Toksokaroza - czym jest? Objawy, badania i leczenie

Toksokaroza to choroba pasożytnicza, którą wywołać mogą larwy glisty psiej lub kociej. Określa się ją jako najczęściej występującą odzwierzęcą jednostkę chorobową na świecie. Częściej jednak człowiek zarazić się nią może przez kontakt z glebą lub niemytymi warzywami czy owocami, niż przez obcowanie z zarażonym psem lub kotem. Zobacz, jak rozpoznać, że to toksokaroza, objawy, jakie daje oraz jak leczyć zakażenie.

Toksokaroza − co to za choroba?

Toksokaroza (z łac. toxocarosis) to choroba, którą wywołują pasożyty, a dokładnie larwy glisty psiej (Toxocara canis) i glisty kociej (Toxocara cati). Żywicielami dojrzałych glist są psy lub psowate oraz koty i kocięta − glisty bytują w przewodach pokarmowych zwierząt, gdzie mogą znosić jaja. Człowiek jest jedynie przypadkowym nosicielem, jednak larwa, która dostanie się do Twojego organizmu, nigdy nie osiągnie dojrzałości płciowej, choć larwy mogą przeżyć nawet 10 lat.

Dokładne szacunki, jak często choroba ta występuje w populacji ludzkiej nie są znane. W przeprowadzanych do tej pory badaniach próbek gleby bardzo często pojawiają się jaja Toxocara canis czy Toxocara cati. Toksokaroza to choroba brudnych rąk, przez co przez domniemanie można uznać, że częściej dotyka dzieci niż osoby starsze. Pojawia się ona raczej na terenach wiejskich i w regionach, gdzie panuje niższy poziom higieny osobistej.

Toksokaroza − badanie, na obecność pasożytów

O tym, że doskwiera Ci toksokaroza dowiedzieć możesz się z kilku źródeł. Dość często na zakażenie wskazywać mogą odchylenia w badaniach, np. zwiększona liczba białych krwinek, bardzo zwiększony poziom granulocytów kwasochłonnych w rozmazie, czy podniesiony poziom gammaglobulin.

Aby wykryć chorobę przeprowadzić trzeba szereg badań z krwi oraz obrazowych. Ponieważ larwy nie dojrzewają w organizmie człowieka, nie można ich wykryć w badaniach parazytologicznych. Zakażenie potwierdzić można badaniami immunologicznymi, a więc:

Wykrywanie swoistych przeciwciał IgE i IgG – metoda ELISA lub Western bolt,
Oznaczenie awidności przeciwciał swoistych IgG,
Porównanie profilu immunologicznego swoistych przeciwciał IgG z surowicy z profilem z cieczy wodnistej pobraną z oka lub płynu śródocznego.

Warto przeprowadzić także morfologię oraz oznaczenie immunoglobulin.

Na tej podstawie dowiesz się, czy to toksokaroza. Diagnostyka oferuje badania w tym kierunku.

W przypadku zlokalizowania objawów, lekarz może zalecić także przeprowadzenie badania obrazowego USG jamy brzusznej (lub tomografię komputerową) lub RTG klatki. W przypadku neurotoksokarozy może istnieć wskazanie do tomografii lub rezonansu magnetycznego. Przy postaci ocznej, okulista wykonać może m.in. USG narządu wzroku.

Objawy toksokarozy u człowieka

Jak rozpoznać, że to toksokaroza? Objawy bywają nieswoiste, ponieważ w dużej mierze zależą od tego, w jakim organie umiejscowiły się larwy i jak wiele ich jest. Przebieg zakażenia może być zupełnie bezobjawowy, a o obecności larw dowiedzieć można się jedynie na podstawie badań surowicy krwi pod kątem specyficznych przeciwciał.

Przy zakażaniu pasożytami, które daje objawy, pojawia się tzw. zespół larwy trzewnej wędrującej, najczęściej diagnozowany u dzieci. Zakażenie larwami jest w tym przypadku znaczne. Objawy towarzyszące to ból brzucha, głowy, mięśni i stawów, stan podgorączkowy, a nawet gorączka, kaszel. U dzieci pojawić mogą się także zaburzenia łaknienia (brak apetytu) lub zmiany skórne.

