Poznaj przyczyny pocenia się w nocy bez gorączki

Nocne poty, czyli nadmierne pocenie się podczas snu, to uciążliwy problem. Choć często nadmierna potliwość w czasie snu kojarzona jest z gorączką, to warto wiedzieć, że nie zawsze te dwa problemy występują jednocześnie. W artykule przyjrzymy się różnym przyczynom nocnych potów bez gorączki, a także ich potencjalnym skutkom zdrowotnym.

Co to są nocne poty?

Nocne poty to zjawisko, które polega na intensywnym poceniu się w nocy, niezwiązanym z wysoką temperaturą otoczenia. Osoby doświadczające tego problemu często budzą się w mokrej pościeli i odczuwają dyskomfort. Zjawisko to może być sporadyczne lub występować regularnie, co może prowadzić do zaburzeń snu i ogólnego spadku jakości życia.

Przyczyny nocnych potów

Nocne poty mogą mieć wiele przyczyn, zarówno fizjologicznych, jak i psychologicznych.

Hormonalne przyczyny nocnych potów

Hormony odgrywają kluczową rolę w regulacji wielu procesów w organizmie, a ich zaburzenia mogą prowadzić do nocnych potów. Jest to zauważalne szczególnie w czasie menopauzy – kobiety często doświadczają uderzeń gorąca, które mogą z kolei prowadzić do nocnych potów. Zmiany hormonalne związane z menopauzą powodują, że organizm reaguje na różne bodźce intensywnie. Innym powodem występowania nocnych potów związanym z hormonami może być nadczynność tarczycy. To stan, w którym gruczoł tarczowy produkuje zbyt dużo hormonów. Może to prowadzić do przyspieszenia metabolizmu i nadmiernej potliwości, w tym nocnych potów.

Psychologiczne przyczyny nocnych potów

Stres i lęk mogą mieć istotny wpływ na zdrowie fizyczne, w tym na poziom potliwości. W sytuacjach stresowych organizm uwalnia hormony, które mogą prowadzić do zwiększonego wydzielania potu. Osoby zmagające się z chronicznym stresem mogą doświadczać nocnych potów jako objawu tego stanu.

Również zaburzenia lękowe, takie jak fobie czy napady paniki, mogą manifestować się w postaci nocnych potów. Osoby cierpiące na lęki często mają trudności z zasypianiem i mogą budzić się w nocy zlane potem.

Infekcje jako przyczyna nocnych potów

Infekcje mogą być kolejnym czynnikiem prowadzącym do nocnych potów, nawet w przypadku braku gorączki. Dotyczy to m.in. grypy czy przeziębienia. Choć zwykle towarzyszy im gorączka, w niektórych przypadkach objawy mogą być łagodniejsze. Bakterie, takie jak te wywołujące zapalenie płuc czy gruźlicę, także mogą powodować pocenie się w nocy, choć przeważnie infekcje tego typu przebiegają jednak z gorączką.

Metaboliczne przyczyny nocnych potów

Zaburzenia metaboliczne mogą wpływać na potliwość, a ich objawy mogą obejmować pocenie się w nocy bez gorączki. Dotyczy to np. osób z cukrzycą, szczególnie doświadczających hipoglikemii. Niedobór glukozy we krwi może prowadzić do nadmiernej potliwości, a także do innych objawów, takich jak drżenie, osłabienie czy zawroty głowy.

Chłoniak Hodgkina

Nocne poty są jednym z charakterystycznych objawów chłoniaka Hodgkina (HL) i mogą stanowić część tzw. objawów B, które są istotne zarówno w diagnozowaniu, jak i ocenie zaawansowania choroby. Poza nocnymi potami objawy B obejmują: gorączkę (często przerywaną, typu Pel-Ebstein), niewyjaśnioną utratę masy ciała (>10% w ciągu 6 miesięcy).

Poty mogą występować przez tygodnie lub miesiące przed postawieniem diagnozy. Towarzyszą im: powiększenie węzłów chłonnych (często bezbolesne, głównie na szyi, pod pachami lub w pachwinach), osłabienie i zmęczenie, świąd skóry, czasami ból węzłów chłonnych po spożyciu alkoholu.

Czynniki środowiskowe

Pocenie się w nocy bez gorączki może być związane z różnymi aspektami stylu życia, które wpływają na temperaturę ciała lub reakcje organizmu. Nocne poty spowodować może zbyt wysoka temperatura panująca w sypialni – gorące lub duszne pomieszczenie. Problem nasila używanie ciężkich kołder lub materiałów, które nie przepuszczają powietrza i/lub niewłaściwy strój do spania – ubrania wykonane z materiałów syntetycznych, które zatrzymują ciepło. Intensywny wysiłek fizyczny późnym wieczorem może podwyższyć temperaturę ciała i powodować nocne poty. Nadmierne pocenie się nocą może być związane ze spożywaniem ostrych przypraw, alkoholu lub kofeiny przed snem. Na termoregulację organizmu mogą wpłynąć nieregularne godziny snu i brak higieny snu, oraz nieregularne godziny pracy lub zakłócony rytm dobowy.

