Piekące i szczypiące oczy: jakie są przyczyny? - Badania Krwi
19 października 2024

Zespół suchego oka – główna przyczyna piekących i szczypiących oczu

Artykuł napisany przez: Olga Dąbska
piekące oczy

Jedną z najczęstszych przyczyn piekących i szczypiących oczu jest zespół suchego oka. Rozwija się on najczęściej u osób spędzających długie godziny przed ekranami komputerów, telewizorów lub w klimatyzowanych pomieszczeniach. Niewystarczająca produkcja łez lub ich szybkie parowanie prowadzi do przesuszenia powierzchni oka, co wywołuje nieprzyjemne objawy.

Zespół suchego oka może objawiać się też zaczerwienieniem, światłowstrętem, uczuciem obecności ciała obcego w oku oraz osłabieniem ostrości widzenia. Dolegliwości te często nasilają się w upalne dni lub przy długotrwałym mruganiu.

Grupą szczególnie narażoną na zespół suchego oka są kobiety, zwłaszcza w ciąży, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej lub w okresie menopauzy. Zaburzenia hormonalne mogą bowiem wpływać na produkcję łez.

Piekące i łzawiące oczy – zapalenie spojówek

Kolejną częstą przyczyną piekących i szczypiących oczu jest zapalenie spojówek. W tym przypadku mamy do czynienia z ostrym stanem zapalnym, który może być wywołany przez różnorodne czynniki.

Wyróżniamy dwie główne kategorie zapalenia spojówek:

  1. Nieinfekcyjne zapalenie spojówek – może być spowodowane przez czynniki drażniące, takie jak kurz, dym, kosmetyki, promieniowanie UV lub ciało obce w oku. Objawia się silnym zaczerwienieniem, swędzeniem i pieczeniem.
  2. Infekcyjne zapalenie spojówek – może mieć podłoże bakteryjne lub wirusowe. Charakteryzuje się ropną lub śluzowo-ropną wydzieliną, światłowstrętem oraz nasilonym pieczeniem i szczypaniem.

Piekące oczy – alergia

Alergiczne zapalenie spojówek to kolejna częsta przyczyna pieczenia i szczypania oczu. Kontakt z alergenami, takimi jak pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt czy niektóre kosmetyki, prowadzi do nadmiernej reakcji układu odpornościowego.

Objawy alergicznego zapalenia spojówek to nie tylko pieczenie i szczypanie, ale również zaczerwienienie, opuchnięcie powiek, nadmierne łzawienie i swędzenie. Często towarzyszą im również inne symptomy alergiczne, np. kichanie, katar czy kaszel.

Diagnoza alergii opiera się na badaniu lekarskim oraz na testach skórnych, które pozwalają zidentyfikować konkretne alergeny wywołujące reakcję. Poznaj e-Pakiet alergiczny!

Inne przyczyny piekących i szczypiących oczu

Oprócz wymienionych wcześniej istnieją również inne możliwe przyczyny pieczenia i szczypania oczu:

  1. Zmęczenie oczu – długotrwała praca przy komputerze, oglądanie telewizji czy prowadzenie samochodu może prowadzić do przemęczenia narządu wzroku, objawiającego się pieczeniem i zaczerwienieniem.
  2. Ciało obce w oku – drobiny pyłu, piasku lub rzęsy, które dostały się do oka, mogą powodować dyskomfort, uczucie kłucia i łzawienie.
  3. Nadmierna ekspozycja na promienie UV, np. podczas przebywania na słońcu, na śniegu lub w wysokich partiach gór, może prowadzić do oparzenia oczu i pieczenia.
  4. Choroby ogólnoustrojowe – schorzenia tarczycy, zespół Sjögrena czy niektóre choroby autoimmunologiczne wpływają na produkcję łez, przyczyniając się do suchości oczu i piekących dolegliwości.

Badania diagnostyczne piekących i szczypiących oczu

Pieczenie i szczypanie oczu może być objawem różnych schorzeń, dlatego diagnoza wymaga dokładnego zbadania przyczyn. Najczęściej przeprowadza się następujące badania diagnostyczne:

  1. Wywiad medyczny – lekarz pyta o czas trwania objawów, sytuacje, w których objawy się nasilają, inne towarzyszące dolegliwości (np. świąd, zaczerwienienie, uczucie ciała obcego), narażenie na alergeny lub substancje drażniące (np. dym, chemikalia), noszenie soczewek kontaktowych, problemy ze wzrokiem.
  2. Badanie przedmiotowe oka:
    • ocena zewnętrzna powiek, spojówek i rogówki pod kątem zaczerwienienia, obrzęku, wydzieliny lub innych widocznych zmian;
    • badanie ostrości wzroku w celu wykluczenia problemów z widzeniem jako przyczyny dolegliwości.
  3. Badanie biomikroskopowe (lampą szczelinową) – użycie specjalnego mikroskopu pozwala na dokładną ocenę przedniego odcinka oka, w tym spojówek, rogówki, tęczówki i soczewki. Dzięki temu można wykryć mikrourazy, stany zapalne, obrzęki oraz ocenić powierzchnię oka.
  4. Test fluoresceinowy – fluoresceina to barwnik, który po zakropleniu do oka umożliwia uwidocznienie mikrourazów i uszkodzeń rogówki. Świeci na zielono pod światłem niebieskim, co ułatwia ocenę ewentualnych uszkodzeń.
  5. Badanie filmu łzowego:
    • test Schirmera – ocena ilości łez produkowanych przez oko. Papierowy pasek umieszczany jest na dolnej powiece, a po kilku minutach mierzy się długość nawilżonej części paska;
    • czas przerwania filmu łzowego (BUT) – mierzenie czasu, jaki upływa od mrugnięcia do przerwania ciągłości filmu łzowego na powierzchni oka. Krótki czas przerwania może świadczyć o zespole suchego oka.
  6. Badania mikrobiologiczne – jeśli podejrzewa się infekcję, może być konieczne pobranie próbek wydzieliny z oka do badania bakteriologicznego lub wirusologicznego.
  7. Testy alergiczne – jeśli istnieje podejrzenie alergii, lekarz może zalecić testy skórne lub badanie poziomu IgE w surowicy, aby zidentyfikować potencjalne alergeny.
  8. Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego – przeprowadzane za pomocą tonometrii w celu wykluczenia jaskry, która może powodować podobne objawy.
  9. Badanie z użyciem tomografii optycznej (OCT) – może być zalecane w celu oceny struktur głębiej położonych, takich jak siatkówka i nerw wzrokowy, szczególnie jeśli objawy są bardziej złożone i nie ustępują po podstawowym leczeniu.

