Spuchnięta powieka – defekt estetyczny czy choroba?

Spuchnięta powieka to nie tylko defekt natury estetycznej, ale również objaw różnych schorzeń. Na pierwszy plan wysuwają się alergie i stany zapalne, jednak nie każdy wie, że opuchnięte oczy pojawiają się także u cukrzyków i osób, które zmagają się z chorobami nerek. Sprawdź, jakie badania zrobić, aby poznać prawdziwą przyczynę problemu!

Spuchnięta powieka – jakie dolegliwości jej towarzyszą?

Opuchnięte powieki to objaw, który widać na pierwszy rzut oka. Gdy spojrzysz na twarz znajomej osoby, od razu widzisz, że na jej twarzy zaszła zmiana: spuchnięta górna powieka sprawia, że zaciera się granica między linią rzęs a łukiem brwiowym, natomiast spuchnięta dolna powieka przypomina worek pod oczami. Objaw ten zazwyczaj rozwija się w bardzo szybkim tempie i towarzyszą mu dodatkowe dolegliwości takie jak uporczywy świąd, ból lub łzawienie oczu, pieczenie oraz wyraźne zaczerwienienie. Przypadłość ta może znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie – nie tylko negatywnie wpływa na twój wizerunek oraz poczucie atrakcyjności. Może także utrudnić widzenie.

Grupą ludzi, która jest szczególnie narażona na powstawanie opuchlizny w obrębie oczu, są alergicy, czyli osoby nadwrażliwe na określone substancje. Sprawdź, kto jeszcze zmaga się z problemem opuchniętych powiek!

Spuchnięte powieki – najczęstsze przyczyny

Za opuchniętymi powiekami najczęściej stoi alergia, jednak lista możliwych przyczyn jest znacznie dłuższa. Znajdują się na niej: stany zapalne, jęczmień, ugryzienie owada, półpasiec oczny czy różnego rodzaju zaburzenia w obrębie oczodołu.

Alergia

Jeżeli w obrębie oczu pojawia się blady obrzęk, któremu towarzyszy dokuczliwe swędzenie, powodem często jest miejscowa reakcja alergiczna. Ma ona miejsce np. po zastosowaniu nowego kosmetyku. Jeśli do opuchniętych powiek dochodzą inne objawy takie jak pokrzywka czy katar, mamy do czynienia z uogólnioną reakcją alergiczną. Substancję, która Cię uczula, poznasz wtedy, gdy wykonasz odpowiednie testy alergiczne.

Stany zapalne

Do najczęstszych stanów zapalnych, które powodują opuchnięcie i zaczerwienienie powiek, należy infekcyjne zapalenie spojówek, objawiające się najczęściej zmianami w obrębie dolnej powieki. Do tego dochodzi ropna wydzielina z oczu, a niekiedy także powiększenie węzłów chłonnych. Nieco inne objawy daje zapalenie brzegów powiek. Tu, oprócz obrzęku, pojawia się owrzodzenie, świąd, pieczenie oraz łzawienie. Niebolesny obrzęk oka i towarzyszące mu zaczerwienienie tylko jednej powieki może być również objawem gradówki, czyli przewlekłego zapalenia gruczołu tarczkowego. Omawiana przypadłość bywa także objawem zapalenia woreczka łzowego lub zapalenia kanalików łzowych.

Jęczmień

To potoczne określenie dla miejscowego, ostrego zakażenia bakteryjnego powiek wywołanego przez gronkowce. Charakterystycznym objawem tej przypadłości jest bolesny guzek wyrastający na powiece oraz towarzyszący mu obrzęk brzegu powieki, miejscowe zaczerwienienie, ból, a niekiedy także ropna wydzielina. Dotyczy to najczęściej jednego oka.

Ukąszenie owada

Spuchnięta powieka górna lub dolna występuje także po ugryzieniu owada. Opuchliźnie często towarzyszą grudki na powiekach, świąd i zaczerwienienie oczu. Najczęściej trudno zidentyfikować sprawcę ukąszenia, bo często są to bardzo małe owady.

Półpasiec oczny

Półpasiec to choroba wirusowa wywołana przez herpesvirus viracalla zoster (VZV), który wywołuje również ospę wietrzną. Zakażenie ma dość ostry przebieg i objawia się przede wszystkim charakterystycznymi zmianami skórnymi oraz bólem. Jego szczególną odmianą jest półpasiec oczny, który dotyczy rogówki oka, a jego objawami są: obrzęk powiek, nadżerka rogówki, silny ból oka, a także przekrwienie naczyń spojówkowych.

