Pryszcze na twarzy – co powoduje nieestetyczne zmiany u dzieci i dorosłych?

Wbrew pozorom pryszcze na twarzy nie są problemem, z którym zmaga się wyłącznie młodzież w okresie dojrzewania. Wypryski pojawiają się także u osób dorosłych. Nie zawsze jest to konsekwencja zmian hormonalnych, jak to ma miejsce w trądziku pospolitym. Na szczęście, rozpoznawszy przyczynę pojawienia się krostek na brodzie, policzkach czy czole, można skutecznie zlikwidować ten nieestetyczny mankament, choć walka ta jest czasochłonna i wymaga dużego wysiłku oraz regularności.

Pryszcze na brodzie, policzkach i czole w trądziku pospolitym

Trądzik pospolity to jedna z najpowszechniej występujących dermatoz. Zmaga się z nim przede wszystkim dojrzewająca młodzieży pomiędzy 14. a 19. rokiem życia. Pryszcze na czole, brodzie i policzkach coraz częściej są jednak spotykane u osób dorosłych (także tych po 50. roku życia).

Przyczyną nieestetycznych krost na twarzy jest nadprodukcja sebum przez gruczoły łojowe. To właśnie dlatego wypryski pojawiają się przede wszystkim na tych partiach twarzy, gdzie ujść gruczołów jest najwięcej, czyli w tzw. strefie T – na czole, nosie i brodzie. Dermatoza może mieć postać:

• zaskórników zamkniętych (podskórnych pryszczy na brodzie, czole, policzkach i nosie),
• zaskórników otwartych z wyraźnym ujściem,
• grudek, wyraźnie wyczuwalnych pod powierzchnią palców,
• nacieków zapalnych,
• guzków, 
• cyst.

Sama produkcja sebum nie jest groźna. Okazuje się wręcz pożądana, ponieważ zabezpiecza skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, ale i zapewnia właściwe nawilżenie. Jeśli jednak łój wytwarzany jest w nadmiernej ilości, wówczas może dojść do zablokowania ujścia mieszkowo-włosowego. Bez odpowiedniego planu pielęgnacji cery, w tym przede wszystkim bez stosowania kosmetyków złuszczających i normalizujących, powstają mikrozaskórniki, które z czasem przekształcają się w otwarte i zamknięte zaskórniki, aż wreszcie w krosty zapalne czy wręcz w ropne pryszcze. Te ostatnie mogą pozostawić po sobie trwały ślad w postaci blizn. Właśnie dlatego warto rozpocząć walkę z trądzikowymi krostkami na twarzy w jak najwcześniejszym stadium dermatozy.

Pryszcze na policzkach, brodzie i czole jako objaw alergii

Objawy alergii, które najczęściej możesz zaobserwować na twarzy, to:

• krostki,
• kaszka,
• grudki,
• wypryski wypełnione płynem surowiczym,
• wypryski wypełnione wydzieliną ropną.

Nietrudno pomylić powstałe zmiany z trądzikiem. Tutaj jednak przyczyną nie są przemiany hormonalne czy nadprodukcja sebum przez gruczoły łojowe, ale kontakt z haptenami lub białkami. Aby mieć pewność, że zmagasz się z alergią, a nie z trądzikiem, udaj się do laboratorium, gdzie analityk na podstawie próbki krwi oznaczy obecność przeciwciał w surowicy i tym samym potwierdzi alergię.

Alergiczne krosty na czole czy policzkach mogą pojawić się po bezpośrednim kontakcie z uczulającą substancją. Czynnikami wywołującymi okazują się m.in. nikiel i chrom, z których często produkowana jest biżuteria. Swędzące, małe krostki na twarzy mogą też być wynikiem stosowania kosmetyków z uczulającymi substancjami czy niektórych antybiotyków.

Nie zawsze małe krostki na twarzy są formą alergii kontaktowej. Niekiedy jest to objaw spożycia uczulających produktów spożywczych. Szczególnie alergizujące są:

• mleko krowie,
• jaja,
• ryby, skorupiaki i mięczaki,
• orzechy,
• soja i pszenica,
• owoce cytrusowe.

Organizm reagujący nadwrażliwie zaczyna wytwarzać przeciwciała i uwalniać histaminę. To właśnie ona jest głównym sprawcą powstawania miejscowych stanów zapalnych. Jeśli więc wypryski na brodzie wywołują świąd lub pieczenie, a dodatkowo pojawiają się nagle, możesz mieć niemal pewność, że zmagasz się z alergią.

