Spis treści:
Jednym ze związków chemicznych o dużym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka jest witamina D3. Na co pomaga, gdy dzienne zapotrzebowanie na nią jest zaspokojone?
Witamina D3 – charakterystyka
Witaminy są substancjami, które biorą udział w wielu procesach na poziomie komórkowym. Najczęściej odpowiadają za prawidłowy przebieg reakcji chemicznych zachodzących w organizmie. Działają ochronnie i regulują gospodarkę substancjami odżywczymi. Jedną z najważniejszych jest witamina D. Na co pomaga? Odpowiedź na to proste pytanie okazuje się dość złożona, ale jedno jest pewne – niedobory należy uzupełniać, ponieważ niosą za sobą poważne konsekwencje zdrowotne.
Witamina D3 jest znana również pod nazwą cholekalcyferol. Występuje naturalnie w organizmach zwierzęcych. Do tej samej grupy należy witamina D2, która jest roślinnym odpowiednikiem D3. Obie należą do grupy witamin nierozpuszczalnych w wodzie, dlatego suplementy mają postać kapsułek wypełnionych tłuszczem. Witamina D3 jest odporna na działanie wysokich temperatur, może być również długo przechowywana, bez ryzyka utraty właściwości.
Na co pomaga witamina D3?
Jest to substancja o bardzo szerokim działaniu, pełniąca funkcję prohormonu. Co to oznacza? Otóż witamina D3 wytwarzana jest w sposób naturalny przez ludzki organizm. Powstaje w reakcji cholesterolu ze światłem słonecznym. Dlatego w naszym klimacie zaleca się jej suplementację szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Jak witamina D3 „pracuje” w poszczególnych układach naszego organizmu? Zacznijmy od najważniejszego działania tej witaminy, czyli jej wpływu na układ kostny. Jest ona niezbędna do prawidłowego wzrostu kości i zębów, dlatego zaleca się jej suplementację kobietom ciężarnym, następnie podaje się ją noworodkom i niemowlętom. Witamina D3 odpowiada za wchłanianie wapnia i fosforu przez komórki, jej niedobory powodują zatem problemy z układem kostnym i zębami. U dzieci mogą odpowiadać za zahamowanie wzrostu i większą podatność na występowanie próchnicy, natomiast u dorosłych – za osteoporozę. Z drugiej strony osoby, które już cierpią na tę chorobę i zażywają witaminę D3, odczuwają mniejsze dolegliwości niż chorzy nieleczeni w ten sposób.
Dlaczego mówi się, że D3 to witamina na odporność? Otóż działa ona immunomodelująco (wzmacnia odporność) i przeciwbakteryjnie. Badania wykazały, że ma również działanie antynowotworowe. Wiemy, że jest to druga po witaminie C substancja, która zmniejsza ryzyko zachorowania na infekcje powodowane przez koronawirusy. Sezon grypowy w naszym klimacie nakłada się z okresem niskiego nasłonecznienia, dlatego warto w tym czasie sprawdzać poziom witaminy D3, stosować dietę bogatą w ten składnik lub suplementować go w razie stwierdzonych niedoborów.
Witamina D3 podawana jest w stanach przewlekłej niewydolności serca. Jej prawidłowy poziom pozwala regulować występujące wówczas stany zapalne w układzie sercowo-naczyniowym. Jak działa witamina D3 w układzie nerwowym? Jest to substancja odpowiedzialna za jakość snu, a jak wiesz, nocny wypoczynek jest bardzo istotny dla ogólnego stanu zdrowia.
Czy witamina D3 pomaga w odchudzaniu?
Przyjmowanie witaminy D3 nie spowoduje utraty wagi. Nie jest to witamina na odchudzanie, choć badania wykazały, że osoby otyłe mają poważne jej niedobory. Stąd skojarzenie, że witamina D pomaga w odchudzaniu. Dietetycy nie proszą o wyniki badań poziomu witaminy D3 dlatego, że jej suplementacja sprzyja odchudzaniu. Chodzi raczej o fakt, że jest to witamina niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nie ma potwierdzonych badań, które wyjaśniałyby zależność pomiędzy nadwagą a niedoborem witaminy D3. Wiemy jednak, że jej niedobory bezpośrednio wpływają na poziom hormonów, takich jak: leptyna, serotonina i testosteron. Gdy ich poziom nie jest prawidłowy, dochodzi do zaburzeń metabolicznych. W konsekwencji masa ciała rośnie i trudno jest pozbyć się nadprogramowych kilogramów.
Świadoma suplementacja witaminy D3
Nawet zbilansowana dieta nie wystarczy, by pokryć dzienne zapotrzebowanie na witaminę D3. W przypadku spożywania produktów bogatych w ten związek chemiczny możemy dostarczyć zaledwie 20% tego, czego potrzebujemy. W sezonie wiosenno-letnim sytuację znacząco poprawia przebywanie na świeżym powietrzu. Jeśli jest duże nasłonecznienie, to synteza skórna witaminy D3 przebiega w sposób wydajny i pozwala utrzymać jej zadowalający poziom w organizmie. Inaczej sytuacja ma się w miesiącach jesienno-zimowych. W tym okresie zaleca się suplementację.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że przyjmowanie zbyt dużych dawek witaminy D3 może powodować działania niepożądane. Jest to witamina nierozpuszczalna w wodzie, więc jej nadmiar kumuluje się w organizmie. Czym grozi przedawkowanie witaminy D3? Hiperwitaminoza objawia się biegunkami, nudnościami i wymiotami. Poza tym osoba przyjmująca nadmiarowe dawki witaminy D3 jest nerwowa, ale cierpi również na spadek energii. Najniebezpieczniejszą konsekwencją przedawkowania jest hiperkalcemia, czyli odkładanie się wapnia w tkankach.
Dzienna dawka witaminy D3 różni się w zależności od wieku pacjenta i potrzeb jego organizmu. Dlatego należy najpierw wykonać badanie, którego celem jest oznaczenie poziomu witaminy, a następnie skonsultować się z lekarzem, by ustalił prawidłową dawkę dzienną. Przy znacznych niedoborach na początku leczenia podaje się duże dawki, które po ustabilizowaniu poziomu witaminy D3 zmniejsza się zależnie od płci i wieku pacjenta.
Autor: Magdalena Głowala-Habel
Bibliografia
- A. Karmańska, Wielokierunkowe działanie witaminy D3, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź 2021.
- A. Wiśniewska, A. Szypowska, The role of vitamin D in selected autoimmune diseases, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny” nr 72/2, 2021.
