Wahania nastroju – przyczyny i leczenie

Każdy z nas ma lepsze i gorsze chwile. Problem pojawia się, gdy targają Tobą skrajne emocje, które uniemożliwiają Ci normalne funkcjonowanie. Dowiedz się, na czym polegają wahania nastroju i jakie mogą być ich przyczyny.

„Wahania nastroju” – co to właściwie znaczy?

Każdy z nas od czasu do czasu miewa wahania nastroju. W jednej chwili tryskamy energią i radością, żeby za moment popaść w smutek i apatię. Jeśli takie sytuacje zdarzają się rzadko i mają uzasadnienie w postaci określonych przeżyć, nie stanowią zagrożenia. Problem pojawia się, gdy wahania nastroju towarzyszą Ci cały czas, a emocje zmieniają się bardzo szybko i są tak silne i skrajne, że trudno Ci nad nimi zapanować. Wówczas cierpią przez to także Twoi bliscy, życie osobiste i kariera zawodowa. Osoby, które borykają się z wahaniami nastroju, zdają sobie z tego sprawę, jednak nie są w stanie odpowiednio panować nad emocjami. Ma to negatywny wpływ na relacje rodzinne i może doprowadzić do rozpadu związku. Zmienne nastroje dotykają bowiem nie tylko chorego, ale także jego najbliższe otoczenie.

Za wahania nastroju można uznać np. nagły atak gniewu, napięcie, płacz, histerię, występujące na przemian ze spokojem i wesołością. Osoba cierpiąca na wahania nastroju bardzo często błędnie interpretuje sygnały z zewnątrz i wyolbrzymia je, dając upust swoim emocjom. Po takich napadach przychodzi refleksja i poczucie winy, które jeszcze potęgują negatywny stan.

Przyczyny wahań nastroju

Przyczyn wahań nastroju może być wiele, jednak są one trudne do określenia. Czasami zmienne nastroje są tylko reakcją organizmu na stres i przechodzą samoistnie. Bywa, że są objawem chorób psychicznych albo neurologicznych. Czasami za wahania nastroju odpowiedzialne są hormony lub inne schorzenia, np. choroby tarczycy. Wahania nastroju najczęściej są objawem lub skutkiem:

• ogólnego osłabienia, infekcji, złego samopoczucia,
• przewlekłego stresu, 
• braku snu i zmęczenia,
• złej diety,
• problemów hormonalnych,
• dojrzewania, 
• ciąży,
• menopauzy,
• braku równowagi chemicznej w mózgu,
• urazów głowy,
• guza mózgu, 
• choroby psychicznej,
• choroby tarczycy.

Wahania nastroju są czymś naturalnym, gdy borykasz się ze złym samopoczuciem spowodowanym chorobą bądź infekcją. Niewyspany, zmęczony lub chory organizm jest bardziej wrażliwy na doznania, co może skutkować smutkiem, gniewem i nagłym spokojem. Wahania nastroju są też naturalną reakcją na stres. Pod jego wpływem jesteśmy bardziej wrażliwi i niewielka sprawa może nas wyprowadzić z równowagi. 

Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, że wpływ na nasz nastrój ma dieta i tryb życia. Wahania nastroju często dotykają osób, które się odchudzają. Taki stan nazywany jest fachowo „osobowością na diecie”. Dzieje się tak, gdyż odchudzając się, jesteśmy pod presją utraty wagi, a oczekiwania są większe niż rezultaty, co budzi frustrację. Osoby na diecie są też częściej głodne, przez co rozdrażnione. Odchudzając się, ograniczamy niektóre składniki, np. węglowodany, które pozytywnie wpływają na nastrój.

Wahania nastroju to typowy objaw problemów hormonalnych. Są one nieodłącznym elementem dojrzewania, ciąży, menopauzy i andropauzy. Buzujące hormony powodują, że jesteśmy niestabilni emocjonalnie, wszystko nas drażni i nagle popadamy w gniew, po czym gwałtownie przychodzi uspokojenie. Gdy hormony się ustabilizują, wahania nastroju miną samoistnie.

Za skrajne emocje odpowiadają bardzo często brak równowagi chemicznej w mózgu i choroby psychiczne, takie jak depresja, demencja, choroba afektywna dwubiegunowa bądź osobowość borderline. Brak równowagi chemicznej następuje wówczas, gdy zaburzona jest produkcja serotoniny bądź dopaminy, które uznawane są za hormony szczęścia. Poziom tych hormonów pomogą ustabilizować psychiatra bądź endokrynolog.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że za brak równowagi emocjonalnej i wahania nastroju odpowiadają choroby tarczycy, np. choroba Hashimoto lub choroba Gravesa-Basedowa. Jeśli podejrzewasz, że to właśnie problemy z tarczycą mogą być źródłem Twoich dolegliwości, wykonaj odpowiednie badania. Jednym z nich jest e-pakiet tarczycowy rozszerzony, w którego skład wchodzi określenie stężenia TSH, FT4,FT3, anty-TPO, anty-TG oraz p/c.p. receptorom TSH (TRAb). Jest to szybkie i skuteczne badanie krwi, dzięki któremu dowiesz się, czy Twoja tarczyca funkcjonuje prawidłowo.

Leczenie wahań nastroju

Leczenie wahań nastroju zależy od ich przyczyny. Nie są one bowiem chorobą, a jedynie jej objawem. Czasami wahań nastroju nie trzeba leczyć. Zdarza się, że jest to normalna reakcja organizmu na chorobę, stres i zmęczenie. Pomaga wówczas odpoczynek, sen i zlikwidowanie lub zredukowanie źródła stresu. Wahania nastroju są też zupełnie normalne podczas ciąży i dojrzewania oraz w okresie menopauzy i andropauzy. Jeśli jednak są na tyle dokuczliwe, że uprzykrzają życie Tobie i Twojej rodzinie, skonsultuj się z lekarzem endokrynologiem, który zaproponuje Ci odpowiednią terapię hormonalną. W przypadku innych przyczyn konieczna jest dokładna diagnoza, np. tomografia komputerowa lub rezonans mózgu, aby wykluczyć ewentualne guzy mózgu bądź urazy. Warto też wykonać podstawowe badania w kierunku chorób tarczycy, a także skonsultować się z lekarzem. W przypadku chorób psychicznych lub zaburzenia procesów chemicznych w mózgu można zastosować terapię polegającą na uzupełnieniu serotoniny i dopaminy. 

Autor: Agata Muchowska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. M. Ramierez-Basco, Zaburzenie afektywne dwubiegunowe. Jak opanować wahania nastroju. Podręcznik pacjenta, tłum. M Cierpisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008. 
2. J.J. Kreisman, H. Straus, Nienawidzę cię! Nie odchodź! Zrozumieć osobowość borderline, tłum. M. Szymańska-Błotnicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020.
3. P. Mason, R. Kreger, Borderline. Jak żyć z osobą o skrajnych emocjach, tłum. M. Oleszczuk, GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2019.
4. I. Wentz, Hashimoto. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie, Otwarte, Kraków 2019.
5. K. Ślubowska, Hashimoto: poradnik pacjenta, Wydawnictwo RM, Warszawa 2019.
6. M. Nosek, Hormony w równowadze, Wydawnictwo RM, Warszawa 2022.

Oceń artykuł