Plamienie i krwawienie po cytologii – błąd lekarza czy naturalna reakcja organizmu?

Plamienia lub niewielkie krwawienia po cytologii nie są przeważnie powodem do niepokoju, choć u wielu kobiet wzbudzają strach. Tymczasem jest to naturalny efekt podrażnienia nabłonka przez szczoteczkę w czasie pobierania do analizy materiału z tarczy i kanału szyjki macicy. Dopiero obfite krwawienia oraz obecność w krwi skrzepów powinny wzbudzić niepokój i zmobilizować do pilnej konsultacji ze specjalistą. 

Czy krwawienie po cytologii jest powodem do niepokoju?

Przede wszystkim należy odróżnić pojęcie krwawienia od pojęcia plamienia. Często stosowane są one zamiennie, a nie powinny. O plamieniu mowa, gdy ilość wydalanej krwi jest niewielka. Przeważnie ma ono postać śluzu zabarwionego na brązowo, czerwono lub różowawo. Wystarczy w takim wypadku zastosować wkładkę higieniczną, aby zabezpieczyć bieliznę przed zabrudzeniem. Natomiast krwawienie to stan, gdy z dróg rodnych wydalane jest sporo świeżej, czerwonej krwi, której nierzadko towarzyszą skrzepy. Jej ilość jest na tyle duża, że przesiąka przez bieliznę, a nie tylko ją brudzi, dlatego konieczne jest jej zabezpieczenie podpaską, tamponem czy kubeczkiem menstruacyjnym (wkładka będzie tu niewystarczająca).

Plamienie może wystąpić po pobraniu materiału do badania cytologicznego. Zdarza się to dość często i nie powinno wzbudzać niepokoju. Jeśli jednak pojawi się krwawienie, przypominające menstruację, warto skonsultować się z ginekologiem, gdyż nie jest to prawidłowe zjawisko.

Co powoduje krwawienie po cytologii?

Materiałem do wykonania cytologii jest wymaz z kanału szyjki macicy. W zależności od rodzaju zastosowanej szczoteczki możliwe jest pobranie materiału z innych jej fragmentów. Szczoteczka prosta (przypomina nieco mini wersję szczotki do czyszczenia butelek) pozwala wyciągać próbkę z głębi kanału. Natomiast szczoteczka typu Cervex-Brush w kształcie wachlarza (zalecana do wykorzystania w gabinetach ginekologicznych) umożliwia przeanalizowanie materiału pobranego zarówno z kanału szyjki macicy, jak i z jej tarczy. Tak pobrany materiał jest, w zależności od metody diagnostycznej, nakładany na szkiełko (rozmaz do klasycznej cytologii) lub umieszczany wraz z końcówką akcesorium w pojemniku z utrwalaczem (do cytologii płynnej).Obie metody zbierania materiału do analizy mogą skutkować plamieniem (ale nie krwawieniem). Dlaczego jednak tak się dzieje? Większość akcesoriów wykorzystywanych do diagnostyki wyposażonych jest w elastyczne włoski (niekiedy w przypadku pacjentek z mocno uwrażliwioną szyjką macicy stosowane są takie z miękkim puchem). Gdy lekarz wykonuje obrót lekko dociśniętą szczoteczką wokół jej osi, zbiera materiał komórkowy (nabłonek wielowarstwowy płaski i nabłonek gruczołowy). W wyniku tego zabiegu szyjka macicy może zostać podrażniona, co skutkuje niewielkim krwawieniem po cytologii z zasilających ją naczyń krwionośnych. Nie jest to błąd w sztuce, ale wynik złuszczania nabłonka. Stanowi niejako potwierdzenie, że lekarz pobrał materiał prawidłowo – naruszył tkankę, zbierając ją szczoteczką.

Ponadto plamienia mogą wystąpić w efekcie późniejszego podrażnienia nabłonka (np. podczas stosunku seksualnego). To dlatego, że po pobraniu materiału jest on punktowo cieńszy i bardziej podatny na uszkodzenia, a przez to i niewielkie krwawienia. Plamienia po cytologii częściej pojawiają się u kobiet z nadżerkami i polipami szyjki macicy, a także z trwającymi infekcjami intymnymi.

Czy krwawienie po pobraniu cytologii ma wpływ na wynik badania?

