Spis treści:
Złuszczanie się naskórka, zwane keratynizacją, jest naturalnym i potrzebnym procesem. W jego wyniku stare komórki zostają zastąpione nowymi i tworzy się warstwa ochronna skóry. Całość trwa około 28 dni. Niekiedy dochodzi do zaburzenia cyklu życia komórek, a tym sposobem do nadmiernego rogowacenia się skóry.
Keratynizacja zachodzi u każdego zdrowego człowieka, dzięki czemu komórki mogą się odnawiać i nieustannie tworzyć warstwę ochronną skóry. Bywa jednak, że podział komórek ulega zaburzeniom w wyniku choroby, osłabienia organizmu lub nieodpowiedniej pielęgnacji. Wówczas skóra nadmiernie rogowacieje, a w skrajnych przypadkach powstaje stan zapalny. W takim wypadku trzeba udać się na konsultację lekarską.
Na czym polega rogowacenie skóry?
Rogowacenie skóry jest naturalnym procesem zachodzącym w obrębie naskórka. Polega na usuwaniu obumarłych komórek, które nie są już zdolne do podziału, przez nowo powstałe komórki. W wyniku tego procesu na skórze widoczne są suche, szorstkie obszary, wykazujące tendencję do łuszczenia się. Bywa, że naturalny proces łuszczenia się naskórka zostaje zaburzony w wyniku działania różnych czynników. Wówczas możesz zaobserwować nadmierne rogowacenie naskórka, co stanowi stan patologiczny, wymagający konsultacji dermatologicznej.
Nadmierne rogowacenie skóry można zaobserwować w wyniku:
- niewystarczającej pielęgnacji skóry (zbyt niskiego poziomu nawilżenia),
- zbyt szybkiego obumierania zrogowaciałych komórek (najczęściej na stopach, kolanach, łokciach),
- rogowacenia mieszkowego (tworzenia się czopów zbudowanych z keratyny w okolicach mieszków włosowych),
- stosowania preparatów powodujących nadmierne przesuszenie skóry,
- częstego kontaktu z detergentami,
- chorób przewlekłych (atopowego zapalenia skóry, reumatyzmu, cukrzycy),
- nadwagi (tarcia i ucisku),
- zbyt długich i gorących kąpieli.
Przesuszony naskórek wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Jeśli nie jesteś w stanie pomóc sobie domowymi sposobami, a rogowacenie obejmuje większe partie ciała, warto udać się po konsultację do dermatologa. W niektórych przypadkach intensywne rogowacenie może być przyczyną tworzenia się ran lub ognisk dla czynników chorobotwórczych. Jednym ze schorzeń, które wymagają leczenia, jest rogowacenie mieszkowe skóry.
Rogowacenie mieszkowe – co to takiego?
Rogowacenie okołomieszkowe jest schorzeniem, które dotyka w szczególności skórę owłosioną. Polega na nadmiernym gromadzeniu się keratyny w mieszkach włosowych. Musisz wiedzieć, że keratyna jest białkiem, które współtworzy strukturę włosów, paznokci oraz skóry. Przy zachowaniu prawidłowych funkcji naskórka keratyna jest wytwarzana podczas procesu rogowacenia. Efektem są gromadzące się martwe komórki, które łuszczą się i oddzielają po kilku tygodniach. W przypadku rogowacenia mieszkowego proces keratynizacji przebiega jednak w sposób nieprawidłowy – skóra staje się nadmiernie przesuszona, a wokół mieszków włosowych gromadzą się czopy rogowe, czyli szare grudki, które przypominają sporą gęsią skórkę.
W rogowaceniu mieszkowym prócz krostek rogowych możesz zauważyć:
- silne zaczerwienienie,
- wrastające włosy,
- swędzenie,
- pieczenie.
Na początku wykwity skórne są drobne i mało uciążliwe, ale z czasem tworzy się wokół nich stan zapalny. Pojawienie się licznych czopów rogowych powoduje, że skóra staje się gruba i szorstka.
Przyczyna rogowacenia okołomieszkowego nie jest do końca znana. Niektórzy lekarze sugerują szukania jej w genetyce, a niektórzy twierdzą, że to efekt stosowania leków hormonalnych. Nie ma jednak na ten temat żadnych precyzyjnych badań. Jeśli problem już wystąpi, warto zadbać o odpowiednią pielęgnację. W przypadku rogowacenia mieszkowego należy unikać agresywnych środków myjących, dokładnie złuszczać i nawilżać skórę. Jeśli problem jest długotrwały i nasila się, dermatolog może zalecić stosowanie środków keratolicznych, takich jak: kwas mlekowy, kwas salicylowy, mocznik i mleczan amonowy. Do kąpieli warto używać delikatnych emolientów zamiast drogeryjnych płynów do mycia ciała.
Pielęgnacja skóry zrogowaciałej
Łuszczący się naskórek stanowi defekt kosmetyczny, który może skutecznie obniżać samoocenę. Każdy przecież pragnie cieszyć się zdrową, gładką, piękną skórą. Nadmierne rogowacenie naskórka, szczególnie na stopach, łokciach, kolanach lub dłoniach, można skutecznie łagodzić ogólnodostępnymi kosmetykami lub produktami aptecznymi.
Rodzaj produktów powinien być dobrany wprost proporcjonalnie do stopnia zaawansowania problemu. Jeśli jest bardzo intensywny, warto sięgnąć po poradę lekarską; dermatolodzy mają znaczącą wiedzę na temat dostępności produktów i skuteczności ich działania. Często też lekarze zalecają przyjmowanie doustnych środków, zawierających między innymi acitretinum, stosowane w łuszczycy.
Rogowacenie o mniejszym nasileniu możesz skutecznie zredukować maścią lub kremem bogatym w lipidy, które wspierają proces odbudowy komórek stanowiących naturalną barierę ochronną. Pomocne są także preparaty z witaminami A oraz E, dzięki którym zwiększysz nawilżenie skóry. Rogowacenie możesz redukować poprzez codzienną pielęgnację. Skutecznym zabiegiem jest peeling, który przyspiesza złuszczanie wierzchnich warstw naskórka. Warto stosować balsamy po każdej kąpieli, dzięki czemu dostarczysz skórze nawilżenie na odpowiednim poziomie.
Doskonałymi produktami, które z powodzeniem radzą sobie z przesuszoną skórą, są kosmetyki mające w składzie mocznik. Jest to jeden z najcenniejszych komponentów, nietoksyczny i nieuczulający. Cechuje się zdolnością długotrwałego zatrzymywania wody w skórze. Działanie mocznika jest jednak uzależnione od jego stężenia. W związku z tym, aby dobrze dobrać kosmetyk, warto skonsultować się z dermatologiem.
Autor: Marta Skrzypek
Bibliografia
- Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H., Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Łódź 2021.
- Noszczyk M., Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Łódź 2016.