Witaminy na serce – jakie wybrać?

Witaminy na serce stanowią ważny element profilaktyki zaburzeń tego narządu, do których przyczynić się mogą liczne czynniki, w tym m.in. stres, brak ruchu, niewłaściwa dieta. Aby wzmocnić serce i zadbać o jego dobrą kondycję, w diecie powinny się znaleźć produkty bogate w witaminę D czy z grupy B.

Zastanawiasz się, jakie witaminy na serce wybrać? Najlepiej zasięgnij porady lekarza rodzinnego lub kardiologa. Specjalista określi indywidualne zapotrzebowanie organizmu na poszczególne składniki i w razie potrzeby opracuje ich suplementację. Sprawdź, które witaminy wzmacniają pracę serca, gdzie można je znaleźć i na czym polega ich działanie.

Witaminy z grupy B dobre dla serca

Witamina B9

Wśród witamin na wzmocnienie serca wymienia się przede wszystkim witaminy z grupy B. Kwas foliowy, czyli witamina B9, jest kojarzony przede wszystkim z okresem okołociążowym i oddziaływaniem na prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu. Jednak ta witamina jest znana również z korzystnego działania na mięsień sercowy. Stanowi ważny element profilaktyki przeciwzawałowej i przeciwudarowej.

Kwas foliowy jest czynnikiem antyanemicznym – pobudza procesy powstawania czerwonych krwinek. Pomaga w utrzymaniu właściwego metabolizmu homocysteiny, czyli aminokwasu, który reguluje wydzielanie tlenku azotu odpowiedzialnego za rozkurcz naczyń krwionośnych i zwiększenie przepływu krwi. Niedobory witaminy B9 prowadzą do niedokrwistości i powodują kołatanie serca.

Dobrym źródłem kwasu foliowego są:

produkty pełnoziarniste (np. brązowy ryż, pęczak, kasza gryczana i jaglana, chleb i makaron z pełnego ziarna),
rośliny strączkowe (np. bób, fasola, groch),
zielone warzywa (np. brokuły, szpinak, sałata, natka pietruszki).

Witaminy B6 i B12

Znane witaminy z grupy B na serce to witaminy B6 i B12. Związki te pomagają w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu wspominanej już homocysteiny, która jest znanym czynnikiem zmian miażdżycowych i zakrzepowych w organizmie. Witaminy B6 i B12 odpowiadają również za prawidłową produkcję czerwonych krwinek.

Witamina B6 bierze udział w tworzeniu hemoglobiny, która przenosi tlen z płuc do tkanek i zwraca dwutlenek węgla. Witamina ta ma wpływ na ciśnienie tętnicze krwi i skurcze mięśni, w tym serca. Jej niedobór jest uważany za czynnik ryzyka miażdżycy, udaru i choroby niedokrwiennej serca.

Z kolei witamina B12 stanowi ochronę dla mięśnia sercowego przed stresem nitrozacyjnym, który powoduje nadmierną produkcję w organizmie tlenku azotu i jego metabolitów. Stan ten wiąże się z ryzykiem rozszerzenia naczyń krwionośnych, spadku ciśnienia tętniczego, rozwoju arytmii, miażdżycy, niewydolności mięśnia sercowego. Witamina B12 jest dla serca ważna również z uwagi na zmniejszanie poziomu lipidów we krwi.

Do bogatych źródeł witaminy B6 należą m.in.: ciecierzyca, ryby, ziemniaki, banany. Z kolei witaminy B12 dostarczyć można razem z produktami mięsnymi, nabiałem, jajkami, pieczarkami, boczniakami, grzybami shiitake.

Witamina B1

Witamina B1 na serce jest również bardzo ważna. Niedobór tego związku doprowadzić może do niewydolności krążenia – zaburzeń pracy i powiększenia wymiarów mięśnia sercowego. Ciężkie braki witaminy B1 wiążą się z ryzykiem rozwoju choroby beri-beri, której towarzyszy niewydolność układu krążenia (w echokardiografii obserwuje się kardiomiopatię rozstrzeniową). Dobrym źródłem witaminy B1 są podroby, orzechy, produkty zbożowe grubego przemiału, drożdże, rośliny strączkowe (np. groch, fasola).