Plamienie lub niewielkie krwawienie po pobraniu cytologii może wystąpić niedługo po zebraniu nabłonków za pomocą szczoteczki. Nie pojawia się w jego trakcie. Dlatego nie musisz się obawiać, że uzyskasz wynik niemiarodajny, tak jak gdyby cytologia przeprowadzana była podczas miesiączki.

Wystąpienie plamienia lub krwawienia nie dyskwalifikuje próbki. Nie musisz kontaktować się z lekarzem i informować go o reakcji organizmu na badanie. Pobrany nabłonek może zostać przeanalizowany pod mikroskopem w laboratorium, a wyniki będą miarodajne, jeśli tylko lekarz pobrał tkankę prawidłowo (większą pewność daje też cytologia płynna, ponieważ cały materiał jest oddawany do laboratorium, a nie tylko jego utrwalony fragment, naniesiony na szkiełko w formie rozmazu).

Czy krwawienie po cytologii w ciąży stwarza zagrożenie dla płodu?

Szczególne obawy może wzbudzić krwawienie po cytologii w ciąży. Warto mieć jednak na uwadze, że pobieranie materiału do analizy w czasie trzech trymestrów odbywa się analogicznie jak w przypadku kobiet niespodziewających się dziecka. Należy jednocześnie podkreślić, że pobranie materiału z szyjki macicy jest bezpieczne dla matki i płodu. Nie wpływa na przebieg ciąży ani nie rodzi ryzyka poronienia czy przedwczesnego porodu [1].

Niewielkie krwawienia czy plamienia po cytologii zdarzają się częściej w ciąży niż u kobiet w niej niebędących. To wynik wzrostu poziomu estrogenów, które doprowadzają do rozpulchnienia i zmiękczenia szyjki macicy już w pierwszym trymestrze i tym samym do jej większej wrażliwości. Ponadto już między 6. a 8. tygodniem dochodzi do zasinienia zarówno samej pochwy, jak i uchodzącej do niej szyjki macicy. Nazywane jest to objawem Chadwicka i wynika z poszerzenia naczyń i zwiększonego przepływu krwi. To również zwiększa podatność na plamienie czy drobne krwawienie po cytologii [2].

Jak długo może trwać krwawienie po cytologii?

Plamienie czy niewielkie krwawienie po cytologii trwa nie dłużej niż kilka dni. Nie powinna też zwiększać się jego obfitość. Dodatkowe objawy, takie jak ból czy kłucie, również nie są prawidłową reakcją. Jeśli wystąpią takie symptomy, koniecznie skonsultuj się z ginekologiem. W przypadku wzmagających się krwawień, którym mogą towarzyszyć skrzepy, nie wahaj się udać się na pogotowie. Takie postępowanie jest szczególnie wskazane w przypadku kobiet w ciąży czy z zaburzeniami krzepnięcia.

Bibliografia

1. 1. Standardy postępowania w przypadkach choroby nowotworowej u kobiety w ciąży. Część II. Rak szyjki macicy, guzy jajnika, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2017, t. 2, nr 1, s. 28–39.
   2. R. Woytoń, Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL, rozprawa doktorska, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław 2016.
   3. A. Wenta, A. Sobota-Grzeszyk, Badanie ginekologiczne i pobranie cytologii, Zakład Endokrynologii Ginekologicznej i Ginekologii Wieku Rozwojowego, https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WL_jednostki/zaklad_symulacji_medycznych/badanie_ginekologiczne_i_cytologia%281%29.pdf, dostęp: 20.05.2024 r.
   4. Agencja Ochrony Technologii Medycznych i Taryfikacji. Wydział Świadczeń Opieki Zdrowotnej. Cytologia na podłożu płynnym w ramach programu profilaktyki raka szyjki macicy – kwalifikacja świadczenia, 2018, https://bipold.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2017/194/RPT/2018.06.20_Cytologia_LBC_raport.pdf, dostęp: 20.05.2024 r.
   5. M. Wrześniewska, O. Adamczyk-Gruszka, Możliwości diagnostyczne i diagnostyczno-terapeutyczne w profilaktyce raka szyjki macicy, „Studia Medyczne” 2013, nr 29(1), s. 109–116.