Brak równowagi chemicznej w organizmie powoduje szereg nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu. Niedobory witamin powodują obniżenie samopoczucia i naturalnej odporności. Z drugiej strony suplementacja bez badań i konsultacji z lekarzem może wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Czy powinniśmy przyjmować witaminy na wzmocnienie organizmu w formie suplementów?
Czym są witaminy i jaką funkcję pełnią w organizmie?
Witaminy to niskocząsteczkowe związki organiczne dostarczane do żywego organizmu wraz z pożywieniem. Są one niezbędne do prawidłowego przebiegu różnego rodzaju procesów w komórkach organizmu. Ilość każdej z nich jest ściśle określona – zarówno niedobór, jak i ich zbyt wysokie stężenie niosą za sobą poważne konsekwencje zdrowotne.
Analizując temat witamin i ich działania w organizmie, odkrywamy, że nie są substancjami odżywczymi. Nie są również przetwarzane na energię niezbędną do życia. Rolą witamin jest regulowanie konkretnych procesów w komórkach ciała. Oznacza to, że wahania ich poziomu mogą wpływać na działanie organizmu jako całości. Analogicznie jeśli zachowany jest prawidłowy poziom tych substancji, wówczas komórki pracują zgodnie z naturalnym rytmem.
W naturze witaminy są składnikami pożywienia – nie tylko warzyw i owoców, ale również mięsa i nabiału. Po ich odkryciu szybko okazało się, że można je produkować również w warunkach laboratoryjnych. Stało się to początkiem tysięcy badań nad działaniem witamin. W ich toku okazało się, że niedobory witamin były przyczyną wielu chorób nękających ludzkość przez stulecia. Szkorbut, choroba powszechna wśród marynarzy, spowodowana była niedoborem witaminy C. Inne choroby, które dzięki wiedzy na temat witamin są już przeszłością, to: krzywica, choroba beri-beri czy kurza ślepota.
Witaminy są bardzo zróżnicowane pod względem chemicznym. Główne kryterium ich podziału dotyczy rozpuszczalności w wodzie. Te, które nie rozpuszczają się w wodzie, są rozpuszczalne w tłuszczach. Aby za pomocą pokarmu dostarczyć organizmowi odpowiednie witaminy na wzmocnienie organizmu, trzeba znać tę różnicę. Dieta zbilansowana polega między innymi na łączeniu produktów, które zawierają witaminy nierozpuszczalne w wodzie ze zdrowymi tłuszczami.
Jakie witaminy na wzmocnienie organizmu dla dorosłych i dzieci? Krótka charakterystyka
Jak już wiesz, poszczególne witaminy biorą udział w konkretnych procesach komórkowych. Każda z nich ma zatem inne zadanie, różnią się również optymalne stężenia witamin w organizmie. Odpowiedź na pytanie „jakie witaminy na wzmocnienie organizmu przyjmować?” wymaga poznania zadań, jakie pełnią konkretne substancje.
Witamina A
Jest przeciwutleniaczem i substancją, która reguluje proces wzrostu komórek. Jej prawidłowy poziom minimalizuje ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej w oku. Można ją dostarczyć do organizmu, spożywając warzywa liściaste, nabiał, tuńczyka czy dynię. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A to 1 mg.
Witamina B1
Jest odpowiedzialna za prawidłowe działanie układu nerwowego i procesów metabolicznych związanych z przetwarzaniem substancji odżywczych w energię. Naturalnie występuje w nabiale, mięsie i produktach pełnoziarnistych. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B1 to 2 mg.
Witamina B2
Jest przeciwutleniaczem. Wspiera działanie układu nerwowego i odpornościowego. Znajdziesz ją w nabiale, migdałach, grzybach i soczewicy. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B2 to 1,8 mg.
Witamina B3
Jest odpowiedzialna za metabolizm energetyczny, regulację poziomu cholesterolu i cukru we krwi oraz działanie układu nerwowego. Jest obecna w mięsie ryb i drobiu, wołowinie i roślinach strączkowych. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B3 to 15 mg.
Witamina B5
Jej niedobór powoduje kłopoty z metabolizowaniem tłuszczów. Odpowiada za przeprowadzanie reakcji chemicznych w organizmie. Niewielką zawartość witaminy B5 znajdziemy w nabiale, drobiu i produktach pełnoziarnistych. Trudno dostarczyć jej wystarczającą ilość z pokarmów, dlatego często zaleca się jej suplementację. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B5 to 50 mg.
Witamina B6
Bierze udział w tworzeniu koenzymów i metabolizowaniu białek. Wspiera enzym, którego zadaniem jest regulacja transportu tlenu do komórek oraz tworzenie neuroprzekaźników w mózgu. Wspomaga produkcję hemoglobiny. Produkty, które zawierają witaminę B6, to m.in. ziemniaki, drób, banany i rośliny strączkowe. Dzienne zapotrzebowanie na ten składnik to 2,1 mg.
Witamina B7
Korzystnie wpływa na metabolizm, zapewnia dobrą kondycję skóry, włosów i paznokci. Aby dostarczyć ją organizmowi, trzeba spożywać orzechy włoskie, drożdże lub wątróbkę. Dziennie zapotrzebowanie na witaminę B7 to 35–70 µg.
Witamina B12
Ważna dla prawidłowego wzrostu i działania neuronów oraz komórek krwi. Jej niedobór może powodować osłabienie kości. Obecna jest w nabiale i mięsie. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 to 0,0005 mg.
Witamina C
Jest przeciwutleniaczem niezbędnym do syntezy kolagenu. Wspiera odporność i jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu krążenia. Jej nadmiar wydalany jest w moczu. Można ją dostarczyć do organizmu, spożywając owoce cytrusowe, pomidory, brokuły czy truskawki. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C to 70 mg.
Witamina D
Reguluje przyswajanie wapnia i fosforu – jest ważna dla prawidłowego rozwoju kości i zębów. Wspiera działanie układu odpornościowego. Jest obecna w nabiale i mięsie ryb morskich. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D to 0,01 mg.
Witamina E
To silny przeciwutleniacz, który chroni błony komórkowe. Można dostarczyć ją do organizmu, spożywając awokado, oleje roślinne, orzechy, produkty pełnoziarniste czy ryby.
Witamina K
Jest niezbędna do prawidłowego przebiegu krzepnięcia krwi. Uszczelnia naczynia krwionośne, działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Witaminę K zawierają zielone warzywa, żółtko jaj i olej sojowy. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę K to 0,1 mg.
Czy suplementować witaminy na wzmocnienie organizmu?
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że witaminy spożywane w nadmiarze mogą być toksyczne. W przypadku tych rozpuszczalnych w wodzie poziom bezpieczeństwa jest wyższy, ponieważ ich nadmiar wydalany jest z moczem. Natomiast witaminy nierozpuszczalne w wodzie są magazynowane w organizmie. Zbyt duża ilość tych substancji może okazać się toksyczna. Dlatego, zanim rozpoczniesz suplementację, zbadaj poziom poszczególnych witamin w organizmie. Wynik badania daje pełen obraz potrzeb – będziesz mógł wdrożyć suplementację, która skutecznie wzmacnia organizm.
Autor: Magdalena Głowala-Habel
Bibliografia:
- A. Grafka, M. Łopucki i in., Rola witaminy D w organizmie, „Diagnostyka Laboratoryjna” 2019, 55 (1), s. 55–60.
- M. Sowińska, A. Sołty i in., Rola witaminy A oraz witaminy E w układzie odpornościowym człowieka, oprac. Koło Naukowe Biochemików URCELL, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski 2018.