Zaburzenia w obrębie oczodołu

Opuchnięte oczy bywają objawem zapalenia oczodołu, w przebiegu którego występuje również wytrzeszcz, zaczerwienienie, ból podczas ruchów gałek ocznych. Do tych dokuczliwych objawów dochodzi czasem pogorszenie wzroku (zmniejszona ostrość). Podobnym zaburzeniem jest przegrodowe zapalenie oczodołu, które objawia się obrzękiem powiek, bólem, a czasem też gorączką. Nie występuje tutaj wytrzeszcz oczu, a ostrość wzroku i ruchomość gałek ocznych pozostają prawidłowe. Przed wystąpieniem charakterystycznych symptomów choroby często pojawiają się objawy infekcji, np. miejscowe zakażenie skóry.

Na jakie choroby mogą wskazywać spuchnięte powieki?

Opuchlizna powiek bywa także jednym z objawów chorób ogólnoustrojowych. Mogą być to zaburzenia w pracy tarczycy lub inne schorzenia, które na pierwszy rzut oka trudno powiązać z dolegliwościami ze strony oczu. W każdym z wymienionych przypadków konieczna będzie – oprócz wymazu z worka spojówkowego, który pozwala zdiagnozować dolegliwości oka –   poszerzona diagnostyka.

Choroby tarczycy

Opuchnięte powieki mogą pojawić się zarówno w przebiegu nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy. W pierwszym przypadku dochodzi do nadmiernej produkcji hormonów tarczycy, która objawia się m.in. wytrzeszczem oczu, spadkiem masy ciała, pobudzeniem, stałym uczuciem gorąca, przyspieszoną akcją serca (tachykardią) oraz poszerzonymi szparami powiekowymi. W przebiegu nadczynności tarczycy dochodzi również do suchości oka i zaburzeń w jego ruchomości. Co ciekawe, niedoczynność tarczycy również może powodować puchnięcie powiek. Tutaj często pojawia się również obustronny obrzęk twarzy. Do tych symptomów dochodzi również suchość skóry, łamliwość włosów, szybki przyrost masy ciała oraz nietolerancja na zimno.

Inne choroby

Do innych chorób, które mogą objawiać się spuchniętymi powiekami, należą też: niewydolność wątroby, przewlekła choroba nerek, problemy z układem krążenia, cukrzyca typu 2. Opuchnięte oczy mogą być też jednym z objawów stanu przedrzucawkowego, który jest szczególnie groźny dla kobiet w ciąży i objawia się także wysokim ciśnieniem krwi (powyżej 140/90 mm Hg), silnym bólem głowy, drgawkami, zaburzeniami widzenia oraz silnymi bólami w nadbrzuszu. Omawiana przypadłość może pojawić się również wtedy, gdy doszło do złamania podstawy czaszki, urazu po zabiegu okulistycznym czy oparzenia. W skrajnych przypadkach obrzęk jest objawem zaawansowanego stadium guzów powiek o charakterze nowotworowym, raka kolczystokomórkowego czy czerniaka. Pamiętaj, że zmiany w obrębie oczu są tutaj tylko jednym z symptomów, dlatego konieczna jest uważna obserwacja organizmu pod kątem innych objawów oraz rozszerzona diagnostyka.

Spuchnięte powieki – jakie badania warto zrobić?

Gdy pojawia się opuchlizna powiek i towarzyszące jej inne, nieprzyjemne objawy (wrażliwość gałki ocznej, ból czy wydzielina ropna), warto wykonać wymaz z worka spojówkowego oka. Jest to badanie bakteriologiczne, które pomaga zdiagnozować dolegliwości i ustalić najskuteczniejsze leczenie. Badanie jest krótkie i mało inwazyjne – polega na pobraniu próbki wydzieliny z worka spojówkowego za pomocą specjalnego patyczka. Materiał najlepiej pobierać w pierwszym etapie zakażenia, po zakończeniu antybiotykoterapii lub w okresie zaostrzenia choroby, jeśli schorzenie ma charakter przewlekły. Przed wymazem nie płucz oka, nie przemywaj go płynami odkażającymi, nie stosuj żadnych maści ani nie nakładaj makijażu.

Jeżeli zachodzi podejrzenie, że spuchnięte powieki to objaw poważniejszego stanu chorobowego, konieczne będą szczegółowe badania krwi (np. panel tarczycowy, test obciążenia glukozą OGTT) i inne wskazane przez lekarza działania diagnostyczne.

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. E. Bogacka i in., Alergiczne choroby oczu, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2021.
2. A. Grzybowski, Okulistyka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2021.
3. M. Prost (red.), Choroby oczu a codzienna praktyka lekarza rodzinnego, Medical Education, Warszawa 2015.

Oceń artykuł