Przerost prostaty – co oznacza?

Przerost prostaty to potoczne określenie rozrostu tego narządu. Prostata, zwana również sterczem lub gruczołem krokowym otacza cewkę moczową mężczyzny i jest umiejscowiona pod pęcherzem moczowym. Ma wielkość orzecha włoskiego, a wydzielany przez nią płyn stanowi ważny składnik męskiego nasienia. Dowiedz się, na czym polega rozrost prostaty i w jaki sposób można go zdiagnozować!

W jaki sposób diagnozowany jest łagodny rozrost prostaty?

Rozrost gruczołu krokowego to najczęściej występujące schorzenie tego narządu. Częstość jego występowania rośnie wraz z wiekiem. Po 50 roku życia narząd ten zaczyna stopniowo zwiększać swoją objętość. Szacuje się, że nawet u 80% mężczyzn po 75 roku życia można stwierdzić przerost prostaty, jednak nie u każdego z nich daje on objawy. Symptomy, w postaci utrudnionego oddawania moczu występują u 50% mężczyzn w tym wieku.

Częstsze niż zwykle oddawanie moczu, nagłe parcie na mocz, uczucie jego zalegania po mikcji czy też jego przerywany strumień, to tylko niektóre z objawów mogących sugerować rozrost gruczołu krokowego. Niezależnie od obecności lub braku tych objawów, każdy mężczyzna po ukończeniu 50. roku życia powinien raz do roku oznaczać w osoczu krwi żylnej stężenie swoistego antygenu sterczowego, PSA, (ang. Prostate Specific Antigen). PSA jest specyficznym dla prostaty białkiem wydzielanym przez gruczoł krokowy do krwi. Jego stężenie we krwi zależne jest od objętości produkującego go gruczołu. Dzięki temu może posłużyć do diagnostyki chorób rozrostowych tego narządu. Jednak, ze względu na to, że do wzrostu stężenia PSA w surowicy krwi dochodzi również z innych powodów, w interpretacji wyników pomiarów we krwi zawsze należy brać pod uwagę dolegliwości zgłaszane przez pacjenta oraz jego wiek.

Kiedy dochodzi do wzrostu stężenia PSA?

Do wzrostu stężenia PSA we krwi dochodzi również w raku prostaty, na skutek zapalenia lub urazu gruczołu krokowego, a także w zakażeniach układu moczowo-płciowego. Diagnostyką i leczeniem rozrostu gruczołu krokowego zajmuje się lekarz urolog. Badanie per rectum oraz ultrasonograficzna ocena narządów męskiej miednicy mniejszej, pozwalają na rozpoznanie łagodnego rozrostu prostaty. W razie podejrzenia procesu nowotworowego konieczne jest wykonanie biopsji prostaty.

Rozrost gruczołu krokowego i związane z nim zaleganie moczu w pęcherzu moczowym zwiększa ryzyko zakażenia dróg moczowych. Dlatego każdy mężczyzna, który zgłasza objawy związane z powiększeniem się prostaty, powinien mieć wykonane badanie ogólne moczu. Nie dość, że te dwa schorzenia często ze sobą współistnieją, to dolegliwości związane z zakażeniem układu moczowego – częstomocz oraz ból w okolicy nadłonowej przypominają te występujące u mężczyzn z przerostem prostaty.

Jakie są przyczyny łagodnego przerostu gruczołu krokowego?

Częstość występowania łagodnego rozrostu gruczołu krokowego rośnie wraz z wiekiem. Jednak nie u każdego mężczyzny wzrost objętości tego narządu daje objawy. Starzenie się społeczeństwa, wzrastająca świadomość zdrowotna, a także większy dostęp do świadczeń diagnostycznych, sprawia, że przerost prostaty rozpoznawany jest coraz częściej. Jednak wymaga on leczenia, tylko wówczas kiedy jest objawowy.

Objawy rozrostu gruczołu krokowego

Powiększająca się prostata zaczyna stopniowo uciskać na przebiegającą w jej centrum cewkę moczową, doprowadzając do jej zwężenia. Konsekwencją tego jest zaburzenie odpływu moczu z pęcherza moczowego. Do charakterystycznych objawów rozrostu gruczołu krokowego należą:

słaby lub przerywany strumień moczu, który może być również oddawany kroplami, szczególnie pod koniec;
długie wizyty w toalecie;
problemy z rozpoczęciem mikcji;
uporczywe uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza z moczu – zaleganie moczu;
częste oddawanie małych ilości moczu, zwłaszcza w godzinach nocnych;
parcia naglące, wymagające natychmiastowego udania się do toalety.

Dolegliwości narastają stopniowo przez długie lata, doprowadzając do spadku komfortu życia. Najgroźniejszą konsekwencją rozrostu prostaty jest całkowite zatrzymanie przepływu moczu. Gruczoł krokowy zwiększając swoją objętość, doprowadza do całkowitej niedrożności cewki moczowej. Skutkuje to stopniowym przepełnieniem się pęcherza moczowego. Zalegający mocz doprowadza do rozciągnięcia pęcherza, co objawia się bólem w okolicy nadłonowej. Początkowo ból jest silny, jednak z czasem słabnie. Zalegający mocz stanowi doskonałą pożywkę dla bakterii, co sprzyja zakażeniom pęcherza moczowego. Zatrzymanie przepływu moczu jest przyczyną nefropatii zaporowej – mocz zaczyna wstecznie odpływać moczowodami do nerki, co zwiększa ryzyko odmiedniczkowego zapalenia nerek oraz rozwoju kamicy nerkowej. U części chorych w tej sytuacji, dochodzi do niekontrolowanego wypływu małych ilości moczu. Jest to tzw. nietrzymanie moczu z przepełnienia.

Czy da się zapobiec rozrostowi gruczołu krokowego?

Niestety odpowiedź na to pytanie brzmi przecząco. Jednak regularne wykonywanie oznaczenia stężenia PSA w osoczu krwi pozwala na wczesne wykrycie chorób gruczołu krokowego, w tym jego przerostu. Mężczyźni z rozpoznanym rozrostem gruczołu krokowego nie powinni bagatelizować objawów tego schorzenia, ponieważ problemy z odpływem moczu oraz nawracające zakażenia mogą prowadzić do poważnych komplikacji – zatrzymania moczu oraz nefropatii zaporowej. Przerost prostaty zwiększa ryzyko rozwoju raka gruczołu krokowego, dlatego tak ważne są regularne kontrole urologiczne.

Pomiary w surowicy krwi stężenia PSA (tzw. całkowitego), jego frakcji zwanej PSA wolnym wraz z wyliczeniem stosunku PSA wolnego do PSA całkowitego możesz wykonać w Diagnostyce. Zapraszamy!

Bibliografia:

nowotwory