Niskie leukocyty u dziecka to stan leukopenii. Jego przyczyną najczęściej są infekcje wirusowe lub choroby ogólnoustrojowe. Czasami ten stan jest przejściowy i nie wynika z żadnej choroby, a jest jedynie zaburzeniem o małym znaczeniu klinicznym. Poziom leukocytów u dziecka można sprawdzić, wykonując morfologię. To rutynowe badanie diagnostyczne pozwalające ocenić stan zdrowia organizmu.
Co oznacza niski poziom białych krwinek u dziecka?
Niski poziom białych krwinek (WBC) to stan leukopenii. Mówimy o niej, gdy wartość parametru jest poniżej zakresu referencyjnego. Norma poziomu białych krwinek wynosi 3,8–10,00 tys./ul [1]. Co to są białe krwinki? To leukocyty, czyli komórki tworzące system obronny organizmu. Wytwarzane są w szpiku kostnym, grasicy, węzłach chłonnych, śledzionie. Odpowiadają za prawidłową reakcję immunologiczną organizmu i skuteczną walkę z patogenami. Długotrwały niedobór leukocytów może prowadzić do śmierci.
Przyczyny niskiego poziomu leukocytów u dziecka
Obniżone leukocyty u dzieci mogą mieć wiele przyczyn. Niewielkie odchylenie od normy jest naturalne, szczególnie u małych dzieci i nie powinno niepokoić. Stan ten wynika z niedojrzałości układu odpornościowego, ale jest przejściowy. Leukopenia u dzieci i dorosłych jest częstym odchyleniem morfologii i najczęściej wynika z niegroźnych infekcji lub tymczasowego spadku odporności organizmu. Wówczas wskaźnik WBC jest zwykle jedynym odchyleniem od normy w wynikach morfologii.
Przyczyną niskiego poziomu leukocytów może być nawet zwykłe przeziębienie lub grypa. Do obniżenia poziomu leukocytów dochodzi również niekiedy po przebytym zakażeniu bakteryjnym organizmu, przebiegającym np. z objawami ze strony układu pokarmowego. Niski poziom leukocytów będzie wykrywany wówczas po zakończeniu choroby. Przebycie ostrej infekcji wirusowej lub bakteryjnej może być wykrywane w wyniku nawet kilka tygodni później. Wynik taki świadczy o osłabieniu układu odpornościowego po przebytej chorobie i o tym, że organizm nie zdążył się w pełni zregenerować.
Leukopenia może wynikać także z niedożywienia, co skutkuje poważnymi niedoborami witamin i składników mineralnych (w szczególności żelaza). Bardzo mocno obniżony poziom leukocytów lub ich zanik może też wskazywać na poważne choroby, m.in.: gruźlicę, chłoniaki, schorzenia wątroby powodujące jej niewydolność, wstrząs anafilaktyczny, choroby szpiku, zanik białych krwinek, nadczynność tarczycy, choroby pasożytnicze. Jednak w takich przypadkach nieprawidłowości dotyczą nie tylko parametru WBC, ale też pozostałych wskaźników morfologii krwi.
Obniżone leukocyty u dziecka – objawy
Leukopenia sama w sobie nie jest chorobą, a skutkiem lub objawem zaburzeń i stanów chorobowych organizmu. Dlatego wszelkie objawy odpowiadają jednostce chorobowej, która doprowadziła do stanu leukopenii.
Natomiast leukopenia, która jest pozostałością po łagodnej infekcji, jest bezobjawowa. Nieznaczny niedobór odporności organizmu może być za to odczuwalny w postaci osłabienia. Utrzymująca się leukopenia przy braku wspomagania organizmu w regeneracji może skutkować nawrotem infekcji. Upośledzenie odporności zwiększa ryzyko zakażenia drobnoustrojami, przed którymi organizm nie jest w stanie się bronić.
Objawy, które świadczą o niedoborach odporności i są wskazaniem do konsultacji lekarskiej i przeprowadzenia diagnostyki, to m.in.: częste infekcje górnych dróg oddechowych, nawracające zapalenie zatok, przewlekła angina, zmiany skórne, nawracające afty lub zajady, utrzymująca się podwyższona temperatura ciała, powiększone węzły chłonne, częste bóle głowy, nudności lub wymioty. Leukopenia u dzieci może również objawiać się problemami z koncentracją.
Jak diagnozować niski poziom leukocytów u dziecka?
