Uderzenia gorąca w ciąży – czy są groźne?

Uderzenia gorąca w ciąży to jeden z wielu objawów, jakie mogą się pojawić w tym szczególnym okresie. Za ich powstanie odpowiadają głównie zmiany zachodzące w układzie hormonalnym, metabolicznym i sercowo-naczyniowym. Mimo że uderzenia gorąca nie stanowią przeważnie powodu do niepokoju, to, podobnie jak inne ciążowe dolegliwości, mogą być uciążliwe.

Uderzenia gorąca – co to?

Uderzenia gorąca najogólniej przedstawić można jako nagłe uczucie ciepła trwające od kilkunastu sekund do kilku minut. Pojawia się przede wszystkim w obrębie twarzy i szyi. Zazwyczaj towarzyszą mu wypieki na twarzy i obfite pocenie się. Kiedy ma miejsce nocną porą, nazywa się je nocnymi potami. Jest to jedna z wielu doświadczanych przez przyszłe mamy dolegliwości. Uderzenia gorąca na początku ciąży obserwuje się rzadko, częściej doświadczają ich kobiety w drugim i trzecim trymestrze. Należy jednak zaznaczyć, że przebiegające w ciąży zmiany ustrojowe nie są takie same u wszystkich przyszłych mam, dlatego też czas pojawienia się uderzeń gorąca może być różny.

Uderzenia gorąca w ciąży – przyczyny fizjologiczne

Uderzenia gorąca zazwyczaj kojarzone są z okresem przekwitania, czyli wygaszaniem pracy jajników i towarzyszącym temu obniżeniem poziomu progesteronu. Jednakże zlewnych potów i nagłego gorąca w ciele doświadczyć mogą również kobiety ciężarne. Uderzenia ciepła w ciąży podyktowane są w dużej mierze zmianami, jakie zachodzą w układzie hormonalnym, metabolicznym i sercowo-naczyniowym w tym okresie. Wśród najistotniejszych spośród nich wymienia się:

spadek poziomu ciśnienia tętniczego krwi,
przyspieszenie metabolizmu,
rozszerzenie naczyń krwionośnych (generuje większą ilość ciepła),
wzrost objętości krwi w organizmie,
zwiększenie napływu krwi do skóry.

Inicjatorami tych zmian są wytwarzane przez łożysko hormony – estrogen i progesteron. Wzrost poziomu tych związków powoduje również nieznaczne podniesienie poziomu temperatury ciała. U kobiet w ciąży wynosi ona średnio 37–37,5°C. Aby sprawdzić stężenie estrogenu i progesteronu, wystarczą badania z krwi, ważne jest jednak wykonywanie ich o określonej porze z uwagi na dobowe zmiany poziomu. Po porodzie uderzenia gorąca mijają samoistnie w ciągu najbliższych miesięcy, kiedy dojdzie do uregulowania gospodarki hormonalnej.

Uderzenia ciepła w ciąży a dieta i nadmierna masa ciała

Napady gorąca w ciąży, poza wspomnianymi zmianami ustrojowymi, mogą być związane z nadmierną masą ciała. U kobiet zmagających się z nadwagą lub otyłością notuje się podwyższone wartości estrogenów. Na dodatek tkanka tłuszczowa, której jest w nadmiarze, stanowi swego rodzaju ochronę przed utratą ciepła, w konsekwencji czego zaburza proces termoregulacji. Kolejną potencjalną przyczyną uderzeń ciepła w ciąży może być nieprawidłowy sposób odżywiania – dieta bogata w produkty wysoko przetworzone. Do tego spożywanie dań gorących, pikantnych i słonych wiąże się z tzw. nadmiernym poceniem smakowym czy patologiczną potliwością smakową. Stan ten jest wynikiem zaburzeń w układzie nerwowym, jakie zachodzą w przebiegu cukrzycy, a ta niekiedy rozwija się w przebiegu ciąży. Nadmierne pocenie smakowe objawia się wzmożoną produkcją potu na ograniczonym obszarze skóry owłosionej głowy, szyi i twarzy (zwłaszcza w okolicy czubka nosa i czoła).

Uderzenia ciepła w ciąży a stres

Zawroty głowy i uderzenia gorąca w ciąży mogą być objawem stresu. A niestety okres oczekiwania przyjścia dziecka na świat wiąże się z częstym narażeniem na czynniki stresowe. Już sama wiadomość o tym, że zostanie się rodzicem, ma duży ładunek emocjonalny. Wiele uczuć budzi:

przebieg ciąży,
rozwój dziecka,
zaprzestanie aktywności zawodowej,
zmiana w organizacji najbliższej przestrzeni, aby stworzyć bezpieczne otoczenie,
zbliżający się poród,
przyjęcie nowej roli społecznej i odnalezienie się w roli rodzica.

Na dodatek hormony powodują, że nawet najspokojniejsza kobieta może doświadczać huśtawki nastrojów, co zwiększy jej poziom stresu. Dlatego przyszła mama powinna ograniczyć do minimum ilość zmartwień i starać się zrelaksować.

Uderzenia gorąca jako objaw choroby

Należy podkreślić, że ciężarna powinna skonsultować z lekarzem występujące u niej nagłe uczucie ciepła. Wybuchy gorąca w ciąży mogą być bowiem objawem chorobowym. Mogą towarzyszyć m.in.:

nadczynności tarczycy, dla której typowe jest również rozdrażnienie, kołatanie serca, bezsenność, wypadanie włosów i osłabienie mięśni;
zbyt wysokiemu ciśnieniu tętniczemu krwi, przy którym obserwuje się również: pocenie się, bóle głowy w części potylicznej (z tyłu głowy), sztywność karku i szyi, wypieki na twarzy, zawroty głowy, duszności, szumy uszne i zaburzenia wzroku;
bólom głowy – migrenie lub klasterowym bólom głowy,
gruźlicy, w której występują dodatkowo przewlekły kaszel czy nocne poty.

Za uderzenia gorąca odpowiadać mogą również: odwodnienie organizmu, infekcja, niewystarczająca ilość snu i przemęczenie.

Jak radzić sobie z uderzeniami gorąca w ciąży?

Aby ograniczyć uczucie nagłego gorąca w ciąży, powinnaś:

nosić odzież przewiewną i z naturalnych materiałów, najlepiej bawełny, która charakteryzuje się przepuszczalnością powietrza,
ubierać się na cebulkę, co pozwala łatwo pozbyć się nadmiaru okrycia w razie ataku;
powstrzymać się od wzmożonej aktywności ruchowej, gdy jest gorąco – najlepiej ćwiczyć z rana lub wieczorem; polecane są ćwiczenia na basenie;
dbać o zbilansowaną dietę – należy ograniczyć spożywanie węglowodanów, tłuszczów nasyconych oraz pikantnych przypraw;
nawadniać organizm, najlepiej niegazowaną wodą mineralną, a także wyrobić nawyk noszenia przy sobie butelki z wodą, którą można wykorzystać jako chłodny okład na czoło czy kark;
ograniczyć spożycie napojów zawierających kofeinę, takich jak kawa;
brać częste prysznice w letniej wodzie;
wietrzyć pomieszczenia, w których przebywasz, aby panowała w nich odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska