystąpieniu sprzyjają dodatkowo zaburzenia hormonalne. Bywa też, że pęknięte naczynko stanowi reakcję na silne czynniki emocjonalne i stres. 

Pęknięte naczynko w  oku – przyczyny chorobowe

O ile epizod pęknięcia naczynka w oku jest jednorazowy, o tyle nie ma powodu do niepokoju. Szczegółowej uwagi natomiast wymagają sytuacje o charakterze często nawracającym. Najczęściej stanowią one objaw towarzyszący przewlekłym chorobom ogólnoustrojowym, takim jak cukrzyca. Wywiera ona szczególny wpływ na zdrowie oczu, ponieważ może powodować angiopatię czy retinopatię cukrzycową, czyli stany uszkodzenia tkanek oka związane z zaburzeniami funkcji znajdujących się tam lokalnych naczyń krwionośnych. Poza tym ryzyko na pęknięte naczynko w oku wzrasta w przebiegu zaburzeń krzepnięcia krwi lub niedoboru składnika, jakim jest witamina K. Wylew podspojówkowy bywa także wynikiem nadciśnienia i miażdżycy, w przebiegu których ściany naczyń krwionośnych stają się cieńsze, kruche i bardziej podatne na pęknięcia. Problem może pojawić się w ramach reakcji organizmu na niektóre leki, w tym z grupy NLPZ, dlatego w trosce o zdrowie zawsze przestrzegaj ich odpowiedniego dawkowania. Za pęknięte naczynko w oku mogą też odpowiadać stany chorobowe powierzchni oka lub jego wnętrza, np. przedarcie lub odwarstwienie siatkówki. 

Co na pęknięte naczynko w oku?

Pęknięcie naczynka nie jest groźne. Z reguły uszkodzenie, przez które powstał wylew, samoistnie ulega regeneracji, a czerwona plama znika w ciągu 1–2 tygodni. Możesz jednak zastosować na pęknięte naczynko w oku domowe sposoby, aby przyspieszyć leczenie i zapobiec nawrotom problemu. Przede wszystkim staraj się stosować do zasad ergonomii pracy dotyczących wykonywania zarówno obowiązków służbowych, jak i codziennych czynności. Zadbaj o higienę i komfort oczu, np. poprzez regularne mycie twarzy, noszenie okularów z filtrem UV czy dostosowanie wysokości monitora i jego odległości od twarzy. Zadbaj też o dobre doświetlenie pokoju wieczorami i ustaw ekran tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na linii wzroku, ręce opierały się zgięte w łokciach do kąta prostego o blat, a plecy były proste i nogi płasko stopami spoczywały na podłodze lub podnóżku. Pomocne bywają też krople na pęknięte naczynko w oku. Wprowadź do diety więcej składników odżywczych zawierających witaminę K i A czy luteinę, a także przestrzegaj zaleceń lekarskich dotyczących cukrzycy czy innej choroby, która Ci towarzyszy. 

Autor: Agata Oleszkiewicz

Bibliografia

1. B. Browning, Okulistyka kliniczna, Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
2. A.K. Denniston, P. Murray, Oksfordzki podręcznik okulistyki, Czelej, Lublin 2009.
3. P. Tuszyński, Leki oczne i schorzenia okulistycznej, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2020.

Oceń artykuł