Inne przyczyny nocnych potów

Oprócz wymienionych wcześniej przyczyn istnieje wiele innych czynników, które mogą prowadzić do pocenia się w nocy bez gorączki. Należą do nich m.in. niektóre leki, w tym antydepresanty, które mogą powodować nadmierną potliwość jako efekt uboczny. Osoby przyjmujące takie leki powinny skonsultować się z lekarzem w celu oceny ich wpływu na organizm. Innym powodem nocnych potów mogą być reakcje alergiczne. Osoby z alergiami powinny zwracać uwagę na to, co spożywają i jakie substancje chemiczne mogą wywoływać niepożądane reakcje.

Diagnostyka nocnych potów

Jeśli nocne poty stają się regularnym problemem, warto udać się do lekarza, nawet jeśli nie towarzyszy im gorączka. Odpowiednia diagnostyka może pomóc w ustaleniu przyczyny nadmiernej potliwości.

Wywiad lekarski

Podczas wizyty lekarz przeprowadzi szczegółowy wywiad, aby poznać historię medyczną pacjenta oraz inne objawy, które mogą towarzyszyć poceniu się w nocy bez gorączki. Lekarz zapyta o m.in. częstotliwość i intensywność pocenia się, objawy towarzyszące (zmęczenie, utrata masy ciała, kaszel, niepokój), choroby przewlekłe i rodzinne obciążenia (np. cukrzyca, nowotwory, zaburzenia hormonalne). Zada też pytania o przyjmowane leki (np. antydepresanty, leki przeciwbólowe), prowadzony styl życia (alkohol, stres, dieta), warunki snu (temperatura w pokoju, rodzaj pościeli). Lekarz zazwyczaj zleca szereg badań, opierając się na wywiadzie i obserwacji objawów towarzyszących. 

Badania diagnostyczne

W zależności od podejrzeń lekarz może zlecić różne badania. Zaczyna od badań krwi. Podstawowym jest morfologia z rozmazem (wykrywa anemię, infekcje, choroby zapalne lub nowotworowe), stężenie glukozy we krwi (wykluczenie cukrzycy lub hipoglikemii – niski poziom cukru), oraz ocena stanu zapalnego w organizmie (CRP, OB). 

Przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy zlecone są badania oceniające pracę tego gruczołu (TSH, FT3, FT4). W przypadku ryzyka innych zaburzeń hormonalnych oznacza się poziom: kortyzolu (wykluczenie zespołu Cushinga lub nadczynności nadnerczy), testosteronu i estrogenów (przy podejrzeniu zaburzeń hormonalnych, zwłaszcza u kobiet w okresie menopauzy), prolaktyny (zaburzenia hormonalne związane z przysadką mózgową).

Jeśli lekarz uzna za stosowne, badane są funkcje wątroby i nerek (ALAT, ASPAT, kreatynina, mocznik) oraz elektrolity (sód, potas, wapń). 

Przeczytaj więcej o badaniu poziomu sodu w organizmie.

Informacji pomocnych w ustaleniu przyczyny pocenia się w nocy bez gorączki dostarczyć mogą badania obrazowe. RTG klatki piersiowej wykrywa zmiany w płucach (np. gruźlica, nowotwory), USG jamy brzusznej wykonuje się w przypadku podejrzenia chorób narządów wewnętrznych. Tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) zlecane są, jeśli istnieje podejrzenie chorób nowotworowych lub przewlekłych.

Leczenie nocnych potów

Leczenie nocnych potów zależy od ustalonej przyczyny. W przypadku problemów hormonalnych lekarz może zalecić terapię hormonalną, natomiast podczas infekcji konieczne może być podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych. Jeśli zaś nocne poty spowodowane są lekami, lekarz może zalecić ich zmianę lub dostosowanie dawki. Ważne jest, aby nie przerywać leczenia samodzielnie, tylko skonsultować się z lekarzem. Wprowadzenie zmian w stylu życia, takich jak unikanie stresu, zdrowa dieta oraz regularna aktywność fizyczna, może pomóc w redukcji nocnych potów. Ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków do snu. Zadbaj o to, aby sypialnia była odpowiednio przewietrzona i miała komfortową temperaturę. Unikaj zbyt ciepłych kołder i piżam.

A: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Bibliografia

1. O. Jabłonowska, A. Woźniacka, B. Dziankowska-Bartkowiak, Hyperhidrosis: causes and treatment options, „Przegląd Dermatologiczny” 2020, nr 107, s. 246–256.
2. H. Martynowicz, G. Mazur, Poty nocne – o czym mogą świadczyć, jak pokierować pacjenta, „Medycyna po Dyplomie” 2021, nr 10. Online: https://podyplomie.pl/medycyna/36809,poty-nocne-o-czym-moga-swiadczyc-jak-pokierowac-pacjenta?srsltid=AfmBOoqLPFl4fIEpxPpQKQCPeW2OSqfRD4ZAqdBb0FV45lBVugVS9afd [dostęp: 20.12.2024].

---