Soda na zgagę – jak działa? Jak ją stosować?

Zgaga to nieprzyjemna przypadłość, której głównym objawem jest piekący ból w klatce piersiowej lub w nadbrzuszu. Często towarzyszą jej dodatkowe objawy, takie jak kwaśne odbijanie i trudne do zlikwidowania „palenie” w jamie ustnej. Zazwyczaj cierpią na nią osoby otyłe, palacze lub kobiety w ciąży, a medycyna naturalna przekonuje, że soda oczyszczona na zgagę to bardzo dobry wybór. Jak się jednak okazuje, metoda naszych babć powinna być stosowana tylko pod pewnymi warunkami. Sprawdź, o czym należy pamiętać, przygotowując roztwór z sody oczyszczonej na zgagę. 

Zgaga – co to takiego? 

Zgaga to jedna z tych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, która może skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Występuje głównie rano lub po obfitych posiłkach, a wzmaga się w pozycji leżącej. Jest to uciążliwy ból w okolicach mostka lub w nadbrzuszu, któremu towarzyszy nieprzyjemny, „palący” posmak w ustach oraz cofanie się treści pokarmowej o kwaśnym smaku do przełyku. Nabłonek, który wyścieła ściany żołądka, jest przyzwyczajony do kontaktu z kwasem, ale ściany górnych części przewodu pokarmowego już nie. Kwaśna treść żołądkowa je podrażnia i powoduje ból. Niekiedy cofa się ona aż do dróg oddechowych, co staje się przyczyną suchego kaszlu i chrypki.

Oprócz bardzo nieprzyjemnego uczucia „palenia” w gardle mogą wystąpić dodatkowe objawy. Jeśli pojawia się bardziej dokuczliwy ból w klatce piersiowej, duszność czy osłabienie, należy zgłosić się do lekarza. W szczególności dotyczy to osób z problemami kardiologicznymi, u których symptomy zgagi mogą zostać błędnie utożsamione z zawałem serca, stanowiącym bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia.

Skąd się bierze zgaga?

Zgaga to skutek uboczny chorób układu pokarmowego lub wynik jednorazowych albo długotrwałych błędów dietetycznych.

Błędy dietetyczne polegają przede wszystkim na jedzeniu zbyt dużych ilości jedzenia na raz oraz spożywaniu określonego rodzaju dań i napojów. Należą do nich przede wszystkim: ostro przyprawione, tłuste i ciężkostrawne potrawy, kawa, herbata, napoje gazowane oraz alkohol. Zgaga może wystąpić również po spożyciu owoców cytrusowych, cebuli, pomidorów, czekolady i – co może wydawać się dziwne – mięty. 

Choroby, których skutkiem ubocznym jest zgaga, to przede wszystkim refluks. Jest to niewydolność dolnego zwieracza przełyku, przez którą dochodzi do cofania się treści pokarmowej. Dolegliwość ta często występuje razem z cukrzycą lub z otyłością. Do poważniejszych schorzeń, które mogą stać się przyczyną „palenia” w przełyku, należy też przepuklina rozworu przełykowego – polega ona na tym, że część żołądka (a niekiedy nawet cały) znajduje się wewnątrz klatki piersiowej.

Zgaga to problem przyszłych mam, nawet jeśli prawidłowo się odżywiają. Dolegliwość nasila się w 2. i 3. trymestrze, kiedy dziecko w jamie macicy intensywnie rośnie i zmienia położenie narządów w ramach jamy brzusznej. Pojemność żołądka staje się ograniczona, a zmieniona motoryka przewodu pokarmowego sprzyja cofaniu się treści pokarmowej do przełyku. Dolegliwość często utrzymuje się przez całą ciążę, ale zazwyczaj mija tuż po porodzie.

Dlaczego soda oczyszczona pomaga na zgagę?

Soda oczyszczona, czyli inaczej wodorowęglan sodu, to nieorganiczny związek chemiczny pozyskiwany z minerału sody śnieżnej lub wytwarzany syntetycznie. Ma postać białego, bezwonnego proszku o metalicznym posmaku i odczyn zasadowy oraz właściwości higroskopijne (zdolność do pochłaniania wilgoci). Ze względu na szerokie zastosowanie sodę można znaleźć niemal w każdym domu. 

Oto przykładowe zastosowanie sody oczyszczonej w gospodarstwie domowym:

• nadaje puszystość i lekkość ciastom;
• doskonale nadaje się do czyszczenia różnych powierzchni;
• usuwa rdzę, plamy, spaleniznę;
• usuwa nieprzyjemne zapachy (np. zapach ryby z lodówki);
• zmiękcza wodę, a dodana do prania zwiększa skuteczność środków piorących;
• łagodzi ukąszenia owadów;
• wydłuża świeżość ciętych kwiatów w wazonie.

Już wiele dekad temu odkryto, że soda oczyszczona działa również na zgagę. Ma odczyn zasadowy, dlatego neutralizuje kwaśną treść pokarmową, która cofa się do przełyku i podrażnia jego ściany. 