Toksokaroza − przyczyny, to larwy glisty kociej lub psiej

Jak można zarazić się pasożytami glisty psiej lub kociej? Najczęściej do zakażenia dochodzi przez kontakt z glebą, a nie samym zwierzęciem. Pasożyty żyją w układzie pokarmowym zwierząt, gdzie składają jaja. Psy lub koty wydalają je wraz z kałem. Jaja glist pozostawione w glebie po około 3 tygodniach zaczynają być inwazyjne i mogą przenosić się na nowego żywiciela. Człowiek zaraża się przez przypadkowe zjedzenie zdolnych do zarażania (inwazyjnych) jaj glisty.

Dużo bardziej prawdopodobne jest zarażenie się toksokarozą przez kontakt z glebą (np. brudne dłonie czy niemyte owoce lub warzywa) niż przez bezpośredni kontakt ze zwierzęciem. Nie jest to jednak niemożliwe. Zwierzę może nosić jaja glisty na swojej sierści na tyle długo, że dojrzeją one do formy, kiedy mogą przenosić się na człowieka.

Ważną informacją dla kobiet oczekujących potomstwa jest to, że nie istnieje możliwość transmisji pasożytów przez łożysko na dziecko. Zakażona kobieta w ciąży nie zarazi więc swojego nienarodzonego dziecka.

Jak toksokaroza wpływa na człowieka?

A co dzieje się po zjedzeniu inwazyjnego jaja? W przewodzie pokarmowym człowieka osłonka jaja zostaje strawiona, a glisty uwalniają się do krwioobiegu, wędrując z nurtem krwi. Tą drogą mogą dostać się do narządów wewnętrznych, najpierw do wątroby. Większość larw pozostaje w wątrobie i tam kończy swój żywot, inne natomiast mogą dostać się do mózgu, oka, płuc i innych organów.

Obecność larw w organizmie uruchamia produkcję swoistych przeciwciał, które są wynikiem reakcji alergiczno-zapalnej. W Twoim ciele, wokół larw, powstają tzw. ziarniniaki, które zbudowane są z eozynofilów.

Toksokaroza może mieć negatywne skutki na zdrowie i samopoczucie alergików − reakcja organizmu na obecność larw, może objawiać się jako zaostrzenie alergii, astmy czy atopowego zapalenia skóry.

Dość niebezpieczną postacią choroby jest toksokaroza oczna. Dochodzi do niej przez umiejscowienie się larwy w gałce ocznej − zwykle tylko jednej. Konsekwencją tego może być m.in. odwarstwienie siatkówki, zez, zaćma oraz wylewy wewnątrzgałkowe. Postać ta zazwyczaj rozwija się dopiero kilka lat po zarażeniu.

Inną postacią jest toksokaroza OUN, czyli tzw. neurotoksokaroza. Dochodzi do niej, kiedy larwa osadzi się w mózgowiu. Objawami klinicznymi mogą być m.in. zapalenie mózgu czy nawet epizodyczne napady padaczkowe.

Toksokaroza − leczenie choroby

Bezobjawowej choroby zwykle się nie leczy. W przypadku występowania symptomów podaje się leki przeciwpasożytnicze. Przy zespole larwy trzewnej wędrującej lekarz może wprowadzić leki przeciwzapalne. Postać oczna powinna być prowadzona przez lekarza okulistę.

Uważaj na toksokarozę!

Jeżeli zauważyłeś u siebie nieswoiste objawy, np. pogorszenie widzenia w jednym oku, bóle brzucha, zaostrzenie reakcji alergicznych, warto sprawdzić, czy przyczyną nie jest toksokaroza. Badania na tę chorobę wykonasz w laboratoriach Diagnostyki. Całą ofertę poznasz na diag.pl.

Bibliografia: