Prawidłowe ciśnienie krwi – jakie są normy?

Podwyższone ciśnienie to ryzyko wystąpienia wielu chorób i jedna z najczęstszych przyczyn zgonu. Aby mieć pewność, że ciśnienie jest w normie, należy poddawać je stałej kontroli. Ciśnienie tętnicze można mierzyć w warunkach domowych, u lekarza pierwszego kontaktu lub w aptece. Jakie są normy ciśnienia krwi? Kiedy masz do czynienia z nadciśnieniem tętniczym?

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najpowszechniejszych schorzeń w społeczeństwach rozwiniętych. Częstotliwość, z jaką występuje, wzrasta wraz z wiekiem, i u osób powyżej 60. roku życia jest dosyć powszechne. Z tego powodu powinieneś regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze krwi, szczególnie jeśli towarzyszą Ci inne choroby. 

Co to jest ciśnienie tętnicze?

Ciśnienie tętnicze jest siłą, z jaką krew napiera na ścianki tętnic. Jeśli siła ta jest zbyt duża, doprowadza do ich uszkodzeń. Ciśnienie tętnicze ma różne wartości i zależy od tego, czy w danym momencie jesteś w stanie spoczynku, czy znajdujesz się w sytuacji wywołującej stres, czy intensywnie w danym momencie ćwiczysz bądź pracujesz. Ciśnienie krwi zależy od siły, z jaką serce pompuje krew do naczyń, oraz od elastyczności ścian naczyń krwionośnych. Dzięki krążeniu krwi w organizmie i pompowaniu jej pod pewnym ciśnieniem możliwe jest zaopatrywanie całego organizmu w niezbędne substancje odżywcze oraz w tlen.

Wartość ciśnienia jest kluczowa dla zdrowia. Optymalne ciśnienie tętnicze krwi wynosi poniżej  120/80mmHg [1]. Jeśli ciśnienie krwi jest zbyt niskie, może dochodzić do niedotlenienia organizmu. Z kolei zbyt wysokie ciśnienie, zwane nadciśnieniem tętniczym, uszkadza naczynia krwionośne, prowadzi do powikłań i wielu chorób. Pomiaru ciśnienia krwi dokonuje się za pomocą ciśnieniomierza. Otrzymane wartości mierzy się w milimetrach słupa rtęci (mmHg).

Ciśnienie tętnicze krwi dzieli się na skurczowe i rozkurczowe. Skurczowe jest pomiarem nacisku oddziaływania krwi na naczynia krwionośne w trakcie skurczu serca, a rozkurczowe w trakcie rozkurczu serca, czyli kiedy jest ono najniższe. Różnica pomiędzy ich wartościami nazywana jest ciśnieniem tętna. Różnica zbyt wysoka (przekraczająca 55 mmHg), szczególnie u osób powyżej 60. roku życia, jest alarmująca i wymaga szybkiej diagnostyki lekarskiej. 

Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?

Regularna kontrola ciśnienia tętniczego krwi jest ważna, szczególnie w przypadku występowania wielu chorób lub w późnym wieku. Osoby z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym powinny wykonywać takie badanie nawet kilka razy w ciągu dnia. Zdrowym zaleca się sprawdzanie ciśnienia przynajmniej raz w roku. Jak wykonać pomiar ciśnienia w warunkach domowych? Na rynku dostępne są różnego rodzaju urządzenia pomiarowe. W domu najlepiej sprawdzi się automatyczny ciśnieniomierz elektroniczny. W sklepach i aptekach urządzenia są dostępne w różnych wielkościach i cenach. Do każdego urządzenia powinna być dołączona instrukcja obsługi. Jeśli nie chcesz kupować urządzenia do domu, możesz poprosić o zmierzenie ciśnienia w najbliższej aptece lub w punkcie zdrowia.