Jak przygotować roztwór z sody oczyszczonej na zgagę? Przepis

Przepis na roztwór z sody oczyszczonej na zgagę jest bardzo prosty. Wystarczy, że masz w kuchni opakowanie wodorowęglanu sodu oraz wodę. Aby przygotować domowy preparat łagodzący zgagę:

1. Dodaj pół łyżeczki sody oczyszczonej do szklanki przegotowanej i ostudzonej wody.
2. Dodaj odrobinę soku z cytryny do smaku.
3. Wymieszaj je ze sobą i wypij.

Pamiętaj, że proszek łatwiej rozpuszcza się w letniej wodzie. 

Soda oczyszczona na zgagę – zasady stosowania

Mimo że roztwór z sody oczyszczonej pomaga na zgagę, trzeba stosować go z umiarem i według określonych zasad:

1. Sięgaj po roztwór z sody oczyszczonej doraźnie i tylko w sytuacjach, kiedy zgaga staje się nie do zniesienia.
2. Nie traktuj sody oczyszczonej jako środka leczniczego na zgagę, ale poszukaj przyczyny problemu. Zrób odpowiednie badania (panel żołądkowo-jelitowy), aby poznać źródło dolegliwości i rozpocząć leczenie przyczynowe.
3. Pamiętaj, że częste i długotrwałe stosowanie sody oczyszczonej na zgagę może przynieść negatywne konsekwencje zdrowotne. Wodorowęglan sodu neutralizuje kwaśny odczyn, jednak w dużych ilościach może podrażnić delikatną błonę śluzową żołądka. Regularne spożywanie takiego roztworu powoduje dolegliwości, takie jak: wymioty, biegunka czy skurcze żołądka. Oprócz tego mogą pojawić się zawroty głowy, a częste stosowanie prowadzi także do chorób wątroby i nerek. Dochodzi również do poważnych zaburzeń procesu trawienia.
4. Jeśli chcesz złagodzić zgagę, w pierwszej kolejności sięgaj po inne produkty spożywcze, które neutralizują kwaśny odczyn soków żołądkowych. Mogą być to: kefir, maślanka, migdały lub siemię lniane pod różnymi postaciami. Z pomocą przychodzą również napary ziołowe z rumianku, melisy czy lukrecji.

Zanim sięgniesz po sodę oczyszczoną na zgagę, zweryfikuj swoje nawyki żywieniowe, bo być może problem „palenia” w przełyku można rozwiązać, rezygnując z ciężkostrawnych potraw, ostrych przypraw czy napojów gazowanych. Jeśli obserwujesz u siebie objawy refluksu lub podejrzewasz, że zgaga może mieć związek z chorobą, udaj się do lekarza. 

Woda z sodą oczyszczoną na zgagę w ciąży

Przyszłe mamy często zmagają się ze zgagą. U niektórych dolegliwości tego rodzaju rozpoczynają się w 2. trymestrze i trwają aż do porodu. Wiadomo jednak, że kobieta w ciąży powinna zachować szczególną ostrożność w stosowaniu wszelkich preparatów leczniczych, nawet jeśli są to środki powszechnie uznawane za bezpieczne. Soda oczyszczona na zgagę w ciąży nie powinna być stosowana. Oprócz negatywnych konsekwencji zdrowotnych wodorowęglan sodu powoduje zatrzymanie wody w organizmie i może prowadzić do kwasicy metabolicznej, która wywołuje m.in. silne zawroty głowy, zaburzenia równowagi, a nawet zaburzenia świadomości. Oba stany są zagrożeniem dla zdrowia przyszłej mamy i rozwijającego się dziecka.

Kobiety w ciąży mogą sięgać po inne produkty spożywcze (np. mleko lub maślankę), aby wyeliminować uczucie pieczenia w gardle i przełyku. Dobrym nawykiem będzie również spożywanie wartościowych, ale lekkostrawnych potraw. 

Jak przeciwdziałać zgadze?

Zgaga to jeden z tych problemów, którym można dość łatwo zapobiec, o ile nie wynikają one z poważnych chorób układu pokarmowego. W pierwszej kolejności planuj swoje posiłki w taki sposób, aby nie spożywać zbyt dużych ilości jedzenia na raz. Staraj się unikać ciężkostrawnych i tłustych potraw. Jeśli zauważasz, że ostre przyprawy wywołują nieprzyjemne uczucie w przełyku, wybieraj nieco łagodniejsze dania. Ogranicz spożywanie napojów gazowanych i słodyczy, a także zadbaj o utrzymanie prawidłowej wagi. Pamiętaj, że nadwaga, otyłość i palenie papierosów sprzyjają powstawaniu zgagi.

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. J. Gawęcki, Żywienie człowieka, t. 1 , Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
2. Dieta w chorobie refluksowej przełyku, „Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej”, https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/dieta-w-chorobie-refluksowej-przelyku—zalecenia-do-pobrania, [dostęp 16.05.2022].
3. M. Śmiechowska i in., Rola żywności i żywienia w chorobie refluksowej, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2011, nr 3, s. 298–304.
4. A. Dziki i in., Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018.
5. M. Jarosz i in., Najczęstsze choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.

---