O czym może świadczyć pomarańczowy mocz?

Pomarańczowy kolor moczu może powstać w wyniku diety bogatej w produkty takie jak marchew, ale też i z odwodnienia organizmu. Może również wskazywać na pewne zaburzenia metaboliczne. Zwykle wynikają one z niewłaściwej pracy wątroby. Dowiedz się, kiedy mocz może być pomarańczowy i co wtedy warto zrobić!

O czym świadczy kolor moczu?

Mocz jest płynem wytwarzanym przez nerki, który zawiera zbędne produkty przemian metabolicznych. Jego właściwe przetwarzanie i wydalanie przez układ moczowy pozwala na zachowanie równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej ustroju, a zaburzenia dotyczące składu moczu i jego innych właściwości mogą niekorzystnie wpływać na pracę organizmu i jednocześnie świadczą o toczących się nieprawidłowych procesach.

W zależności od wielu różnorodnych czynników zarówno wewnętrznych jak i środowiskowych, nie tylko ilość moczu wydalanego w ciągu dnia może być różna, ale także jego barwa. Za kolor odpowiadają tzw. substancje barwnikowe.

Kolor moczu stanowi ważną wskazówkę na temat stanu zdrowia. Przede wszystkim informuje o kondycji nerek i innych elementów układu moczowego, ale także może wskazywać na reakcje na konkretne produkty spożywcze, czyli dietę, ilość wody spożywanej w ciągu doby czy przewlekłe bądź doraźne zażywanie niektórych leków.

Zdrowy czy niezdrowy pomarańczowy kolor moczu

Zabarwienie moczu jest uwarunkowane wieloma zmiennymi. Za zdrowo wyglądającą uważa się barwę tzw. słomkową bądź jasno żółtą. Wszelkie odchylenia tego odcienia, np. mocno pomarańczowy mocz, mogą wzbudzać niepokój w temacie zdrowia. Pamiętaj jednak, że pomarańczowy mocz nie zawsze bywa związany z chorobą, ale zawsze możesz sprawdzić stan swojego zdrowia i jakość moczu, wykonując ogólne badanie moczu. Niewielka próbka materiału pozwala na diagnostykę chorób nerek i układu moczowego, sprawności przemian metabolicznych organizmu oraz wykrycie pewnych nieprawidłowości pracy wątroby. Jest to możliwe za sprawą tego, że badanie moczu pozwala ocenić gęstość, ciężar i pH moczu oraz poziom m.in. glukozy, ketonów, bilirubiny, urobilinogenu, erytrocytów czy innych ważnych elementów osadu moczu.

Pomarańczowy mocz po nocy

Jeśli cieszysz się dobrym zdrowiem, czyli nie masz problemów z układem moczowym lub kłopotów wątrobowych, pomarańczowy kolor moczu podczas porannej toalety nie powinien cię niepokoić. To naturalne, fizjologiczne zjawisko, że mocz ma ciemniejszy kolor o tej porze dnia. Barwa jest związana z tym, że w nocy dochodzi do większego zagęszczenia moczu w układzie. Nie jest on po prostu na tyle rozcieńczony płynami, które dostarczane by były w ciągu dnia z dietą.

Poza tym, że o poranku obserwujesz nieraz pomarańczowy mocz, możesz też zauważyć, że ma on nieco bardziej gęstą konsystencję. O ile pomarańczowe zabarwienie moczu jest klarowne, tzn. kolor jest przejrzysty, nie mętny, mleczny czy podbarwiony w inny sposób bądź jego oddawaniu nie towarzyszą dodatkowe dolegliwości, jak pieczenie, ból czy gorączka, po dostarczeniu organizmowi odpowiedniej ilości płynów, np. wody, soków i herbat, następna porcja moczu zwykle jest już jaśniejsza. Pomarańczowy mocz z rana staje się mniej intensywny w ciągu dnia.

Bardzo pomarańczowy mocz od diety

Nabranie przez mocz koloru pomarańczowego bywa powszechnym zjawiskiem, jeśli w Twojej diecie dominują pewne składniki pokarmowe. Dotyczy to głównie tych produktów, które w swoim składzie zawierają duże ilości karotenu, czyli związku nadającego warzywom i owocom charakterystycznego pomarańczowego koloru. Wśród jarzyn będących źródłem karotenu jest np. marchew. Jeśli spożywasz jej dużo, nie tylko w postaci surowej czy gotowanej, ale także przetworzonej w sokach czy innych produktach, możesz obserwować po pewnym czasie od rozpoczęcia takiej diety pomarańczowy mocz.

