Zapalenie migdałków. Przyczyny, objawy i diagnostyka infekcji

Zapalenie migdałków podniebiennych może rozwinąć się jako samodzielna choroba lub jeden z objawów infekcji ogólnoustrojowej. Migdałki podniebienne są największym skupiskiem tkanki chłonnej w gardle i jako pierwsze chronią organizm przed przenikaniem czynników chorobotwórczych. W konsekwencji są szczególnie narażone na stany zapalne. Jakie mogą być przyczyny zapalenia migdałków? Jak objawia się infekcja i jak przebiega diagnostyka? 

Przyczyny i przebieg zapalenia migdałków

Zapalenie migdałków jest jedną z najczęściej diagnozowanych infekcji w gabinetach laryngologicznych. Schorzenie jest złożone, gdyż może być zarówno samodzielną chorobą, jak i częścią lub objawem infekcji ogólnoustrojowej. Głównym czynnikiem sprawczym zapalenia migdałków jest zakażenie wirusami, które stanowi aż 70–90% wszystkich infekcji. Patogenem chorobotwórczym są paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes), zwane potocznie paciorkowcami ropotwórczymi. Możemy wyodrębnić aż 42 ich typy. Do rozwoju zapalenia dochodzi w wyniku działania substancji toksycznych (np. toksyny erytrogennej, hemolizyny, hialuronidazy, fibrynolizyny) wydzielanych przez patogen. Natomiast grupę 10–30% infekcji migdałków stanowią zakażenia bakteryjne, do których rozwoju prowadzi Candida albicans. [1] 

Zapalenie migdałków, a właściwie angina, jest ogólnoustrojową, ostrą chorobą zakaźną. Patogeny przenoszone są drogą kropelkową, np. w wyniku kichania, kaszlu czy pocałunków, ale też używania tych samych sztućców podczas posiłku. 

W zależności od obrazu klinicznego wyróżnia się kilka typów infekcji.

• Angina rumieniowa – w jej przebiegu dochodzi do powiększenia i przekrwienia migdałków. Ta postać anginy jest najłagodniejsza, gdyż nie prowadzi do odczynu ropnego. Infekcja trwa do 5 dni. 
• Angina lakunarna – ma postać ostrego zapalenia migdałków, które pokryte są żółtym lub białym nalotem. Dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych i rozwoju wysokiej gorączki. Chory doświadcza bólu promieniującego do ucha, a powiększone migdałki utrudniają mówienie oraz połykanie pokarmu i śliny. 
• Angina opryszczkowa – łagodna postać zapalenia z nieznacznym obrzękiem migdałków i wysoką gorączką. Najczęściej rozwija się u dzieci. 
• Angina wrzodziejąco-błoniasta – to ostra postać zapalenia migdałków wywołana przez zakażenie krętkami. Na migdałku pojawia się wrzód z białym wysiękiem. Wydzielina jest przyczyną cuchnącego zapachu z ust. Miejscowo powiększają się węzły chłonne. 

Każda z postaci anginy może nawracać, co prowadzi do przewlekłego zapalenia migdałków podniebiennych. Skutkiem tego są zrosty i owrzodzenia migdałków zaburzające ich funkcjonowanie. Stan ten prowadzi do rozregulowania układu odpornościowego, co natomiast sprzyja częstym infekcjom i rozwojowi wielu chorób. Do powikłań patologicznie zmienionych migdałków należą: choroby reumatyczne, zapalenie kłębuszków nerkowych, pokrzywka przewlekła, zapalenie wsierdzia, łuszczyca, zapalenie tkanek oka i zakrzepowe zapalenie naczyń. Przewlekłe zapalenia migdałków lub powstałe na skutek ich dysfunkcji choroby są podstawą do tonsillektomii, czyli zabiegu ich usunięcia. 

Jak objawia się zapalenie migdałków podniebiennych?

Zapalenie migdałków może mieć różny przebieg w zależności od postaci anginy. Możemy jednak wskazać na grupę charakterystycznych objawów. Pierwszą dolegliwością jest silny ból gardła, często promieniujący do uszu. Pojawia się szczególnie podczas przełykania pokarmu lub śliny. Wraz z rozwojem infekcji chory doświadcza osłabienia, braku apetytu i uczucia rozbicia. Z czasem pojawia się ból głowy i gorączka. Zapalenie migdałków powoduje ich powiększenie i zaczerwienienie. Bardzo często pokrywają się żółtym lub białym nalotem. W ostrej postaci anginy dochodzi również do powiększenia węzłów chłonnych i rozwoju ropnia na migdałku. Zapalenie migdałków podniebiennych najczęściej przebiega wraz z zapaleniem gardła. 

Diagnostyka w przebiegu zapalenia migdałków podniebiennych

Diagnostyka zapalenia migdałków podniebiennych obejmuje badanie krwi z oznaczeniem parametru OB i poziomu leukocytów. Niezbędne jest wykonanie również wymazu z gardła w kierunku wykrycia patogenu. To czuła metoda umożliwiająca szybkie ustalenie obecności paciorkowca i wdrożenie skutecznego leczenia. Warto wiedzieć, że zakażenie wirusem może w początkowym etapie infekcji przebiegać bezobjawowo lub z dolegliwościami niewskazującymi na zapalenie migdałków. W takim przypadku badanie wymazu z gardła pozwala na wykrycie nosicielstwa i zapobieganie dalszemu zakażaniu. 

Autor: Emilia Kruszewska

Bibliografia 

1. A. Syryło, Zapalenie migdałków podniebiennych, „Alergoprofil”, 2009, 5(1), s. 11–15.
2. K. Mrówka-Kata i in., Wskazania do usunięcia migdałków podniebiennych, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 2009, 3(2), s. 124–128.

Oceń artykuł