Jakie witaminy na wzmocnienie serca?

Witamina D a serce to znana zależność. Niedobory tego związku uważa się za czynnik ryzyka rozwoju chorób kardiometabolicznych, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny oraz incydentów sercowo-naczyniowych. Witamina D pełni bowiem istotną rolę w regulacji układu RAAS (renina-angiotensyna-aldosteron), który odpowiada za większość schorzeń sercowo-naczyniowych.

W konsekwencji przewlekłego niedoboru witaminy D może dojść do nadczynności przytarczyc, a to z kolei może doprowadzić do wzrostu ryzyka sercowo-naczyniowego. Nadmierny poziom parathormonu (PTH) skutkować może rozwojem nadciśnienia tętniczego i zaburzeniem kurczliwości serca, a to zaś doprowadzić do apoptozy (śmierci), włóknienia i przerostu komórek mięśni gładkich serca i lewej komory tego narządu. Co więcej, niedostateczna podaż witaminy D i towarzyszące jej podwyższone stężenie PTH skutkują rozwojem zwapnień w zastawkach (zwłaszcza aortalnej), a nawet w obrębie mięśnia sercowego.

Witamina D jest pozyskiwana z diety, a jej dobrym źródłem są m.in. ryby (łosoś, dorsz, tuńczyk, śledź, makrela, sardynki, węgorz i inne), tran, wątroba, ser, żółtko jaj i niektóre grzyby. Związek ten jest też syntetyzowany w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych.

Witaminy wzmacniające serce

Niedobór witamin antyoksydacyjnych, czyli C i E, może podwyższyć ryzyko powstania chorób układu sercowo-naczyniowego. Związki te wykazują działanie przeciwzapalne i mają zdolność do redukcji wolnych rodników, które mogą doprowadzić do miażdżycy – bezpośredniej przyczyny zawału mięśnia sercowego. Wolne rodniki inicjują uszkodzenia na poziomie komórkowym i sprzyjają powstawaniu oksydacyjnie zmodyfikowanych frakcji tzw. złego cholesterolu LDL.

Witamina C na serce – uczestniczy w produkcji kolagenu, związku ważnego nie tylko dla prawidłowego stanu skóry, ale i naczyń krwionośnych (dzięki witaminie C są one elastyczne i mocne). Kwas askorbinowy ułatwia również wchłanianie żelaza, zapobiegając w ten sposób niedokrwistości.

Witamina E – wspomaga zachowanie prawidłowej krzepliwości krwi – zmniejsza zlepianie się krwinek i chroni przed rozwojem miażdżycy (hamuje utlenianie frakcji LDL cholesterolu), a w związku z tym m.in. przed rozwojem zawału serca i udaru mózgu. Utrzymuje również odpowiednią przepuszczalność błon komórkowych.

Wśród witamin wzmacniających serce istotna jest też witamina K. Związek ten zapobiega odkładaniu się wapnia w naczyniach krwionośnych, zapewniając ich prawidłową elastyczność i zmniejszając ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych.

Aby sprawdzić zapotrzebowanie na witaminy wspomagające pracę serca, lekarz może zlecić odpowiednie badania oznaczające ich stężenie w organizmie i na tej podstawie opracować dietę i suplementację.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Bibliografia

J. Helali, S. Park, B. Ziaeian B. i wsp., Thiamine and Heart Failure: Challenging Cases of Modern-Day Cardiac Beriberi, „Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes” 2019, t. 3, nr 2, s. 221–225.
R. Kincaid Murray, D. K. Granner, V. W. Rodwell, Biochemia Harpera ilustrowana, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
W. Misiorowski, Niedobór witaminy D a choroby układu sercowo-naczyniowego, „Postępy Nauk Medycznych” 2012, t. XXV, nr 11, s. 900–905.
W. Twardosz, Wielka encyklopedia zdrowia, Wydawnictwo HORYZONT, Poznań 2002.