Badanie obecności przeciwciał odpornościowych, znane także pod nazwą testu Coombsa, polega na określeniu we krwi obecności przeciwciał przeciwko erytrocytom (krwinkom czerwonym), która może być przyczyną hemolizy. Test Coombsa ma zastosowanie głównie u kobiet ciężarnych i wielokrotnych biorców krwi. Dlaczego?
Co to jest test Coombsa?
Test Coombsa, czyli badanie obecności przeciwciał odpornościowych, polega na określeniu we krwi obecności przeciwciał przeciwko erytrocytom (krwinkom czerwonym), która może być przyczyną hemolizy. Choroba wywołana przez destrukcję erytrocytów przez krążące przeciwciała skierowane przeciwko nim nosi nazwę niedokrwistości autoimmunohemolitycznej. Test Coombsa ma zastosowanie głównie u kobiet ciężarnych i wielokrotnych biorców krwi.
Konflikt serologiczny – na czym polega?
Konfliktem serologicznym określa się sytuację, w której występuje niezgodność grup krwi między matką a płodem. Najgroźniejsza w skutkach jest niezgodność w układzie Rh. Występuje, kiedy matka jest RhD(-), a dziecko w jej łonie – RhD(+). Istotną kwestią jest, iż do syntezy przeciwciał anty-D dochodzi, dopiero gdy do krwiobiegu matki przedostanie się pewna ilość krwi dziecka.
W praktyce oznacza to, iż pierwsza, prawidłowo przebiegająca ciąża nie powoduje zwykle wystąpienia konfliktu z uwagi na fakt, iż krew matki i krew dziecka nie kontaktują się ze sobą. Do kontaktu z krwią dziecka i wytworzenia przeciwciał odpornościowych może natomiast dojść w trakcie porodu. Skutkuje to niekiedy wystąpieniem choroby hemolitycznej noworodka z kolejnej ciąży, kiedy przeciwciała anty-D matki powodowały opłaszczenie i niszczenie krwinek czerwonych dziecka.
Odczyn Coombsa – rodzaje badań
Wyróżnia się dwa rodzaje badań obecności przeciwciał odpornościowych:
- pośredni odczyn Coombsa, czyli pośredni test antyglobulinowy – ma na celu wykrycie przeciwciał odpornościowych u osoby, która mogła je wytworzyć na skutek kontaktu z krwią innej osoby, oraz określenie rodzaju występujących alloprzeciwciał. Pośredni test antyglobulinowy wykonuje się w przypadku kobiet będących w ciąży, kobiet po przebytych poronieniach, osób z transfuzją krwi w wywiadzie, u których może zajść potrzeba kolejnego przetoczenia krwi,
- bezpośredni odczyn Coombsa, czyli bezpośredni test antyglobulinowy, jest stosowany w przypadku podejrzenia choroby hemolitycznej noworodka lub przetoczenia krwi niezgodnej grupowo. Polega na wykrywaniu obecności immunoglobulin związanych z krwinkami czerwonymi pacjenta.
Kiedy należy badać odczyn Coombsa w ciąży?
Badanie przeciwciał odpornościowych do antygenów krwinek czerwonych powinno się wykonać:
- u każdej kobiety spodziewającej się dziecka jak najszybciej od rozpoznania ciąży,
- między 21. a 26. tygodniem ciąży – u kobiet RhD ujemnych, u których nie wykryto przeciwciał w pierwszym badaniu,
- między 27. a 32. tygodniem ciąży – u każdej kobiety, niezależnie od obecności Rh, u której w poprzednich badaniach nie wykryto przeciwciał.
Autor: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia
- Neumeister B. i in., Diagnostyka laboratoryjna, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013, s. 567–571.
- Theis S., Hashmi M., Coombs Test, StatPearls, 2021, dostęp online: maj 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547707/.
Na czym polega badanie przeciwciał przeciw receptorom TSH? Poprzedni wpis 