Pleśniawki na języku – czym są i jak je skutecznie leczyć?

Pleśniawki na języku rozwijają się na skutek zakażenia drobnoustrojami. Najczęściej pojawiają się u niemowląt i starszych dzieci, jednak borykają się z nimi również osoby dorosłe. Często pleśniawki mylone są z aftami. Jak rozpoznać pleśniawki? Czy zakażenie wymaga leczenia? Co sprzyja rozwojowi pleśniawek?

Czym są pleśniawki i jak powstają? 

Jamę ustną zasiedlają liczne bakterie, wirusy, grzyby. W 1 ml śliny dorosłego człowieka znajduje się nawet do 400 mln różnych patogenów. Bytują one na powierzchni warg, ust, na języku i błonach śluzowych wewnętrznej strony policzków. Mikroflora bakteryjna zmienia się wraz z wiekiem i pod wpływem działania różnych czynników środowiskowych. Zaburzenie środowiska biologicznego jamy ustnej prowadzi do namnożenia chorobotwórczych drobnoustrojów, które odpowiedzialne są m.in. za rozwój pleśniawek lub aft.

Pleśniawki na języku lub błonach śluzowych jamy ustnej to nieprzyjemna i bolesna dolegliwość o podłożu grzybiczym. Z wyglądu przypominają owrzodzenie. Mają wypukłą strukturę, nieregularne kształty i charakterystyczny biały nalot. Plamy w dotyku są miękkie, ale bardzo tkliwe, dlatego łatwo ulegają podrażnieniom i mogą krwawić. Za rozwój pleśniawek odpowiadają grzyby, co oznacza, że drobnoustroje mogą przenosić się na inne osoby. Do zakażenia dochodzi podczas pocałunków, w wyniku używania tych samych przedmiotów, np. sztućców, lub picia z tej samej butelki.

Przyczyny rozwoju pleśniawek

Pleśniawki rozwijają się w następstwie zakażenia i nadmiernego rozwoju chorobotwórczych patogenów. Infekcji sprzyja wilgotne środowisko jamy ustnej i osłabiona odporność immunologiczna. Na rozwój pleśniawek narażone są osoby w trakcie antybiotykoterapii. Aktywność drobnoustrojów wzmaga również nieprawidłowa higiena jamy ustnej lub jej brak. U małych dzieci do zakażenia dochodzi często na skutek wkładania do ust brudnych rąk lub przedmiotów. Przeniesieniu drobnoustrojów z dorosłego na dziecko lub odwrotnie szczególnie sprzyja oblizywanie smoczka lub łyżeczki przed podaniem ich dziecku. To niezdrowy nawyk, który naraża obie osoby na zakażenie pleśniawkami. Rozwojowi grzybów w jamie ustnej pomaga niewłaściwa dieta, uboga w składniki odżywcze i bogata w cukier. Do zaburzenia flory bakteryjnej może dojść na skutek stosowania zbyt silnych płynów do płukania ust. Szczególnie niewskazane są te na bazie alkoholu, gdyż wyjaławiają one mikroflorę i sprzyjają namnażaniu się bakterii.

Leczenie pleśniawek

Pleśniawki powinny być leczone, gdyż odpowiedzialne za ich rozwój grzyby mogą przenosić się na kolejne narządy, np. z języka na gardło, krtań, dziąsła. Terapia ma charakter miejscowy i polega na stosowaniu żelu, płynu lub maści o działaniu przeciwgrzybiczym i antyseptycznym. Środki z powodzeniem można kupić bez recepty. W przypadku rozległych zmian warto skonsultować się z lekarzem, gdyż w przebiegu niektórych zakażeń konieczne może być podanie antybiotyku. Bardzo ważne w leczeniu pleśniawek na języku i innych częściach jamy ustnej jest to, by pomimo ustąpienia nalotu nie przerywać leczenia. Przedwczesne zakończenie terapii zwykle skutkuje nawrotem zakażenia. Dzieciom po zakończeniu leczenia należy wymienić smoczek. Dorośli powinny pamiętać o zmianie szczoteczki do zębów. 

Domowe sposoby na pleśniawki

Pomocne w leczeniu pleśniawek są różne domowe sposoby. Działanie antybakteryjne, odkażające i przeciwzapalne wykazuje napar z szałwii, którym warto płukać usta minimum 3 razy dziennie. Podobne właściwości mają również inne zioła, np.: rumianek, mięta pieprzowa, kora dębu, melisa. Przygotowanym naparem można delikatnie przemywać obszar pleśniawki. Do płukania jamy ustnej warto użyć mieszanki przygotowanej ze szklanki wody i kilku kropli olejku herbacianego. Substancja ma silne działanie przeciwgrzybicze i może wspomóc unieszkodliwienie patogenów. Podobne właściwości mają ocet jabłkowy i soda. Kurację warto uzupełnić o witaminy i składniki mineralne, wspomagające odporność organizmu i przyspieszające regenerację, np. cynk, magnez, kompleks witamin B, witaminę C, magnez. Na czas kuracji zalecane jest unikanie potraw gorących, kwaśnych i pikantnych. Zmian nie można zdrapywać!

Jak zapobiegać pleśniawkom?

Podstawowym krokiem profilaktyki pleśniawek jest prawidłowa i regularna higiena jamy ustnej. Dotyczy to również niemowląt i starszych dzieci. Rodzice powinni zadbać o codzienne przemywanie im języka, podniebienia i dziąseł zmoczonym gazikiem lub gumową szczoteczką. Regularnie należy wyparzać i dezynfekować smoczki, gryzaki i plastikowe sztućce malucha. Warto pamiętać też o regularnym myciu zabawek, tym bardziej, jeśli dziecko korzysta z nich na zewnątrz lub na podłodze. Resztki mleka lub kaszki można wypłukać, podając niemowlakowi odrobinę wody. Natomiast profilaktyka dorosłych opiera się przede wszystkim na higienie jamy ustnej, wymianie szczoteczki do zębów minimum co 3 miesiące i dbaniu o odporność. W przypadku aktywnego zakażenia partnerom na czas leczenia zalecana jest wstrzemięźliwość od pocałunków. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia

1. U. Paśnik i.in., Mikroflora jamy ustnej, „Journal of Clinical Healthcare” 2017, nr 1, s. 5–9.

Oceń artykuł