Przyczyny i objawy niewydolności żylnej

Pajączki i ocieplenie skóry, uczucie ciężkości nóg – to tylko kilka dolegliwości, jakie może powodować niewydolność żylna. Choroba jest efektem złego działania zastawek żylnych, które zaburzają nurt krwi. Sprawdź, jakie mogą być inne objawy niewydolności żylnej i poznaj mechanizm ich powstawania.

Na czym polega przewlekła niewydolność żylna?

Jako niewydolność żylna określany jest stan, który polega na utrwalonych zaburzeniach odpływu krwi żylnej z kończyn, najczęściej dolnych. Jego wystąpienie jest związane głównie z nieprawidłowym działaniem układu żylnego, przede wszystkim zastawek żylnych. Niewydolność może mieć charakter nabyty lub wrodzony i dotyczyć żył powierzchownych, głębokich lub obu poziomów jednocześnie. Niewydolność żylna kończyn dolnych może także obejmować wszelkie stany przebiegające z utrudnieniem odpływu krwi żylnej i podwyższeniem spoczynkowego ciśnienia w naczyniach żylnych.

Od czasu trwania choroby, charakteru oraz głębokości zmian hemodynamicznych zależy to, jakie możesz odczuwać dolegliwości związane z obecnością refluksu żylnego. Jeśli zatem doświadczasz niepokojących objawów, takich jak: ocieplenie skóry podudzi, pajączki na wysokości uda czy uczucie mrowienia bądź ciężkości, nie wahaj się zgłosić się do lekarza i opowiedzieć mu o swoich obawach. Po analizie zebranych podczas wywiadu informacji może on zalecić specjalne badania w kierunku niewydolności żylnej, które będą pomocne w ocenie nasilenia procesów krzepnięcia krwi. Odwlekając decyzję o konsultacji medycznej, zwiększasz ryzyko postępu choroby. W znacznie zaawansowanej postaci niewydolność żylna może przebiegać jako tzw. zespół pozakrzepowy, czego konsekwencją są nawet stany zapalne i troficzne skóry oraz trudno gojące się owrzodzenia. 

Przyczyny problemu

Bezpośrednią przyczyną powodującą niewydolność żylną kończyn dolnych jest tzw. refluks żylny, czyli przepływ wsteczny krwi. W wyniku upośledzenia funkcji zastawek, a także dodatkowo osłabienia napięcia ścian naczynia dochodzi do zmiany kierunku nurtu krwi, czyli jej cofania się w układzie żylnym. W następstwie tego pojawiają się dodatkowe powikłania w postaci nadciśnienia żylnego i zmian w mikrokrążeniu.

Wśród mechanizmów warunkujących prawidłowy przepływ krwi, czyli taki, przez który nie pojawią się objawy niewydolności żylnej, wymienia się m.in.: ucisk na podeszwowy splot żylny, pompę stawu kolanowego, ruchy przepony, siłę ssącą serca czy elastyczność arterii. Jeśli więc w którymkolwiek z nich dojdzie do rozwoju procesów patologicznych, wpływających na ciśnienie żylne w obrębie układu żylnego kończyn dolnych, istnieje ryzyko niewydolności żylnej.

Ważnymi czynnikami w mechanizmie powstania choroby są uwarunkowania genetyczne i tryb życia, a także otyłość. Ryzyko zwiększają też m.in.: ciąża, przewlekłe zaparcia, terapie hormonalne, starszy wiek i płeć żeńska.

Przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych bywa utożsamiana z mechanizmami:

• pułapki leukocytarnej, która polega na powstawaniu zmian reologicznych krwi i przemieszczaniu się morfotycznych elementów krwi do ścian naczynia wskutek zastoju żylnego. W efekcie nasilona agregacja erytrocytów, płytek krwi i fibrynogenu tworzy skrzepy. Tam uwięzione, ulegają nieprawidłowym przemianom chemicznym i uwalniają mediatory stanu zapalnego, co w konsekwencji wpływa na napięcie ściany naczynia i zmianę mikrokrążenia;
• mankietów fibrynowych, czyli odkładania się fibrynogenu (białka o silnych właściwościach drażniących) w postaci blaszek poza światłem naczynia w wyniku zastoju krwi. Utworzony mankiet utrudnia wymianę gazową i prowadzi do uszkodzenia miejscowych tkanek;
• nadlepkości krwi wynikającej ze wzmożonego przenikania płynów z naczyń do otaczających tkanek.

Niewydolność żylna – objawy

Objawy przewlekłej niewydolności żylnej są bardzo różne. Ich nasilenie zależy od osobniczej wrażliwości i zaawansowania choroby. Niemniej najczęściej możesz doświadczyć uczucia dyskomfortu i ciężkości nóg, zwłaszcza po długim staniu czy siedzeniu, uporczywego świądu skóry podudzi, zwłaszcza w nocy, parestezji, czyli drętwienia, kurczy mięśni i bólu przebiegającego wzdłuż poszerzonej żyły.

Niewydolność zastawek żylnych stanowi przyczynę widocznych zmian. Niepokój mogą wzbudzić pajączki naczyniowe i podskórne wybroczyny. Jednym z charakterystycznych objawów są tzw. żylaki. W zależności od zajętej gałęzi żyły mogą różnić się wyglądem. Przewlekła niewydolność żylna powoduje też obrzęki na różnych wysokościach nóg.

Niewydolność żylna – stopnie

Ze względu na złożony mechanizm powstawania, przyczyny oraz objawy istnieje wiele klasyfikacji choroby. Jedną ze skal używanych do ustalenia stopnia przewlekłej niewydolności żylnej jest CEAP, oceniająca objawy kliniczne (C – clinical), czynniki etiologiczne (E – etiology), rozmieszczenie zmian anatomicznych (A – anatomy) oraz procesy patologiczne (P – pathology). W diagnostyce bierze się pod uwagę przede wszystkim: wygląd skóry kończyn dolnych, obecność obrzęków, teleangiektazje (zmiany pajączkowe), obecność żylaków i owrzodzeń. Ważne są ponadto: refluks, drożność żył i współistnienie innych patologii.

Autor: Agata Oleszkiewicz 

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian 

Bibliografia

1. J. Kasperczyk i in., Definicja, podział oraz diagnostyka przewlekłej niewydolności żylnej – część II, „Ginekologia Polska” 2013, nr 84.
2. Z. Krasiński i in., Przewlekła niewydolność żylna – epidemiologia i leczenie farmakologiczne, „Przegląd Flebologiczny” 2014, nr 22.
3. M. Żmudzińska, M. Czarnecka-Operacz, Przewlekła niewydolność żylna – aktualny stan wiedzy, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2005, nr 2.

Oceń artykuł