Oznaczenie poziomu leukocytów jest częścią morfologii, czyli rutynowego badania krwi. Wskaźnik w badaniu jest oznaczony skrótem WBC. Badanie należy do podstawowej diagnostyki oceny stanu zdrowia, dlatego powinno być wykonywane raz w roku u dzieci starszych. U bardzo małych dzieci morfologia powinna być wykonywana raz na dwa lata.
Wynik morfologii wymaga indywidualnej interpretacji przez lekarza rodzinnego lub innego specjalisty, u którego leczone jest dziecko. Pamiętaj, że sam parametr WBC nie wystarczy do postawienia diagnostyki i rzetelnej analizy zdrowia. Niezbędna jest ocena wszystkich parametrów morfologii. Ponadto normy morfologii u dzieci zmieniają się wraz z wiekiem. Jeśli leukopenia jest nieznaczna, a pozostałe wyniki w normie, najpewniej wszystko jest w porządku, a stan ten jest przejściowy. Pamiętaj, że wyniki badań wymagają interpretacji w oparciu o stan zdrowia dziecka.
Czy niski poziom leukocytów u dziecka jest groźny?
Utrzymująca się przewlekle leukopenia jest groźna, gdyż prowadzi do upośledzenia odporności. Brak zdolności organizmu do obrony może prowadzić do powikłań, wielu chorób i śmierci.
Badanie leukocytów u dziecka – jak się przygotować?
Badanie morfologii krwi wymaga od pacjenta przygotowania. Ważne, by przestrzegać wszystkich wskazówek, gdyż wpływają one na wynik i mogą zafałszować parametry. Dziecko na badaniu morfologii krwi powinno być na czczo, po całonocnym wypoczynku. Na pół godziny przed badaniem mały pacjent powinien wypić szklankę wody. Na dobę przed pobraniem krwi nie należy podawać dziecku żadnych leków. Ważne, aby dobę wcześniej dziecko unikało również każdego rodzaju wysiłku fizycznego. U dziewczynek, które miesiączkują, morfologia powinna być przeprowadzona przed krwawieniem menstruacyjnym lub po nim.
Leukopenia u dziecka – leczenie
Stan leukopenii po niegroźnych infekcjach, ale też długotrwałych chorobach jest naturalny i ma charakter przejściowy. Ustępuje samoistnie, a więc nie wymaga leczenia. Warto jednak wspomóc organizm w regeneracji i powrocie do sił. Ogromne znaczenie w odbudowie odporności ma dieta. Powinna obfitować w składniki niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, czyli w witaminy A, C, D, witaminy z grupy B, ponadto w cynk, selen, żelazo i magnez. Dieta malucha musi być zbilansowana i obfitować w warzywa, owoce, chude mięso, tłuszcze roślinne. W przypadku dużych niedoborów lekarz może zalecić stosowanie dodatkowej suplementacji. Pamiętaj, że preparaty witaminowe u dziecka powinny być podawane tylko po uprzedniej konsultacji i w oparciu o wyniki badań. Wiedz, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witamin jest szkodliwy, szczególnie dla młodego organizmu. Dlatego nigdy nie stosuj suplementacji u dziecka na własną rękę.
Niepokojący jest stan, w którym organizm nie jest w stanie samodzielnie się zregenerować i przywrócić prawidłowego poziomu leukocytów. Może to wynikać z nieprawidłowego wyleczenia choroby powodującej stan leukopenii lub innej niezdiagnozowanej przyczyny. Wówczas niezbędne jest wdrożenie rozszerzonej diagnostyki i wyleczenie stanu powodującego leukopenię. W przypadku bardzo dużych niedoborów odporności, a nawet ryzyka jej zaniku, stosowana jest sterydoterapia lub terapia czynnikiem wzrostu granulocytów. W skrajnych przypadkach konieczny jest przeszczep szpiku kostnego. Dzieci z poważną leukopenią wymagają hospitalizacji.
Autor: Emilia Kruszewska
Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian
Bibliografia:
- A. Teległów, Diagnostyka hematologiczna – podstawowe badanie: morfologia krwi, Kraków 2020, s. 212–221.
- A. Gala-Błądzińska, M. Durlik, Leukopenia po przeszczepieniu narządów unaczynionych, „Forum Nefrologiczne” 2015, nr 8(4), s. 222–229.
- A. Stopa, i in., Parametry równowagi kwasowo-zasadowej i rozkład leukocytów krwi obwodowej u dzieci z zapaleniem oskrzelików o różnej etiologii, „Diagnostyka Laboratoryjna” 2014, nr 50(3), s. 207–212.
Monocytoza – co oznacza nadmiar monocytów we krwi? Poprzedni wpis 