Ropień okołomigdałkowy to nic innego jak zmiana wypełniona treścią ropną znajdująca się w przestrzeni między powięzią bocznej ściany gardła a migdałkiem. Początkowo daje o sobie znać poprzez takie objawy jak: ból gardła, obrzęk, dreszcze i podwyższona temperatura ciała. Często jest to powikłanie po anginie ropnej, jednak może pojawić się niezależnie od niej. Rola lekarza to usunięcie treści ropnej i wdrożenie antybiotykoterapii w celu wyeliminowania bakterii, która wywołała niepożądaną zmianę.
Ropień okołomigdałkowy – co to jest? Jak wygląda?
Ropień okołomigdałkowy to wypukła zmiana wypełniona treścią ropną, która znajduje się w przestrzeni międzymigdałkowej, a więc pomiędzy powięzią bocznej ściany gardła a migdałkiem. Ze względu na dokładne umiejscowienie ropnia wyróżnia się kilka jego rodzajów, w tym:
- ropień przednio-górny – ropa gromadzi się na granicy podniebienia miękkiego oraz łuku przedniego i zasłania migdałek, powodując jego przesunięcie się do tylnej części gardła. To najczęstsza postać omawianej zmiany;
- ropień tylno-górny – wypycha migdałek do przodu;
- ropień dolny – sprawia, że migdałek przesuwa się ku górze.
Zmiany tego rodzaju mogą mieć różną wielkość, zazwyczaj występują tylko po jednej stronie i są położone dość płytko. Dolegliwość ta najczęściej dotyka ludzi młodych – nastolatków i dorosłych. Dzieci zmagają się z tym problemem stosunkowo rzadko.
Wiele osób zastanawia się, jak wygląda ropień okołomigdałkowy. W miejscu zmiany gołym okiem widoczne jest uwypuklenie i owrzodzenie. Błona śluzowa w okolicy migdałków pozostaje zaczerwieniona i rozpulchniona.
Ropień okołomigdałkowy – objawy
Gromadzenie się ropy w okolicy migdałków początkowo daje o sobie znać poprzez mało charakterystyczne objawy, które można pomylić np. z nieżytem gardła. Pojawiają się takie symptomy jak: ból gardła, zaczerwieniona błona śluzowa, obrzęk, podwyższona temperatura ciała i dreszcze. Na dalszym etapie występują symptomy takie jak:
- trudności w połykaniu – połykanie śliny i pokarmów staje się bolesne, a chory często ma wrażenie, że w gardle znajduje się przeszkoda;
- trudności w mówieniu – nie chodzi tylko o niemożliwość wydobycia głosu. Rodzina i znajomi chorego zazwyczaj zauważają, że mówi on przez nos, a jego barwa głosu się zmieniła;
- szczękościsk – polega na częściowej, całkowitej lub czasowej trudności w otwarciu jamy ustnej. Dzieje się to na skutek skurczu mięśni w stawie skroniowo-żuchwowym;
- asymetryczne powiększenie węzłów chłonnych – stają się one większe wyłącznie po stronie ropnia;
- przykry zapach z ust, którego nie da się zwalczyć poprzez mycie zębów czy stosowanie płynów odświeżających oddech;
- jednostronny obrzęk twarzy od strony infekcji;
- kurcz szyi występujący po stronie tworzącego się ropnia. Chory unika gwałtownych ruchów głowy;
- ból ucha – zazwyczaj dolegliwości dotyczą tego, które znajduje się po stronie gromadzącej się ropy.
W skrajnych przypadkach pojawiają się trudności w oddychaniu. Dzieje się to zazwyczaj wtedy, gdy ropień okołomigdałkowy osiąga duże rozmiary.
Ropień okołomigdałkowy – przyczyny
Gromadzenie się ropy w przestrzeni międzymigdałkowej najczęściej bywa powikłaniem po nieprawidłowo leczonej lub zaniedbanej anginie ropnej. Świadomość na temat diagnostyki i leczenia anginy, a także jej możliwych powikłań jest dziś na tyle rozwinięta, że ropień okołomigdałkowy pojawia się dość rzadko. Zmiana może jednak pojawić się niezależnie od przebytych w ostatnim czasie chorób. Wywołują ją bakterie beztlenowe, paciorkowce, gronkowiec złocisty lub bakteria znana pod nazwą Haemophilus influenzae. Dolegliwość ta może mieć swoje źródło również w problemach z zębami – bywa efektem nieleczonej próchnicy lub chorób dziąseł. Zdarzają się przypadki, kiedy ropień okołomigdałkowy rozwija się bez wcześniejszego zakażenia.
Ropień okołomigdałkowy – ile trwa leczenie i jak wygląda?
