Pokrzywka idiopatyczna – diagnostyka i przyczyny dermatozy

Przyczyny pokrzywki idiopatycznej mogą być różne. W większości przypadków zmiany skórne pojawiają się z niewiadomego powodu. Nie do końca jasna etiologia pokrzywki może utrudniać diagnostykę i leczenie, sprawiając, że bywa ono długie i może być nieskuteczne. Kluczowe w terapii dermatozy jest znalezienie, a następnie wyeliminowanie czynnika, który jest przyczyną zmian skórnych. Pokrzywka idiopatyczna przybiera postać bąbli. Zmiany skórne powodują silny świąd i pieczenie.

Pokrzywka idiopatyczna – co to jest?

Pokrzywka idiopatyczna jest nazywana również samoistną. Określenie dotyczy dermatozy, która pojawia się nagle, a jej przyczyna nie jest jasna. Pokrzywka idiopatyczna może mieć przebieg zarówno łagodny, jak i ostry. Atak dermatozy najczęściej jest krótkotrwały i ustępuje samoistnie po kilku godzinach lub dniach. U niektórych osób może rozwinąć się przewlekła pokrzywka idiopatyczna. Z taką postacią mamy do czynienia wtedy, gdy zmiany skórne utrzymują się ponad 6 tygodni. 

Pokrzywka idiopatyczna – przyczyny 

Chociaż jednoznacznej przyczyny pokrzywki idiopatycznej nie udało się ustalić, wskazuje się na przypadki, w których pojawia się ten rodzaj dermatozy. Głównym czynnikiem sprawczym jest prawdopodobnie reakcja alergiczna na pokarm (szczególnie ryby, orzechy, jajka, konserwanty) i niektóre leki (antybiotyki, środki niesteroidowe, silne środki przeciwbólowe, jak np. kodeina). U niektórych osób pokrzywka idiopatyczna rozwija się jako objaw alergii wziewnej na pyłki roślin i sierść zwierząt. Bardzo możliwą przyczyną pokrzywki jest atopowe zapalenie skóry, u którego podłoża również leży alergia. Wśród pozostałych czynników, które mogą być przyczyną pokrzywki idiopatycznej, eksperci wskazują na choroby tarczycy (u 12% chorych są przyczyną przewlekłej pokrzywki idiopatycznej), toczeń układowy, infekcje (wirusowe, bakteryjne, grzybicze), wirusowe zapalenie wątroby wielu typów, niedokrwistość złośliwą. U 16% pacjentów pokrzywka idiopatyczna pojawia się w przebiegu chorób reumatoidalnych. Przyczyną pokrzywki idiopatycznej może być również długotrwały stres [1]. 

Pokrzywka idiopatyczna – objawy i ich rozwój

Objawy pokrzywki idiopatycznej są bardzo charakterystyczne i łatwe do rozpoznania. Dermatoza pojawia się na skórze pod postacią bąbli z płynem surowiczym. Skóra w miejscu zmian jest obrzęknięta i zaczerwieniona. Dermatoza powoduje silny świąd. Niektórzy pacjenci zgłaszają również pieczenie, a nawet silne palenie zmian skórnych. Dolegliwości nasilają się szczególnie w nocy, a ulgę przynosi drapanie. Musisz jednak wiedzieć, że rozdrapywanie pokrzywki idiopatycznej nasila stan zapalny skóry, a więc wydłuża leczenie i proces gojenia. Oprócz zmian skórnych atak dermatozy może wywołać również gorączkę i zaburzenia układu pokarmowego. Pokrzywka idiopatyczna u dziecka ma taki sam przebieg jak u osób dorosłych. 

Jak postępować w przypadku pokrzywki idiopatycznej?

