Syrop glukozowo-fruktozowy – jaki ma wpływ na zdrowie?

Syrop glukozowo-fruktozowy to powszechnie stosowana w przemyśle substancja słodząca, będąca tańszą alternatywą cukru. Nie jest jednak obojętny dla naszego zdrowia. Regularnie spożywany, sprzyja rozwojowi wielu chorób i prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Dlaczego należy unikać syropu glukozowo-fruktozowego?

Syrop glukozowo-fruktozowy – jak powstaje? 

Syrop glukozowo-fruktozowy powstaje ze skrobi kukurydzianej i składa się z fruktozy, glukozy i mieszanki innych cukrów prostych. W przemyśle spożywczym jest tańszą alternatywą cukru, ma szerokie zastosowanie i wyróżnia się niskimi kosztami produkcji. Syrop występuje w formie półpłynnej, bezbarwnej cieczy. W przeciwieństwie do syropu z sacharozy nie krystalizuje się w cukier. Różnica pomiędzy syropem glukozowo-fruktozowym a cukrem nie wynika jedynie z kosztów produkcji, ale też ze składu. Syrop zawiera więcej fruktozy niż cukier, a więc jest o wiele bardziej szkodliwy.

Gdzie znajdziemy syrop glukozowo-fruktozowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy znalazł zastosowanie w przemyśle spożywczym. Dodawany jest do: soków i przetworów owocowych, galaretek, wyrobów cukierniczych (również pieczywa), gotowych sosów, keczupu, musztardy, lodów, deserów, słodzonego mleka, owocowych jogurtów, napojów gazowanych i niegazowanych, napojów alkoholowych i bezalkoholowych, cukierków, gum, konserw mięsnych, wędlin i wyrobów garmażeryjnych. Syrop glukozowo-fruktozowy występuje również w niektórych produktach reklamowanych jako zdrowa żywność. 

Syrop glukozowo-fruktozowy – jak wpływa na zdrowie?

Pomimo że syrop glukozowo-fruktozowy dopuszczony jest do produkcji i uznawany za substancję bezpieczną dla zdrowia, to spożywany w nadmiarze, przyczynia się do rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych. Surowiec jest jedną z głównych substancji sprzyjających otyłości i nadwadze. Zawarta w syropie fruktoza, spożywana regularnie, zwiększa tolerancję organizmu na insulinę i leptynę, co powoduje konieczność spożywania posiłków wysokokalorycznych. Regularne dostarczanie organizmowi mieszanki glukozy i fruktozy skutkuje przyrostem tkanki tłuszczowej. Po spożyciu dużej ilości cukru następuje gwałtowny wyrzut insuliny, co chwilowo hamuje apetyt. Jednocześnie stan ten powoduje spadek poziomu glukozy we krwi. O ile sytuacja następuje sporadycznie, nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Jednak często powtarzający się proces nagłego wyrzuty insuliny przy spadku glukozy prowadzi do zaburzenia gospodarki węglowodanowej, a ta do rozwoju insulinooporności. Kolejnym tego skutkiem okazuje się cukrzyca typu 2. Nadmiar fruktozy we krwi jest również odpowiedzialny za zaburzenia gospodarki lipidowej i zwiększone stężenie złego cholesterolu. Stan ten sprzyja natomiast chorobom układu sercowo-naczyniowego, chorobie niedokrwiennej serca, zawałom, osłabieniu naczyń krwionośnych.

Po spożyciu zawarta w syropie fruktoza ulega przemianie m.in. w kwas moczowy. Nadmiar tej substancji prowadzi do powstawania kamieni nerkowych i dny moczanowej. Syrop glukozowo-fruktozowy nie jest obojętny również dla wątroby. Jego spożywanie nasila syntezę tłuszczu w wątrobie, co skutkuje rozwojem niealkoholowego stłuszczenia wątroby, marskości, a nawet nowotworu narządu. Nadmierne spożywanie syropu glukozowo-fruktozowego zaburza procesy metaboliczne i sprzyja rozwojowi anemii. W przypadku małych dzieci osłabia układ kostny.

Najpoważniejszym skutkiem spożywania nadmiernej ilości syropu glukozowo-fruktozowego jest wysokie ryzyko rozwoju nowotworów, szczególnie raka trzustki. Prowadzi do tego poposiłkowy wysoki wyrzut glukozy we krwi, który zaburza funkcjonowanie organu i sprzyja powstawaniu ognisk zapalnych.

Jak ograniczyć syrop glukozowo-fruktozowy w diecie?

Zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia cukry proste powinny stanowić 10% diety. Biorąc pod uwagę, że surowiec występuje w wielu produktach spożywczych, istnieje wysokie ryzyko, że codziennie przekraczamy dozwoloną i bezpieczną dla zdrowia ilość. Jak więc można ograniczyć spożycie syropu glukozowo-fruktozowego?

Przede wszystkim należy zacząć od wykonania badania poziomu insuliny we krwi. Otrzymany wynik pozwoli na ocenę dotychczasowych nawyków żywieniowych i wskaże kierunek ewentualnych zmian. Warto również pamiętać, że cukrzyca typu 2 przez wiele lat może pozostawać w ukryciu, dając niejednoznaczne objawy. Epidemia otyłości, spowodowana m.in. nadmiernym spożywaniem cukru, przyczynia się do rozwoju cukrzycy typu 2, która jest uznawana za chorobę cywilizacyjną. W grupie ryzyka znajdują się osoby mające pozytywny wywiad rodzinny, spożywające duże ilości słodyczy, chorujące na schorzenia metaboliczne. 

Kolejnym krokiem ograniczającym spożywanie syropu jest czytanie etykiet. Syrop glukozowo-fruktozowy występuje nie tylko w słodyczach i słodkich napojach, ale też w produktach wysokoprzetworzonych, m.in. w gotowych daniach. Warto więc z nich zrezygnować na rzecz produktów świeżych, z których samodzielnie przygotujemy posiłki. Gotowe napoje i słodzone soki lepiej zamienić na wodę z cytryną, pomarańczą lub miętą. Ochotę na słodycze warto zaspokoić owocami. Dobrym pomysłem jest również zamiana zwykłego cukru np. na ksylitol, słodzik z drewna brzozy.

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia

1. A. Semków-Pochwatko i in., Ocena częstości spożycia syropu glukozowo-fruktozowego przez pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, „Przegląd Lekarski” 2017, s. 66-70.

Oceń artykuł