Po zaobserwowaniu objawów, które mogą świadczyć o gromadzeniu się ropy w migdałkach, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie. W pierwszej kolejności robi się punkcję zmiany w celu usunięcia treści ropnej ze zbiornika. W zależności od ogólnego stanu zdrowia osoby chorej drenaż przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Następnie wykonuje się posiew z ropnia – to badanie mikrobiologiczne ma na celu ustalenie, jaka bakteria spowodowała gromadzenie się ropy i jakie środki farmakologiczne działają na nią najlepiej. Po usunięciu ropy wdraża się leczenie farmakologiczne za pomocą antybiotyku, który ma wyeliminować bakterię z organizmu. Niekiedy lekarze decydują się też na podanie środków sterydowych. Antybiotykoterapia trwa zazwyczaj od 10 do 14 dni, jednak w każdym przypadku leczenie jest ustalane indywidualnie.
W celu łagodzenia dolegliwości stosuj środki przeciwbólowe, a także ziołowe płukanki na bazie rumianku lub szałwii. W okresie rekonwalescencji unikaj palenia papierosów i spożywania ostro przyprawionych, twardych lub gorących przekąsek (np. dań prosto z pieca, chipsów, orzeszków).
Ropień okołomigdałkowy – możliwe powikłania
Prawidłowo leczony ropień okołomigdałkowy nie powinien przynieść żadnych powikłań. Jednak zdarzają się przypadki, kiedy rokowanie jest nieco gorsze – wtedy konieczne może być wykonanie tonsillektomii, czyli usunięcia zainfekowanego migdałka wraz z otaczającą go torebką. Zabieg wykonuje się u osób, które zmagają się z nawracającymi ropniami okołomigdałkowymi.
Brak odpowiedniego postępowania medycznego może sprawić, że w organizmie będą rozwijały się kolejne infekcje bakteryjne – mogą one dotyczyć żuchwy, szyi, a nawet klatki piersiowej. W skrajnych przypadkach dochodzi do sepsy (posocznicy), czyli gwałtownej uogólnionej reakcji organizmu na zakażenie. W przypadku dużych ropni, które nie są odpowiednio leczone, może dojść do znacznych trudności w oddychaniu.
Ropień okołomigdałkowy sam pękł – jak postępować w takiej sytuacji?
Zdarzają się sytuacje, kiedy ropień okołomigdałkowy pęka samoistnie, a jego treść rozlewa się w jamie ustnej. W związku z tym wiele osób uważa, że problem został rozwiązany i nie trzeba już wdrażać postępowania medycznego. Nic bardziej mylnego – bakterie, które spowodowały gromadzenie się ropy, są nadal aktywne i mogą rozprzestrzenić się po organizmie, powodując kolejne infekcje. Jeśli doszło do samoistnego wycieku ropy, udaj się do lekarza, aby jak najszybciej wdrożyć antybiotykoterapię, która jest niezbędna do wyleczenia choroby. Jako uzupełnienie właściwego leczenia stosuj płukanki ziołowe i sięgaj po środki przeciwbólowe, jeśli istnieje taka konieczność.
Jeśli ze zmiany zaczyna sączyć się ropna treść, nie próbuj wyciskać jej samodzielnie, ale udaj się do lekarza, aby usunąć pozostałą zawartość i zrobić odpowiednie badania.
Czy ropień okołomigdałkowy jest zakaźny?
Wiele osób się zastanawia, czy ropień okołomigdałkowy jest zakaźny. Odpowiedź brzmi „tak”, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że gromadzenie się ropy bywa efektem mononukleozy zakaźnej, która jest wywołana przez wirusa Epsteina i Barra. Kontakt z osobą, która właśnie przechodzi mononukleozę lub jest w trakcie rekonwalescencji, może powodować zakażenie, którego konsekwencją jest m.in. powstawanie ropni okołomigdałkowych.
Ropień okołomigdałkowy u dziecka – co robić?
W przypadku pojawienia się ropnia okołomigdałkowego u dziecka trzeba jak najszybciej udać się do lekarza i wdrożyć antybiotykoterapię. Choroba ta wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi dolegliwościami, które utrudniają dziecku jedzenie i sprawiają, że staje się ono bardzo marudne. W przypadku małych pacjentów również konieczna jest interwencja polegająca na usunięciu treści ropnej przez lekarza i podaniu odpowiedniego specyfiku, który hamuje dalszy rozwój bakterii. Infekcje związane z migdałkami u dzieci często mają charakter nawracający, dlatego wielu pediatrów zaleca tonsillektomię.
Autor: Marta Drzazga
Bibliografia
- K. Dzierżanowska i in., Przewodnik antybiotykoterapii, Wydawnictwo Alfa Medica Press, Bielsko-Biała 2016.
- A. Wasilewska i in., Analiza kliniczna pacjentów z ropniem okołomigdałkowym w materiale Kliniki Otolaryngologii Dziecięcej WUM w 2016 roku, „Laryngologia 2017”, nr 21.
