Zapach acetonu z ust – co oznacza i jak sobie z tym poradzić?

Zapach acetonu z ust jest bardzo charakterystyczny i wyczuwalny. Ma woń fermentujących owoców i świadczy najczęściej o nierozpoznanej lub źle leczonej cukrzycy. Acetonowy zapach z ust można także powiązać z radykalną dietą. 

O czym świadczy zapach acetonu z ust?

Nieprzyjemny zapach z ust, zwany halitozą, pojawia się najczęściej w wyniku nieodpowiedniej diety i higieny jamy ustnej. Jeśli jednak pojawia się specyficzny acetonowy zapach z ust, który utrzymuje się przez dłuższy czas, warto udać się do lekarza. Oddech acetonowy może być sygnałem rozwijającej się w Twoim organizmie choroby. 

Zapach acetonu z ust jest bardzo specyficzny. Przypomina woń kwaśnych jabłek lub innych sfermentowanych owoców. Czasami jest mylony z zapachem alkoholu. Często jest wynikiem radykalnej diety. Jedną z nich jest dieta ketogenna. Kwaśny zapach wydobywa się z ust w pierwszych kilku dobach ograniczenia spożywania pokarmów, lecz mija po kilku dniach. Pojawia się, kiedy w twoim organizmie wzrasta ilość ciał ketonowych – związków organicznych metabolizujących tłuszcze. Jest to związane ze stosowaniem diety ubogiej w cukry. Spadek stężenia węglowodanów powoduje, że głównym źródłem Twojej energii są tłuszcze, które wytwarzają ciała ketonowe. 

Po przejściu na dietę ketogenną możesz początkowo odczuwać nudności, ogólne osłabienie, zawroty głowy, a także biegunki oraz zaparcia. Pojawiają się także zaburzenia snu, ponieważ organizm sygnalizuje niedobór pokarmowy. Kiedy we krwi spada stężenie węglowodanów, spada również insulina i wzrasta poziom glukagonu, który pobudza powstawanie kwasów tłuszczowych. W trakcie stosowania diety ketogennej degradacja białek może prowadzić do negatywnych skutków w organizmie, wynikających także z niedoboru białka. 

Stan, kiedy organizm pozyskuje energię z tłuszczów, nazywany jest ketozą. Z racji tego, że dieta ketogeniczna wywołuje złe samopoczucie, należy przed jej zastosowaniem skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić odpowiednie badania. Ketoza jest cenna w leczeniu padaczki u dzieci. 

Zapach acetonu z ust u dzieci i dorosłych może być także powiązany z cukrzycą, dlatego problem warto skonsultować z lekarzem. Specjalista przeprowadzi dokładny wywiad i zleci badania diagnostyczne. Obejmują one określenie poziomu glukozy we krwi oraz stężenie acetooctanu w moczu. Jeśli podejrzewa się cukrzycę, wykonuje się także krzywą cukrzycową. 

Kwasica ketonowa

Zapach acetonu u dorosłych i dzieci jest często powiązany z chorobą metaboliczną, jaką jest cukrzyca typu 1 lub 2. U młodych osób często pojawia się także po intensywnym wysiłku fizycznym. 

Bezpośrednią przyczyną zapachu acetonu z ust w przebiegu cukrzycy jest hiperglikemia, czyli gwałtowny wyrzut poziomu cukru we krwi. Organizm zaczyna wtedy pozyskiwać energię z tłuszczów, w wyniku czego powstają ciała ketonowe. Taka sytuacja może być bardzo niebezpieczna i prowadzić do kwasicy ketonowej lub śpiączki cukrzycowej. Kwasica ketonowa jest bardzo niebezpiecznym powikłaniem w przebiegu cukrzycy, które bezpośrednio zagraża życiu człowieka. 