To jednak nie wszystko! Krosty na policzkach czy na innych partiach ciała mogą być spowodowane alergią wziewną. Wówczas przedostające się do płuc alergeny wywołują nadwrażliwą reakcję organizmu. Najczęstszym powodem tej formy uczulenia są pyłki. Dlatego problem nasila się w okresie wiosny, gdy drzewa i trawy zaczynają pylić.

Pryszcze na twarzy małego dziecka 

Krosty na twarzy u dziecka, które dopiero co przyszło na świat, budzą sporo emocji u świeżo upieczonych rodziców. Wszak skóra niemowlęcia, która miała być nieskazitelnie gładka, wcale taka nie jest. To konsekwencja wciąż trwającego procesu jej dojrzewania. Nadal nie ma szczelnej bariery naskórkowej, termoregulacja nie jest w pełni ustabilizowana, a gruczoły potowe i łojowe nie są do końca rozwinięte. W takich warunkach wysoka i zimna temperatura oraz promieniowanie słoneczne wywierają silniejszy wpływ na skórę, która dodatkowo szybciej traci wilgoć. Nietrudno wówczas o pojawienie się wyprysków na czole, nosie, policzkach czy brodzie.

Na szczęście większość zmian na ciele dziecka ma łagodny przebieg i przemijający charakter. Nawet jeśli wyglądają one groźnie, to w istocie takie nie są. Wszelkie obawy skonsultuj jednak z pediatrą. Nie tylko dla własnego spokoju, ale przede wszystkim po to, by wykluczyć ewentualne poważniejsze dermatozy, które wymagałyby wdrożenia odpowiednich metod terapeutycznych.

Krostki na brodzie u dziecka mogą mieć wiele różnych postaci. Do często spotykanych należy przerost gruczołów łojowych. Wypryski na policzkach, górnej wardze i nosie mają wówczas postać żółtych grudek. Zwykle samoistnie znikają w ciągu pierwszych miesięcy życia dziecka.

Jeśli zaobserwujesz białe krostki na twarzy noworodka lub niemowlęcia – najprawdopodobniej są to prosaki, czyli cysty ulokowane pod naskórkiem, które powstają przez zbyt intensywne rogowacenie ujść mieszków włosowych. Wówczas wydzielina gruczołów łojowych zostaje zamknięta, co skutkuje powstawaniem drobnych, białych lub żółtawych krost na czole, policzkach i nosie. Z czasem ulegają one samoistnemu złuszczeniu, bez konieczności interwencji medycznej.

Trądzik noworodkowy pojawia się w pierwszych dniach życia i w 20 proc. przypadków ma łagodny przebieg. Zamknięte zaskórniki, torbiele, wykwity i krosty na brodzie, policzkach oraz czole powstają w konsekwencji oddziaływania hormonów androgenowych, przeniesionych od matki jeszcze w jej łonie. Najczęściej zmiany ustępują po dostosowaniu metod pielęgnacji skóry do potrzeb dziecka. Niekiedy jednak konieczne jest wdrożenie bardziej zaawansowanych metod terapii. Dlatego też, gdy zauważysz na ciele malucha drobne krostki na twarzy, skonsultuj zmiany z pediatrą.

A: Katarzyna Grzyś-Kurka

Bibliografia

1. M. Biegaj, Trądzik pospolity i jego leczenie, „Kosmetologia Estetyczna” 2017, vol. 6, nr 2, s. 155–158.
2. R. Śpiewak, Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie, „Alergia, Astma, Immunologia” 2007, nr 12 (3), s. 109–127.
3. K. Wolff i in., Atlas i zarys dermatologii klinicznej, t. 1, tłum. D. Krasowska, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2014.
4. K. Marek, Alergia pokarmowa u dzieci, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2013, vol. 7, nr 6, s. 349–354.
5. M. Czarnecka-Operacz, A. Sadowska-Przytocka, Klasyczne zmiany skórne u noworodków jako trudny problem w codziennej praktyce klinicznej, https://podyplomie.pl/pediatria/25560,klasyczne-zmiany-skorne-u-noworodkow-jako-trudny-problem-w-codziennej-praktyce-klinicznej, dostęp: 10.05.2022 r.

Oceń artykuł