W przypadku wystąpienia pokrzywki idiopatycznej należy pamiętać o szczególnej pielęgnacji skóry. Nie powinno się stosować kosmetyków perfumowanych i zawierających alkohol. Dotyczy to zarówno środków myjących, jak i pielęgnacyjnych, np. balsamów do ciała. Skóra pokryta dermatozą jest szczególnie narażona na podrażnienie i uszkodzenie. Dlatego w okresie ataku należy stosować tylko i wyłącznie kosmetyki zalecane przez lekarza. Pamiętaj też, aby nigdy nie wyciskać i nie przekłuwać bąbli. Przerwanie ciągłości skóry w miejscu bąbla zwiększa ryzyko rozwoju poważnej infekcji. W okresie gojenia pamiętaj też, aby zrezygnować z alkoholu i ostrych przypraw. Jeśli dermatoza pojawia się w miejscach ukrytych pod ubraniem, zaleca się noszenie luźnej i przewiewnej odzieży, która nie będzie drażniła skóry. 

Kiedy pokrzywka idiopatyczna jest niebezpieczna?

Nawet jednorazowy epizod pokrzywki idiopatycznej powinien być skonsultowany z lekarzem dermatologiem. Powinieneś wiedzieć, że z pozoru łagodna zmiana skórna może mieć również niebezpieczne oblicze i zagrażać życiu. Pamiętaj, że w niektórych przypadkach pokrzywka skórna jest pierwszym objawem wstrząsu anafilaktycznego. Szczególnie niebezpieczna jest pokrzywka idiopatyczna na twarzy, której zmiany lokalizują się w okolicy nosa, oczu, ust, na szyi w pobliżu krtani, ale też w okolicy narządów płciowych. Może wówczas dojść do obrzęku naczynioruchowego i reakcji anafilaktycznej, która rozwija się w błyskawicznym tempie. Objawy, które są alarmujące, to nagłe pogorszenie się samopoczucia, zawroty głowy, duszność, spadek ciśnienia, przyspieszenie akcji serca, widoczny obrzęk krtani. Pamiętaj, że w przypadku reakcji anafilaktycznej liczy się każda minuta. Proces ataku może powstrzymać jedynie podanie choremu adrenaliny.

Diagnostyka pokrzywki idiopatycznej

Ze względu na niejasne przyczyny pokrzywki idiopatycznej diagnostyka dermatozy jest złożona i wymaga wykonania kilku badań krwi. Kluczowym elementem diagnostyki pokrzywki idiopatycznej jest wywiad lekarski i zebranie informacji takich jak m.in.: czas i okoliczności pojawienia się pokrzywki, lokalizacja zmian skórnych, przyjmowane leki i suplementy, zdiagnozowane alergie pokarmowe i wziewne, stosowane używki, występowanie innych objawów. 

Niezbędne jest sprawdzenie parametrów morfologii krwi, OB, CRP. Pokrzywka może być objawem dysfunkcji pracy niektórych narządów, szczególnie wątroby i tarczycy. W tym celu należy wykonać badanie krwi obejmujące panel tarczycowy i próby wątrobowe. Diagnostyka pokrzywki idiopatycznej powinna uwzględniać również badanie poziomu histaminy i obecności przeciwciał IgE, IgG. Przeciwciała IgE są wykrywane w schorzeniach takich jak toczeń i atopowe zapalenie skóry, które eksperci wskazują jako możliwe przyczyny pokrzywki. Lekarz może zlecić również wykonanie badania moczu. Wyniki badań należy interpretować całościowo, uwzględniając wszystkie pomiary parametrów krwi. Pojedyncze odstępstwa od dopuszczalnych norm dostarczają zbyt mało informacji, aby można było rzetelnie przeanalizować Twój stan zdrowia. Mogą one wynikać np. z nieprawidłowego przygotowania pacjenta lub nie świadczyć o żadnych stanach chorobowych. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia: 

1. R. Sycz i in., Autoimmunologiczne aspekty pokrzywki przewlekłej, „Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2007, 16(1), s.135–139.
2. M. Strach, J. Sulicka-Grodzicka, Pokrzywka w chorobach autozapalnych i o podłożu autoimmunologicznym, „Przegląd Lekarski”,2017, 74(11), s.581–585.

Oceń artykuł