Choć taki kolor moczu jest efektem ubocznym diety marchewkowej, bo organizm wydala wraz z nim nadmiar barwnika, to wysoka zawartość karotenu niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych. Ta substancja bowiem ma właściwości antyoksydacyjne, tzn. że może zmniejszać ilość szkodliwych wolnych rodników przyczyniających się do szybszego starzenia się organizmu i chorób nowotworowych.

Pomarańczowy kolor moczu z odwodnienia organizmu

Pomarańczowe zabarwienie moczu możesz zaobserwować w sytuacji, w której przyjmujesz małą ilość płynów. Niedostateczna podaż wody wywołuje zbyt małe rozcieńczenie moczu w układzie moczowym. Takie zjawisko nie stanowi zagrożenia dla optymalnego funkcjonowania organizmu, o ile nie trwa zbyt długo. Długotrwałe odwodnienie jednak może sprzyjać wielu powikłaniom. Zwiększa ryzyko np. tworzenia się kamieni nerkowych i przyczynia się do rozwoju niewydolności nerek. W wyniku tego typu problemów nerkowych możesz nie tylko obserwować przewlekle pomarańczowy kolor moczu, ale także doświadczać rożnych przykrych dolegliwości, jak bóle brzucha, trudności podczas mikcji (oddawania moczu), osłabienie organizmu.

Pomarańczowy mocz może także powstawać po nadmiernym spożyciu alkoholu. Dostarczenie go w zbyt dużej ilości sprzyja zmniejszeniu stopnia rozcieńczenia moczu w układzie moczowym, bo odwadnia organizm. Alkohol utrudnia także prawidłową, optymalną pracę wątroby. Może ona w niewłaściwy sposób przetwarzać np. bilirubinę, pomarańczowy barwnik żółciowy, czyli produkt powstały z rozpadu hemu hemoglobiny i innych białek hemowych.

Mocz koloru pomarańczowego od leków

Zdarza się, że mocz koloru pomarańczowego bywa efektem ubocznym stosowania pewnych leków. Wśród farmaceutyków sprzyjających powstawaniu takiego koloru moczu jest np. tzw. furagina, czyli furazydyna, substancja aktywna o właściwościach antybakteryjnych na infekcje układu moczowego spowodowanych obecnością Salmonelli czy Escherichia coli. Wiele leków i produktów spożywczych może zawierać również dodatkowo barwniki farmaceutyczne, których działanie wpływa na zabarwienie moczu.

Pomarańczowy mocz w przebiegu zapalenia pęcherza i innych chorób

W przebiegu zapalenia pęcherza moczowego i niektórych chorób nerek (kamieni nerkowych, niewydolności nerek) pomarańczowy mocz jest powszechnie występującym objawem. Może dziać się tak ze względu na zaburzenia procesu filtracji i innych etapów produkcji moczu na przykład w wyniku obecności infekcji bakteryjnej. Dodatkowo kolor mogą nasilać leki stosowane w trakcie leczenia czy towarzyszące odwodnienie organizmu.

Pomarańczowa barwa moczu może wiązać się także z niektórymi chorobami wątroby i układu trawienia. Doświadcza się niekiedy zmiany koloru moczu w wyniku nieprawidłowo przebiegającego procesu wydalania z moczem bilirubiny, nadającej mu ciemna barwę, ale także stosowania środków przeczyszczających. Sprzyjające powstawaniu pomarańczowego moczu są też częste biegunki.

Pomarańczowy mocz w ciąży

W ciąży łatwo możesz odwodnić organizm nie tylko niewystarczającą podażą wody. Sprzyjają temu także wymioty i biegunki. Kolor moczu może się zmienić również w wyniku tzw. żółtaczki ciążowej. Jej istotą są zaburzenia czynności wątroby w wyniku działania hormonów płciowych czy leków.

Pomarańczowy mocz u dziecka

Możesz go obserwować w wyniku działania czynników podobnych jak te, które wywołują ściemnienie moczu u dorosłych, czyli pora dnia, infekcje, leki. U najmłodszych duże znaczenie ma jednak dieta, w tym rodzaj mleka (naturalne lub modyfikowane), regularność posiłków, okres przejścia na karmienie z butelki czy zmiana mleka modyfikowanego.

Autor: Agata Oleszkiewicz

Bibliografia

1. P. Gajewski, Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych 2022/2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021.
2. M. Hartleb, Interpretacja badań laboratoryjnych w chorobach wątroby, Wydawnictwo Continuo, Wrocław 2019.
3. W. Traczyk, Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa 2007.

D. Ryan, D.A. Kass, Abnormal urine color, „Southern Medical Journal” 2012, nr 105.

Oceń artykuł