Aby prawidłowo zmierzyć ciśnienie, należy przestrzegać kilku ważnych zasad, wspólnych dla wszystkich urządzeń:

• na godzinę przed pomiarem nie pij kawy, nie pal papierosów i nie pij mocnej herbaty,
• mierz ciśnienie przed zażyciem leków,
• ciśnienie mierz rano i wieczorem o stałych porach,

• rano ciśnienie mierz na czczo, wieczorem przed kolacją lub 2 godziny po kolacji,
• wynik zapisuj, aby przedstawić lekarzowi podczas wizyty lub teleporady,

• po większym wysiłku odczekaj co najmniej 10 minut,
• przed badaniem odpocznij i się zrelaksuj,
• usiądź w wygodnej, wyprostowanej pozycji na krześle,
• weź kilka głębokich oddechów i rozluźnij całe ciało. 

Kiedy jesteś już w gotowości do badania, załóż mankiet ciśnieniomierza na ramię; dolna krawędź mankietu powinna znajdować się około 1,5 cm nad łokciem. Powinien on także znajdować na tym samym poziomie co serce. Podczas pomiaru nie rozmawiaj i nie ruszaj się.

Jakie ciśnienie krwi jest prawidłowe? 

Prawidłowe ciśnienie krwi zależy od wieku, przebiegu chorób, trybu życia, a nawet płci. Przyjęto jednak pewne normy, którymi lekarze posługują się we współczesnej medycynie. Kiedy wartości ciśnienia tętniczego są prawidłowe, a kiedy mogą świadczyć o występowaniu nieprawidłowości ze strony niektórych narządów lub układów? Idealne ciśnienie wynosi 120/80 mm Hg, z kolei nadciśnienie tętnicze lekarz rozpoznaje wtedy, gdy trzy kolejne wyniki wynoszą więcej niż 140/90 mm Hg [1]. W takiej sytuacji musisz zgłosić się do lekarza na niezwłoczną konsultację. 

Ogólnie rzecz ujmując, ciśnienie tętnicze w zakresie normy dzieli się na:

• optymalne: < 120 i < 80 mmHg;
• prawidłowe: 120–129 i 80–84 mmHg;
• wysokie prawidłowe: 130–139 i 85–89 mmHg [1].

Jeśli ciśnienie jest wysokie lub poza normą, może być to spowodowane takimi czynnikami, jak: duża ilość soli w diecie, otyłość, skłonność dziedziczna, starzenie się organizmu lub choroby układu sercowego. Jeśli niepokoi Cię wartość ciśnienia tętniczego krwi, warto zrobić sobie dodatkowo morfologię krwi i skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu dalszej diagnostyki.

Prawidłowe ciśnienie i puls w ciąży

Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi u przyszłej mamy? Powinno zawierać się w przedziale pomiędzy 90/60 a 135/85 mmHg [1]. Wartości wyższe muszą być traktowane bardzo poważnie i skłaniają lekarza prowadzącego do dalszej diagnostyki w kierunki nadciśnienia tętniczego. Niższe ciśnienie bywa przyczyną gorszego samopoczucia: zawrotów głowy, zmęczenia, osłabienia. Należy jednak pamiętać, że regułą jest, że we wczesnej ciąży ciśnienie tętnicze spada w stosunku do wartości mierzonych przed zajściem w ciążę. 

W ciąży ciśnienie tętnicze jest jednym z parametrów regularnie kontrolowanych podczas wizyt lekarskich. Jeśli wartości są nieprawidłowe, lekarz zaleca najczęściej regularną kontrolę ciśnienia w warunkach domowych i prowadzenie dzienniczka z pomiarami, który analizowany jest na kolejnej wizycie. W przypadku nieprawidłowych wyników, szczególnie wskazujących nadciśnienie, zaleca się dalszą diagnostykę i kontrolę organizmu kobiety.

Autor: Marta Skrzypek

Weryfikacja merytoryczna: Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. Ciśnienie pod kontrolą, online: https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/cisnienie-pod-kontrola.
2. C. Galler, Choroby serca i układu krążenia, tłum. A Kułak, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2011.
3. M. Jarosz, W. Respondek, Nadciśnienie tętnicze, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2019.

Oceń artykuł