Uczulenie na wełnę – jak je rozpoznać?

Wełna należy do najstarszych i najchętniej wykorzystywanych materiałów w przemyśle tekstylnym. Współcześnie produkowana wełniana odzież w niczym nie przypomina „gryzących” swetrów, które zapewne pamiętasz z czasów dzieciństwa. Szyje się z niej ubranka dla dzieci, ciepłą pościel polecaną dla alergików, a także wysokiej jakości odzież sportową. Mimo jej licznych zalet niektóre osoby po bezpośrednim kontakcie z wełną obserwują u siebie objawy charakterystyczne dla uczulenia.

Wełna – gdzie można ją spotkać?

Wełna to popularny materiał wykorzystywany do produkcji odzieży oraz tekstyliów. Co ciekawe, spotkasz ją nie tylko w ciepłych swetrach, ale także w sportowych ubraniach, których charakterystyczną cechą jest przewiewność i lekkość. Dużą popularnością cieszą się także ciepłe kołdry wyprodukowane z wełny owczej oraz ubranka dla dzieci. W ostatnich latach coraz chętniej używa się wełny merynosa – owcy hodowanej w Australii – którą wyróżniają właściwości termoizolacyjne. W praktyce oznacza to, że materiał zapewnia ochronę w niskich temperaturach, a w czasie gorących dni doskonale przepuszcza powietrze i pochłania pot. 

Uczulenie na wełnę – jakie są jego przyczyny? 

Na rynku znajdziesz wełniane kołdry dedykowane alergikom. Materiał ten ma właściwości izolacyjne, dzięki którym stanowi ochronę przed cząsteczkami kurzu i roztoczy – częstymi przyczynami uczuleń. Mimo to wełna także może wywołać objawy charakterystyczne dla alergii. Przyczyną takiego stanu rzeczy nie są wełniane włókna, ale pokrywająca je lanolina. Ten związek organiczny to naturalny wosk, który uzyskuje się z oczyszczonego owczego łoju. Zawiera w sobie takie składniki jak kwasy tłuszczowe, alkohole tłuszczowe czy alkohole wełniane. Wykorzystuje się go m.in. do produkcji kosmetyków polecanych dla wrażliwej skóry. Z tego powodu wielu specjalistów niechętnie używa określenia „alergia” na wełnę, a zamiast tego proponuje termin „nadwrażliwość”. 

Szacuje się, że problem uczulenia lub nadwrażliwości na wełnę dotyczy ok. 3% populacji. Stąd wniosek, że lanolina – podobnie jak wiele innych związków organicznych –  może być alergenem.

Charakterystyczne objawy uczulenia na wełnę

Uczulenie na wełnę daje wiele charakterystycznych objawów, które pojawiają się po bezpośrednim kontakcie z materiałem – ubraniem lub kołdrą. Do typowych symptomów tej przypadłości należą:

• objawy skórne: podrażnienie, swędzenie, wysypka,
• podrażnienie okolic oczu: opuchlizna, świąd, zaczerwienienie,
• „cieknący” katar,
• częste kichanie,
• znaczne przekrwienie błony śluzowej nosa,
• kaszel,
• trudności z oddychaniem.

Na szczęście silne objawy uczulenia, takie jak duszność, pojawiają się dość rzadko. Jednak nie warto na nie czekać, a lepiej zgłosić się do lekarza już w momencie pojawienia się łagodniejszych, ale niepokojących symptomów. Obserwacja własna to cenna wskazówka, jednak zwróć uwagę, że alergię na wełnę można dość łatwo pomylić z mechanicznym podrażnieniem skóry lub uczuleniem na substancje wykorzystywane do barwienia tkanin.  

Alergia na wełnę – czy objawy są groźne?

Objawy uczulenia na wełnę występują bezpośrednio po kontakcie z alergenem, czyli lanoliną, która znajduje się na włóknach, i mogą mieć różny stopień nasilenia. Częste kichanie i podrażnienia oczu są po prostu uciążliwe, ale nasilające się dolegliwości i towarzyszące im duszności mogą być w dłuższej perspektywie groźne dla zdrowia. Zaniedbana alergia w skrajnych przypadkach powoduje np. astmę, która ma charakter przewlekły i znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jeśli więc zauważysz niepokojące symptomy, w pierwszej kolejności wyeliminuj prawdopodobny alergen i jak najszybciej udaj się do specjalisty w celu dalszej diagnostyki.

Uczulenie na wełnę – jak można je zdiagnozować?

Obserwacja reakcji własnego organizmu to bardzo dobry nawyk, jednak to zbyt mało, aby jednoznacznie stwierdzić, że masz uczulenie na wełnę. Tę dolegliwość można zdiagnozować tylko w drodze testu na przeciwciała klasy IgE specyficzne dla alergenów wełny.  Musisz więc poddać się badaniu krwi – po pobraniu niewielkiej próbki w ciągu kilku dni otrzymasz wynik podany w międzynarodowej jednostce kU/l. Badanie jest krótkie i nie wymaga specjalnych przygotowań. W przeciwieństwie do testów skórnych możesz wykonać je nawet przy zapaleniu skóry. Po otrzymaniu wyników udaj się do lekarza – zadaniem specjalisty (w tym przypadku alergologa) jest zdiagnozowanie Twojego problemu, ustalenie leczenia lub zlecenie dalszej diagnostyki.

Uczulenie na wełnę – jak można sobie z nim radzić? Leczenie

Jeśli uczulenie na wełnę ma łagodny przebieg, przyjmowanie środków farmakologicznych najprawdopodobniej nie będzie konieczne. Osoby uczulone na wełnę są w znacznie lepszej sytuacji niż alergicy, którzy zmagają się z nadwrażliwością na pyłki drzew, krzewów i traw. Ci ostatni są narażeni na kontakt z alergenem w czasie drogi do pracy lub w trakcie zwykłego spaceru po parku. Lanolina to alergen, który znacznie łatwiej wyeliminować z codziennego życia. Wystarczy zrezygnować z wełnianych wyrobów w postaci ubrań, kołder i innych tekstyliów. Jeśli zmagasz się z uczuleniem na wełnę owczą, zrezygnuj także z kosmetyków wyprodukowanych na bazie lanoliny. Przed zakupem balsamów do ciała, kremu czy żelu pod prysznic zawsze dokładnie przeczytaj etykietę.

Uczulenie na wełnę u niemowląt i dzieci – na co należy zwracać uwagę?

Niemowlęta także mogą zmagać się z uczuleniem na wełnę. Przyczyną jest większa wrażliwość oraz cieńsza bariera ochronna młodej skóry. Bezpośredni kontakt z tym materiałem jest szczególnie przykry dla dzieci cierpiących na atopowe zapalenie skóry (AZS). W tym przypadku uciążliwe objawy skórne mogą stać się przyczyną płaczu i bezsennych nocy. Rodzice małych dzieci dotkniętych tym problemem powinni:

• zrezygnować z ubranek i akcesoriów wyprodukowanych z wełny,
• uważnie obserwować reakcje dziecka na inne materiały,
• wybierać odzież dziecięcą wysokiej jakości,
• zrezygnować ze środków pielęgnacyjnych na bazie lanoliny.

W przypadku niemowląt i małych dzieci warto zadbać o wczesną diagnostykę problemu ze względu na możliwe powikłania.

Autor: Marta Drzazga

Bibliografia

1. Ł. Durajski, Alergie. Fakty i mity, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
2. K. Obtułowicz, Alergologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
3. A. Zejfler, Kompleksowa terapia problemów skórnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.

Oceń artykuł