Spis treści:
Istnieje przekonanie, że kobieta w ciąży nie powinna jeść cytrusów. Jako produkty alergizujące mogą się one przyczynić do alergii u dziecka. Jak jest naprawdę? Czy jedzenie cytrusów w ciąży zaszkodzi maluchowi? Nie, pod warunkiem że owoce będą spożywane z umiarem. Warto pamiętać, że cytrusy są bogatym źródłem witaminy C, likopenu i beta-karotenu, a te są niezbędne w ciąży.
Cytrusy w ciąży – czy można je jeść?
Szkodliwość cytrusów w ciąży to jeden z często powtarzanych mitów. Istnieje mylne przekonanie o tym, że owoce cytrusowe z uwagi na wysoki czynnik alergizujący przyczyniają się do powstania nietolerancji pokarmowej lub alergii u dziecka. Ponadto uważa się, że spożywanie cytrusów w ciąży może nawet być przyczyną rozwoju atopowego zapalenia skóry u dziecka po jego narodzinach. Żadne z tych założeń nie znalazły potwierdzenia w badaniach naukowych. Cytrusy należą do produktów najczęściej alergizujących (nie tylko kobiety w ciąży), jednak nie znajdują się na liście pokarmów, których należy unikać. Wręcz przeciwnie, jako bogate źródło niezbędnych dla matki i dziecka witamin powinny być uwzględnione w diecie. Nieprawidłowa dieta eliminacyjna może przyczynić się do powstania niedobór witaminowych, a te zaburzają rozwój płodu.
Owoce należące do grupy cytrusów:
- cytryny;
- limonki;
- pomarańcze;
- mandarynki;
- grejpfruty;
- pomelo;
- klementynki;
- kumkwaty;
- bergamotki.
Jeśli przyszła mama nie ma alergii pokarmowej na cytrusy, nie powinna ich unikać. Owoce cytrusowe należy wyeliminować z diety tylko wtedy, gdy kobieta jest na nie uczulona. W takim przypadku warto sięgnąć po inne produkty bogate w witaminy, których dostarczyłyby cytrusy. Witaminę C zawierają m.in.: truskawki, maliny, czarne porzeczki, papryka, brukselka, szpinak, natka pietruszki. Witaminę B znajdziemy w: roślinach strączkowych, rybach, jajach, nasionach, produktach pełnoziarnistych. Witaminę A dostarczą: nabiał, szpinak, dynia, ziemniaki. Zawarty w cytrusach magnez w dużych ilościach znajdziemy również w: kaszach i ryżu, płatkach owsianych, rybach, jajkach, orzechach. Bogatym źródłem potasu są zielone warzywa, pomidory i ich przetwory.
Kiedy cytrusy w ciąży mogą szkodzić?
Chociaż spożywanie cytrusów nie jest zakazane w ciąży, może powodować dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Wynika to z zawartych w owocach cytrusowych kwasów organicznych, które mogą podrażniać wrażliwy żołądek przyszłej mamy. Dolegliwości najczęściej występują w II i III trymestrze ciąży. Na ogół są to zgaga i wzdęcia. Dlatego w tym czasie cytrusy warto ograniczyć do dziennej porcji wielkości 2 pomarańczy.
Alergia w ciąży – objawy
Alergia pokarmowa może mieć różnorodny przebieg, co pozwala na sklasyfikowanie kilku typów objawów.
- ze względu na ciężkość przebiegu – łagodne, umiarkowane, ciężkie;
- ze względu na rozległość objawów – miejscowe (ograniczające się do jamy ustnej), narządowoswoiste (ze strony przewodu pokarmowego, oddechowego i skóry), uogólnione (obejmują rozległe i nasilone objawy miejscowe i narządowoswoiste);
- ze względu na czas utrzymywania się dolegliwości – przemijające i trwałe.
Alergia na cytrusy ze względu na zawarte w nich kwasy bardzo często manifestuje się objawami miejscowymi w postaci niewielkiego obrzęku warg, świądu podniebienia, języka i błon śluzowych jamy ustnej. Z reguły mamy wówczas do czynienia z łagodną postacią choroby. W cięższym przebiegu alergii objawy występują ze strony układu pokarmowego i skóry. Pokrzywka pojawia się natychmiast po spożyciu pokarmu, ma charakter ostry i „wędrujący”. Zmiany skórne powodują silny świąd i pieczenie. U pacjentek chorujących na atopowe zapalenie skóry alergia pokarmowa nasila przebieg choroby.
Diagnostyka alergii
Alergia jest chorobą, dlatego nigdy nie powinna być bagatelizowana, a tym bardziej w okresie ciąży. Diagnostyka alergii pokarmowej jest trudna i złożona. Podstawowym etapem jest dokładny wywiad z pacjentką i badanie przedmiotowe ewentualnych zmian skórnych. Bardzo ważną częścią diagnostyki jest dieta eliminacyjna i obserwacja reakcji organizmu na odstawienie alergenu. W celu wiarygodnej oceny i rozpoznania alergii powinna trwać od 6 do 8 tygodni. Alergeny powinny być wykluczane z diety stopniowo i nie więcej niż dwa produkty jednocześnie. Kluczowe w diagnostyce alergii są badania laboratoryjne z oznaczeniem stężenia swoistych przeciwciał IgE w surowicy. Pozwalają one stwierdzić występowanie alergii na dany owoc cytrusowy lub jej wykluczenie. Badania laboratoryjne pozwalają ponadto sprawdzić, czy występujące objawy pokarmowe po spożyciu cytrusa są alergią czy nietolerancją.
Autor: Emilia Kruszewska
Bibliografia
- R. Muchacka, M. Kukla, Odżywianie kobiet w czasie ciąży, „Prace Naukowe WSZiP”, 2017, 42(3), s. 61–72.
- A. J. Sybilski, Ciąża a choroby alergiczne, „Medycyna po Dyplomie”, 2016, s. 12–22.
- B. Rymarczyk, B. Rogala, Alergia pokarmowa, „Lekarz POZ”, 2018, 5, s. 396–404.