Objawami, które towarzyszą kwasicy ketonowej, oprócz zapachu acetonu z ust, są:

• senność, utrata przytomności, zawroty głowy,
• odwodnienie,
• suchość policzków,
• zaburzenia świadomości,
• ból brzucha oraz w klatce piersiowej.

Jak leczyć kwasicę ketonową? Leczenie powinno przebiegać w warunkach szpitalnych. Stosowane są: tlenoterapia, monitorowanie akcji serca, bilansowanie podaży płynów i obserwacja moczu. Lekarze wykonują także badania laboratoryjne: oznaczenie glikemii, gazometrię, badanie poziomu sodu, potasu, fosforu, mocznika, poziom kreatyniny, morfologię krwi, badanie moczu oraz EKG. Niekiedy konieczne jest wykonanie badania ultrasonograficznego jamy brzusznej i radiologicznego płuc.

Zapach acetonu z ust u dzieci

Jeśli u Twojego dziecka pojawi się woń octu z ust, jest to sygnał alarmujący. U bardzo młodych osób najpowszechniej pojawia się cukrzyca typu 1 i powoli rozwija się w organizmie, a zapach acetonu z ust jest pierwszym sygnałem zwiastującym chorobę. Dodatkowo możesz zaobserwować takie objawy jak: przewlekłe zmęczenie, ogólne osłabienie, picie dużej ilości płynów, duża częstotliwość oddawania moczu. Zauważa się także szybki spadek masy ciała u dziecka. 

Co robić w takiej sytuacji? Przede wszystkim należy udać się do lekarza pediatry, który skieruje dziecko na badania moczu oraz morfologię krwi. 

Inne przyczyny nieprzyjemnego zapachu z ust

Wiele osób zmaga się z problemem halitozy, czyli nieprzyjemnym zapachem z ust. Jest to częsty powód dyskomfortu, który pojawia się zwykle rano lub po spożyciu określonych pokarmów, na przykład czosnku lub cebuli. Halitoza może być także konsekwencją złej higieny jamy ustnej, szczególnie ubytków próchnicowych w ustach, niedoczyszczonych miejsc pod mostami protetycznymi lub aparatami ortodontycznymi. Nieprzyjemny zapach z ust może wiązać się z cukrzycą, schorzeniami układu pokarmowego, zatok przynosowych oraz zapaleniem dziąseł i suchością jamy ustnej. Aby pozbyć się przykrego zapachu z ust, trzeba przede wszystkim zadbać o zdrowie jamy ustnej – należy uzupełnić ubytki w zębach oraz pozbyć się zapalenia dziąseł poprzez odpowiednią higienę. 

Na nieprzyjemny zapach z ust wpływ ma także dieta. Spożywanie ryb, czosnku i kiełbasy nie sprzyja świeżemu oddechowi. Nie oznacza to, że musisz ich unikać, po prostu staraj się spożywać je w odpowiednim momencie, zadbaj o higienę jamy ustnej i łącz je z produktami, które korzystnie wpływają na świeży oddech (np. natką pietruszki). Kolejną przyczyną nieświeżego oddechu z ust jest nadmierne spożywanie produktów działających zakwaszająco na poziomie przewodu pokarmowego lub z dużą ilością cukru. 

Jeśli nieprzyjemny zapach z ust nie wiąże się ani z nieodpowiednią higieną jamy ustnej, ani ze złą dietą, wówczas należy udać się do lekarza, który wykona diagnostykę w kierunku chorób sprzyjających nieświeżemu oddechowi. 

Autor: Marta Skrzypek

Bibliografia

1. M. Górska-Ciebiada, Stany nagłe w cukrzycy – cukrzycowa kwasica ketonowa i zespół hiperglikemiczno-hipermolalny,  „Anestezjologia i Ratownictwo”, 2011, 5, s. 327–334.
2. A. Lehmann-Kalata, T. Kuszczak i in., Halitoza – przegląd piśmiennictwa, „Dental Forum” 2012, 1:107-11. 

Oceń artykuł