Domowe sposoby łagodzenia piekących i szczypiących oczu

Poza leczeniem specjalistycznym po konsultacji z lekarzem okulistą warto sięgnąć po pewne domowe metody, które mogą przynieść ulgę przy piekących i szczypiących oczach:

  1. Zimne okłady – przyłożenie zimnego, wilgotnego kompresu na oczy na kilka minut może pomóc w zmniejszeniu zaczerwienienia i obrzęku.
  2. Krople nawilżające – stosowanie sztucznych łez lub innych preparatów nawilżających pomaga złagodzić uczucie suchości i podrażnienia.
  3. Unikanie czynników drażniących – ograniczenie ekspozycji na alergeny, dym, kurz czy zanieczyszczenia środowiska może zapobiec dalszemu podrażnieniu oczu.
  4. Przerwy od ekranów – regularne przerwy w pracy przy komputerze, telewizji czy smartfonie pozwalają odpocząć oczom i zmniejszyć zmęczenie.
  5. Noszenie okularów ochronnych – okulary przeciwsłoneczne lub okulary do pracy przy komputerze chronią oczy przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi.

Choć te metody mogą przynieść ulgę, w przypadku utrzymujących się lub nasilających się dolegliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem okulistą w celu uzyskania właściwej diagnozy i wdrożenia leczenia.

Zapobieganie pieczeniu i szczypaniu oczu

Aby uniknąć lub zminimalizować problemy z piekącymi i szczypiącymi oczami, warto zastosować kilka profilaktycznych środków:

  1. Dbaj o higienę oczu – regularnie myj ręce przed dotykaniem oczu, unikaj pocierania i drapania powiek.
  2. Kontroluj czas pracy przy ekranach – stosuj zasadę 20–20–20 – co 20 minut spoglądaj na obiekt oddalony o 20 stóp (około 6 metrów) przez 20 sekund.
  3. Używaj sztucznych łez, szczególnie w suchych, klimatyzowanych pomieszczeniach.
  4. Chroń oczy przed promieniowaniem UV.
  5. Ogranicz ekspozycję na kurz, dym, chemikalia i inne substancje mogące podrażnić oczy.
  6. Dbaj o sen i zdrową dietę – odpowiednia ilość snu i spożywanie pokarmów bogatych w składniki odżywcze wspierają zdrowie oczu.

Konsekwentne stosowanie tych zasad może znacząco pomóc w zapobieganiu problemom z piekącymi i szczypiącymi oczami.

Kiedy zgłosić się do okulisty?

Choć wiele przypadków pieczenia i szczypania oczu można łagodzić domowymi sposobami, w niektórych sytuacjach konieczna jest konsultacja z okulistą. Warto niezwłocznie zgłosić się do specjalisty, gdy:

  1. Objawy utrzymują się dłużej niż kilka dni.
  2. Występuje silne zaczerwienienie, opuchnięcie lub ropna wydzielina.
  3. Ból i dyskomfort uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
  4. Dolegliwości pojawiają się po raz pierwszy lub się nasilają.
  5. Towarzyszą im inne niepokojące objawy, takie jak zaburzenia widzenia.

Okulista przeprowadzi kompleksową diagnostykę i wdroży skuteczne leczenie, aby przywrócić komfort widzenia i zapobiec poważniejszym powikłaniom.

Opracowanie: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Bibliografia

  1. I.K. Garaszczuk, Zespół suchego oka – rekomendowany protokół diagnostyczny, „Ophthatherapy” 2019, t. 6, nr 2, s. 8692. 
  2. J.J. Kasiński, Diagnostyka kliniczna w okulistyce, Urban & Partner, Wrocław 2008.
  3. A. Opala, D. Wiącek, I. Grabska-Liberek, Zespół suchego oka – jak diagnozować i kiedy leczyć w gabinecie lekarza POZ, „Lekarz POZ” 2022, nr 1, s. 7881.
  4. P. Reisner, G. Malukiewicz, Diagnostyka, klasyfikacja i leczenie zespołu suchego oka w dobie infekcji COVID-19, „Klinika Oczna” 2021, t. 123, nr 1, s. 8–13.
Oceń artykuł  
Średnia ocena  5,00 (1)

O Autorze